Voor het verkopen van pepperspray en dus inbreuken op de wapenwet krijgt Van Langenhove een gevangenisstraf van 10 maanden met uitstel. Ook wordt hij 10 jaar ontzet uit zijn burgerrechten, wat wil zeggen dat hij tijdens die periode niet verkozen kan worden en geen politieke mandaten kan uitoefenen. Vijf andere leden van Schild & Vrienden krijgen een gevangenisstraf tussen de zes en acht maanden met uitstel en een geldboete van 8.000 euro. Ondanks deze uitspraken was maar één van de zeven beklaagden effectief aanwezig in de rechtszaal. Deze zevende beklaagde toonde spijt en krijgt opschorting van uitspraak onder de voorwaarde dat die onder meer een bezoek brengt aan de Dossinkazerne.

Tijdens zijn uitspraken wijst de rechter op het feit dat Dries Van Langenhove de initiatiefnemer, oprichter, organisator en grote leider van Schild & Vrienden is. “Hij heeft de andere beklaagden meegetrokken in zijn racistisch, haatdragend, nazistisch en negationistisch discours waarmee hij mensen opzet tegen andere mensen. Hij heeft vele mensen aangespoord hem daarin te volgen. Hij gaf blijk van een verregaande normloosheid en het misprijzen van fundamentele waarden en rechten. Hij gebruikt de fundamentele rechten en vrijheden om die van andere mensen aan te tasten en ze hen te ontzeggen. Dat criminele gedrag vormt een bedreiging voor een vreedzame samenleving waar plaats is voor alle mensen ongeacht hun ras, geslacht, huidskleur, afkomst of overtuiging”, aldus Van Den Berghe.

Burgerlijke partijen

Ex-VRT-medewerker Jihad Van Puymbroeck stelde zich burgerlijke partij in deze zaak. Zij was opvallend vaak het doelwit van aanvallen door de extreemrechtse beweging Schild & Vrienden. “Ik ben zeer blij en opgelucht. Ik ben eindelijk erkend in het leed dat mij is aangedaan. De rechter heeft ook gesproken over psychisch geweld en online georkestreerde racistische haat naar mij toe. Dus ja, recht is geschied”, vertelt ze.

Jihad Van Puymbroeck. Foto: Marjolein Velleman

Ook Henri Heimans stelde zich burgerlijke partij. Als zoon van Holocaust-overlevenden was hij zwaar aangedaan door de beelden en uitspraken die naar boven kwamen in de onthullende Pano-reportage over Schild & Vrienden uit 2018. Hij was vandaag aanwezig met zijn advocaat en zij zijn tevreden met het vonnis. Wel betreuren ze de afwezigheid van Van Langenhove.

Middenveldorganisaties zijn tevreden

Kati Verstrepen, voorzitter van Liga voor Mensenrechten die de burgerlijke partijen verdedigt in deze zaak, vertelt dat ze tevreden is met de uitspraak. “Ik wil wel graag nog lezen welke motivering de rechter gebruikt om tot deze beslissing te komen. Al is het duidelijk dat er heel zwaar getild wordt aan de gepleegde feiten. Een effectieve gevangenisstraf is echt niet niks. Het is nu heel duidelijk dat er grenzen zijn aan vrije meningsuiting en dat wie zich schuldig maakt aan racisme ook effectieve gevangenisstraffen krijgt. Laat dit een les zijn voor iedereen die ooit zin zou krijgen om racistische uitspraken te doen. Het kan niet in deze maatschappij en wie zich schuldig maakt, die gaat in de gevangenis. Dat is vandaag beslist.”

Kati Verstrepen. Foto: Marjolein Velleman

Na afloop van de uitspraak werden Jihad Van Puymbroeck, Kati Verstrepen, Els Keytsman van Unia en hun advocaten buiten ontvangen door een erehaag, hartelijk applaus en boeketten bloemen tijdens de solidariteitsactie georganiseerd door verschillende middenveldorganisaties. Zij verzamelden op het plein voor het Justitiepaleis voor een laatste toespraak door Van Puymbroeck en Johan Heymans, advocaat van de Liga voor Mensenrechten.

Foto: Marjolein Velleman

“Ik heb alles opgeofferd voor deze dag”, vertelt een geëmotioneerde Jihad. “Het was een lange lijdensweg. Ik heb het ook gedaan voor diegenen die niet durfden of niet wisten hoe ze hier aan moesten beginnen. Onze rechtsstaat moet ons beschermen tegen haat, racisme en negationisme en vandaag is dan ook een belangrijke historische mijlpaal. Met dit vonnis trekt de rechtbank een streep tegen Dries Van Langenhove en andere racistische, neo-fascistische netwerken. In een maatschappij waarin extreemrechts pijlsnel opkomt en wordt genormaliseerd is deze rechtszaak ook historisch te noemen.”

Vlnr. Jihad Van Puymbroeck, Els Keytsman, Kati Verstrepen en Henri Heimans. Foto: Marjolein Velleman

Uitstel was dus geen afstel

Het onderzoek begon in 2018 naar aanleiding van een Pano-reportage die onthulde hoe de leden van Schild & Vrienden duizenden racistische, seksistische en negationistische berichten en cartoons online plaatsten in verborgen groepen. De rechtszaak, die eigenlijk op 12 september 2023 van start had moeten gaan, werd toen na slechts twee minuten beëindigd. Hans Rieder, de advocaat van Van Langenhove, riep een verdelingsincident in. Hij betwistte waarom precies die specifieke kamer van de rechtbank van Oost-Vlaanderen en de aangewezen rechter de zaak zouden behandelen. Een paar dagen later oordeelde de voorzitter van de rechtbank dat de zaak toch kon doorgaan.

Een kleine maand later diende Rieder een verzoek tot wraking in tegen de drie rechters in de zaak, om “procedurele redenen”. Het hof van beroep moest beslissen of de drie rechters mochten aanblijven of niet. Op 26 oktober oordeelde het hof dat er geen probleem was, omdat de verzoeken tot wraking te laat waren ingediend. Daarna gingen Van Langenhove en zijn advocaat naar Cassatie, het hoogste gerechtshof van het land. Cassatie beoordeelt nooit de feiten op zich, maar bekijkt alleen of alle procedures wettelijk zijn verlopen. Ook daar kregen ze geen gelijk. Het cassatieberoep werd verworpen, waardoor de zaak uiteindelijk op 9 januari voor de Gentse correctionele rechtbank werd gepleit.

Van Langenhove was niet aanwezig bij deze laatste zitting. Via sociale media kondigde hij al voor de vordering van het openbaar ministerie aan in beroep te zullen gaan, omdat hij vreesde geen eerlijk proces te krijgen. “Dit proces ondermijnt de geloofwaardigheid van justitie. We zullen onze wijsheid voorbehouden voor het hof van beroep”, zei advocaat Rieder tijdens de zitting, zo is te lezen bij VRT NWS. Opmerkelijk was dat Rieder tijdens een voorgaande zitting een Joods keppeltje droeg, waarmee hij steun betuigde aan Israël. De advocaten van de burgerlijke partijen vonden dit “ongepast”, gezien Van Langenhove vervolgd wordt omdat hij de spot heeft gedreven met de nazi-gaskamers voor Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog.

“We hebben politici nodig die met hand en tand extreemrechts bestrijden”

Volgens Nina Henkens van KifKif vzw, die strijdt voor gelijkheid en tegen racisme, is dit een zeer belangrijke uitspraak omdat het veroordeelt hoe extreemrechts en fascisten vandaag te werk gaan op het internet. Ook omdat er een aantal mensen veroordeeld zijn die rechtstreeks gelinkt zijn aan Vlaams Belang, zoals een lokale voorzitter en een medewerker van een Euro-parlementslid. Deze uitspraak is echt een opsteker, maar ik vind het wel zeer verontrustend dat Vlaams Belang, die zegt dat ze klaar zijn om in de regering te stappen, geen afstand neemt van veroordeelde racisten en extremisten. Dit wil zeggen dat er een grote verantwoordelijkheid ligt bij de andere, democratische politieke partijen. Deze uitspraak is een grote overwinning, maar de strijd tegen racisme en fascisme kan niet enkel in de rechtbank gevoerd worden. We hebben politici nodig die met hand en tand extreemrechts bestrijden en hun ideeën niet overnemen.”