Een uitgelekte kabel doet vermoeden dat de VS spionagevluchten boven Gaza uitvoert vanaf de Britse Royal Air Force-basis in Akrotiri en de verkregen inlichtingen deelt met Israël, wat Groot-Brittannië verder betrekt bij de oorlogsmisdaden in Gaza.

De kabel, gepubliceerd door WikiLeaks en geclassificeerd als ‘geheim’, dateert van april 2008 en is geschreven door de Amerikaanse ambassade in Londen en naar Washington gestuurd.

Een in de kabel opgenomen brief is afkomstig van Will Jessett, destijds de directeur terrorismebestrijding van het Britse ministerie van Defensie (MoD), die vraagt om “nieuwe procedures voor het aanvragen van inlichtingen voor vluchten” met betrekking tot Amerikaanse spionagemissies vanuit Britse bases.

Jessett verwijst naar “de regelmatige inlichtingenmissies die de VS uitvoert vanaf RAF Akrotiri” – de gigantische Britse luchtmachtbasis in Cyprus. Hij voegt eraan toe dat “deze vluchten routinematig zijn geworden.”

Verder schrijft hij dat de Amerikaanse vliegtuigen worden gevlogen door het ministerie van Buitenlandse Zaken en het Amerikaanse leger, “of mogelijk andere agentschappen,” vermoedelijk de CIA.

Vluchtpad Brits A400 toestel tussen Akrotiri en Gaza. Map: Radarbox

Het enige Amerikaanse materiaal waarvan de Britse regering ooit heeft toegegeven dat het zich bevindt op de zogenaamde ‘Sovereign Base Areas (SBA)’ van Groot-Brittannië op Cyprus, zijn de U-2-spionagevliegtuigen. Deze zijn al bijna een halve eeuw permanent gestationeerd op RAF Akrotiri en werden oorspronkelijk bediend door de CIA.

De brief uit 2008 voegt eraan toe dat recente Amerikaanse U-2-spionagemissies vanaf RAF Akrotiri inlichtingen hebben verzameld over Turkije, Irak en Libanon.

De kabel is van belang gezien de huidige Amerikaanse activiteiten op Cyprus. De VS verplaatst wapens naar Israël vanuit heel Europa via RAF Akrotiri, maar het ministerie van Defensie weigert aan Declassified te onthullen welke Amerikaanse vliegtuigen vliegen of welke wapens aan boord zijn. Het is ook bekend dat Amerikaanse surveillancedrones over Gaza vliegen.

De Lockheed U2 is een toestel special gebouwd voor vliegen op zeer grote hoogte voor niet detecteerbare spionagevluchten, dat reeds sinds 1955 wordt gebouwd. Een Ierse rockgroep heeft er de naam van overgenomen. Foto: USAF/Public Domain

Al 50 jaar proberen de VS en Groot-Brittannië de omvang en activiteiten van de Amerikaanse aanwezigheid op de Britse bases en “behouden sites” op Cyprus geheim te houden. Dit grondgebied, dat 3% van het landoppervlak van Cyprus uitmaakt, werd door de Britten behouden na de onafhankelijkheid in 1960.

Declassified onthulde onlangs ook dat 129 Amerikaanse luchtmachtpersoneelsleden permanent zijn gestationeerd op RAF Akrotiri, dat dient als een tussenstop voor bombardementscampagnes in het Midden-Oosten. De Amerikaanse spionage-eenheid, de “First Expeditionary Reconnaissance Squadron”, is permanent gestationeerd in Akrotiri.

‘Derde partijen’

Maar de MoD-functionaris merkte ook op dat het “inlichtingenproduct” van deze Amerikaanse missies vaak “bedoeld is om aan derde landen te worden doorgegeven.”

De derde landen worden niet onthuld, maar het is waarschijnlijk dat dit Israël omvat, dat slechts 322 kilometer verwijderd is van RAF Akrotiri en een nauwe samenwerkingspartner is van de Amerikaanse inlichtingendiensten. De lekken van Edward Snowden in 2013 bevestigden dat de VS “regelmatig ruwe inlichtingengegevens delen met Israël.”

De MoD-functionaris waarschuwde dat “gevoelige inlichtingenoperaties” door Amerikaanse middelen vanaf Britse bases “waar informatie wordt doorgegeven aan derde partijen” zorgwekkende juridische implicaties zouden kunnen hebben.

Hij voegde eraan toe dat het VK mogelijk “indirect bijdraagt aan het plegen van onwettige daden door die regeringen op basis van de informatie die we verstrekken aan de VS.”

De VS zijn de belangrijkste militaire supporter van de criminele bombardementscampagne van Israël in Gaza. Het heeft grote hoeveelheden wapens geleverd aan Israël en hoge Amerikaanse legerofficieren naar het land gestuurd om advies te geven over de grondoperatie in Gaza.

The New York Times meldde op 2 november dat de VS surveillance-drones over de Gazastrook vliegt. De drones werden ontdekt door de krant op een vlucht tracking website en later bevestigd door twee Amerikaanse functionarissen van het ministerie van Defensie.

In knusse, comfortabele en veilige zetels beslisten deze dappere ‘piloten’ of de door hen bestuurde MQ9-Reaper-drones begrafenissen of huwelijksfeesten bombardeerden in Afghanistan of Irak( een ‘reaper’ is een maaier). Deze drones worden ook ingezet voor spionagevluchten. Foto: USAF/Public Domain

De drones zijn MQ-9 Reapers, die worden bediend door de Amerikaanse Special Operations Forces, merkte de krant op.

Declassified UK begrijpt dat The New York Times niet kon vaststellen waar de drones opstegen. Het vluchtpad geeft aan dat het RAF Akrotiri kan zijn, naast andere mogelijke locaties.

Het MoD wilde bevestigen noch ontkennen of Amerikaanse drones vlogen vanaf de Britse basis op Cyprus, of dat inlichtingen werden gedeeld met Israël.

‘Gevoeligheden met de regering van Cyprus’

Het gebruik van RAF Akrotiri en andere Britse faciliteiten op Cyprus door de Amerikaanse militaire en inlichtingendiensten is al lange tijd controversieel. Veel van de activiteiten worden geheim gehouden voor de Cypriotische regering.

Een document van Snowden merkte op dat medewerkers van de Amerikaanse inlichtingen verplicht zijn zich als toeristen te kleden rond de basissen omdat Groot-Brittannië aan de Cypriotische regering heeft beloofd dat er alleen Brits personeel werkt.

De geheimhouding lijkt door te gaan met betrekking tot de Amerikaanse steun voor de bombardementscampagne van Israël in Gaza.

Declassified UK onthulde onlangs dat meer dan 30 militaire transportvluchten, uitgevoerd door de RAF, waren vertrokken van RAF Akrotiri naar Tel Aviv sinds het begin van de bombardementen op Gaza. Maar de Cypriotische regeringswoordvoerder Konstantinos Letymbiotis vertelde de ‘Cyprus Mail’ dat hij geen informatie had ontvangen over de vluchten.

Declassified meldde vervolgens dat de VS Akrotiri gebruikten om wapens over te brengen naar Israël. De Cypriotische president Nikos Christodoulides werd hierover gevraagd tijdens een persconferentie. “Er is geen dergelijke informatie, ons land kan niet worden gebruikt als basis voor oorlogsoperaties,” zei hij.

De noodzaak van geheimhouding over Amerikaanse spionagemissies werd opgemerkt door de Britse functionaris die sprak over “het politieke risico dat andere regeringen zich bewust worden van en mogelijk bezwaar maken tegen de [Amerikaanse] vluchten.”

De functionaris voegde eraan toe: “In het bijzonder zijn er gevoeligheden met de regering van Cyprus met betrekking tot het gebruik van de Sovereign Base Areas in Cyprus.”

“Ik ben er zeker van dat u de gevoeligheden begrijpt die gepaard gaan met het gebruik van Britse bases voor heimelijke of potentieel controversiële [Amerikaanse] missies,” vertelde hij de Amerikanen.

De Britten hebben hun bases op Cyprus al lange tijd gebruikt voor militaire en inlichtingendoeleinden achter de rug van de Cypriotische regering. Declassified onthulde onlangs dat tijdens de Koude Oorlog Groot-Brittannië stiekem het niet-gebonden Cyprus tot een belangrijk NAVO-onderdeel maakte.

Een woordvoerder van het Britse ministerie van Defensie vertelde Declassified UK: “In reactie op de situatie in Israël en Gaza werken we samen met internationale partners om het conflict te de-escaleren, stabiliteit te versterken en humanitaire inspanningen in de regio te ondersteunen. Het gebruik van Britse bases zal in lijn zijn met deze doelstellingen.”

Het Amerikaanse ministerie van Defensie reageerde niet op verzoeken om informatie en commentaar van Declassified UK.

US Flies ‘Routine’ Spy Flights From UK’s Cyprus base near Gaza for ‘Third Party Governments’ van Matt Kennard en Declassified UK werd vertaald door Yaïr Da Paixão