Groot succes
Donderdag 19 januari kwamen twee miljoen mensen in diverse Franse steden op straat om te betogen tegen de geplande pensioenhervorming van president Macron. Alleen al in Parijs waren er 400.000 demonstranten.
De betogingen gingen gepaard met een 24-urenstaking, die Frankrijk bijna tot stilstand bracht. Bijna 70 procent van de leerkrachten legden het werk neer. De helft van de spoorarbeiders staakten. Daardoor reden er bijna geen lokale of regionale treinen en werd het openbaar vervoer in steden als Parijs ernstig verstoord.
Meer dan 70 procent van de olieraffinaderijarbeiders legde het werk neer, waardoor de energieproductie op een lager pitje draaide.
Het was de grootste manifestatie in Frankrijk sedert 2010.
Het was de grootste manifestatie sedert 2010. Zowel de opkomst bij de betogingen als de stakingsbereidheid was veel groter dan verwacht. Het is ook de eerste keer sinds 2010 dat de acht belangrijkste vakbonden een gemeenschappelijk front sluiten.
Twee dagen later was er opnieuw een grote betoging in Parijs tegen de pensioenhervorming. Deze keer waren het vooral jongeren die de straat opgingen.
Grote woede
De woede is zeer groot. Tachtig procent van de Fransen is gekant tegen de leeftijdsverhoging van de pensioenen. Mensen moeten als gevolg van de hoge inflatie een aanzienlijk koopkrachtverlies slikken en nu krijgen ze dit op hun bord.
Philippe Martinez, hoofd van de vakbond CGT, zei in een interview dat de geplande pensioenhervorming “het ongenoegen van iedereen bundelt” over de Franse regering. Hij noemt de geplande maatregelen “onrechtvaardig, dogmatisch en ideologisch”.
Officieel luidt het dat Macron de pensioenleeftijd wil verhogen van 62 naar 64 jaar. Maar dat is een rooskleurige voorstelling van de realiteit. Om van een volledig pensioen te kunnen genieten moet je 43 jaar effectief gewerkt hebben.
“De geplande maatregelen zijn onrechtvaardig, dogmatisch en ideologisch.”
Dat betekent dat alle mensen die vanaf hun 22ste of later beginnen werken, die een tijdje werkloos zijn of enkele jaren stoppen omwille van kinderen, zullen moeten werken tot 65 of zelfs 67 jaar om een volledig pensioen te kunnen krijgen. En dat geldt voor een zeer grote groep mensen.
Andermaal zullen ook hier weer vrouwen het grootste slachtoffer zijn. Nu al zijn hun pensioenen zo’n 40 procent lager dan die van de mannen.
Krachtmeting
Volgens Macron is de verhoging van de pensioenleeftijd nodig om het stelsel betaalbaar te kunnen houden. De betogers stellen dat die betaalbaarheid eenvoudig kan gegarandeerd worden door de rijken te belasten of door de lonen te verhogen.
Bovendien heeft twee jaar langer werken een schadelijke invloed op de gezondheid en de levensverwachting. “Gezien de stijgende levensstandaard zou je mogen verwachten dat mijn kinderen minder lang zouden moeten werken dan ikzelf, maar nu gebeurt het omgekeerde. Dat is toch absurd”, aldus een van de betogers.
De pensioenhervorming moet nog goedgekeurd worden door het parlement. Daar is de fractie van Macron de absolute meerderheid verloren. Maar de regering hoopt het wetsvoorstel toch te laten goedkeuren met de steun van de rechtse partij Les Républicains.
Frankrijk is meer dan rijk genoeg om de pensioenleeftijd te verlagen tot 60 jaar, alleen is het geld slecht verdeeld.
De linkse politieke formatie NUPES rondom Mélenchon heeft al een tegenplan opgesteld. Daarin wordt de pensioen leeftijd met twee jaar verlaagd in plaats van verhoogd. Frankrijk is meer dan rijk genoeg om dat te financieren, alleen is het geld slecht verdeeld en wordt het niet ingezet voor de belangrijkste prioriteiten.
De grote vraag is of de vakbonden, die zich in een zeldzaam en historisch verenigd front hebben verenigd, in staat zullen zijn om de woede van het publiek te bundelen tot een bredere sociale protestbeweging en de druk zullen weten op te voeren.
Frankrijk heeft een sterke strijdtraditie, denk maar aan de gele hesjes. Het worden ongetwijfeld nog spannende weken.
Bronnen: L’Humanité, Morning Star, Financial Times, The Guardian.