bevroren gezicht
Foto: Frank Kovalchek, Flickr / CC BY 2.0

Hoge brandstofprijzen doden meer Europeanen dan gevechten in Oekraïne

Dat de economische sancties ten gevolge van de inval in Oekraïne Europa meer treffen dan Rusland is een vervelend feit. Maar nu blijkt uit een recente studie van The Economist dat omwille van de hoge brandstofprijzen het aantal extra doden in Europa in de komende winter groter zou kunnen zijn dan het aantal soldaten dat tot nu toe in de strijd in Oekraïne is omgekomen. Stof om eens goed over na te denken.

vrijdag 25 november 2022 16:49
Spread the love

 

Vóór de oorlog leverde Rusland ongeveer 40 procent van het totale gasverbruik van de Europese Unie. Als reactie op de oorlog en om de afhankelijkheid van Russisch gas te verminderen hebben Oekraïne en Polen enkele pijpleidingen afgesloten die gas van Rusland naar West-Europa brengen.

Landen, als Finland, Bulgarije en Polen, die niet bereid waren voor hun gas in roebels te betalen werden door Rusland afgekoppeld. Bovendien kwam het onderhoud dat nodig is om de belangrijke Nord Stream I pijpleiding op volle capaciteit te houden ook in het gedrang.

De fel verminderde gastoevoer, die voorlopig niet volledig kan gecompenseerd worden door invoer van elders, heeft de gasprijzen en indirect ook de prijs voor elektriciteit in Europa fel de hoogte ingejaagd.

Op dit moment is de prijs voor gas bijna tweeënhalf maal zoveel als in de periode 2000-19. Voor elektriciteit is dat bijna het dubbele

Omwille van de zeer zachte herfst en omdat Europa een grote gasvoorraad heeft aangelegd, zijn de marktprijzen ondertussen wel gedaald ten opzichte van hun piek in de zomer. Toch is de gemiddelde prijs voor gas vandaag bijna tweeënhalf maal zoveel als in de periode 2000-19. Voor elektriciteit is dat bijna het dubbele.

En nu staat de winter voor de deur. Het is een gekend fenomeen dat in de winterperiode, omwille van de kou, meer mensen sterven dan in de zomer. Zowel in Europa als in de VS is dat gemiddeld ongeveer 20 procent meer.

In het verleden hadden energieprijzen weinig of geen impact op die oversterfte, omdat de prijsschommelingen heel gering waren. Maar nu zijn de kostenstijgingen opmerkelijk groot en verwacht men daardoor een veel groter impact.

Om die impact te berekenen heeft The Economist een statistisch model uitgewerkt. Naast de energieprijs zijn er nog drie andere factoren die het aantal extra doden veroorzaken: de belangrijkste is hoe streng de winter is, daarnaast ook de ernst van het griepseizoen (die mee bepaald wordt door hoe koud het is) en ten slotte de tegemoetkoming van de regeringen aan de gezinnen om de prijsstijging op te vangen.

Hoge brandstofprijzen kunnen het effect van lage temperaturen op het aantal sterfgevallen verergeren doordat mensen worden ontmoedigd om warmte te gebruiken en meer worden blootgesteld aan kou. Datzelfde geldt in belangrijke mate ook voor de steun van de overheden aan de gezinnen om de energieschok op te vangen.

Volgens de studie van The Economist is de “harde conclusie” dat de impact “zeer krachtig zal blijken” en zou het dodental “groter kunnen zijn dan het aantal soldaten dat tot nu toe in de strijd in Oekraïne is omgekomen.”

Volgens de studie van The Economist is de “harde conclusie” dat de impact “zeer krachtig zal blijken”. De extra oversterfte kan oplopen tot 185.000

Als de energieprijzen op het huidige niveau blijven dan zouden in een typische winter ongeveer 147.000 mensen in Europa meer sterven dan bij ‘normale’ prijzen. Bij zachte temperaturen – waarbij ze uitgaan van de warmste winter van de afgelopen 20 jaar voor elk land – daalt dit cijfer tot 79.000. Bij een strenge winter, waarbij de koudste winter van elk land sinds 2000 wordt gebruikt, stijgt de extra oversterfte tot 185.000.

Vermoedelijk zijn in de oorlog aan beide zijden ongeveer 25.000 tot 30.000 militairen gesneuveld en nog eens 6.500 Oekraïense burgers omgekomen. In totaal is dat minder dan in het beste scenario uit het model van The Economist.

Het weekblad merkt op dat het effect per land sterk kan verschillen. In landen die maximumprijzen of een maximumfactuur hebben ingesteld zal er nauwelijks extra sterfte zijn of kan het sterftecijfer zelfs dalen. Dat is het geval voor landen als Frankrijk, Groot-Brittannië, Spanje en Oostenrijk.

In landen waar de overheidssteun (voorlopig) laag is, zoals in Italië, Estland en Finland worden veel hogere sterfgevallen voorspeld. The Economist vermeldt België niet expliciet. Qua overheidssteun ligt ons land ergens tussen beide extremen.

Het zijn vooral de Europese landen die zich met de sancties zwaar in hun eigen voet schieten

Op lange termijn zullen de sancties tegen Poetin de Russische economie zeer zeker verzwakken. Maar tot op heden is dat absoluut niet het geval. De verwachte inkomsten uit de Russische energie-export zullen dit jaar een derde hoger liggen dan vorig jaar.

Het zijn vooral de Europese landen die zich met de sancties zwaar in hun eigen voet schieten. Uit recente gegevens blijkt dat de Russische bedrijvigheidsgraad (current activity indicator) groter is dan in andere grote Europese landen.

Als gevolg van de hoge energie prijzen zullen mogelijk heel wat bedrijven hun deuren moeten sluiten of verhuizen naar andere regio’s, waar de energiekosten lager liggen. Om de inflatie te bestrijden, die op haar beurt vooral het gevolg is van de hoge energieprijzen, stevenen we in Europa bovendien zo goed als zeker af op een heuse recessie.

Naast de economische zelfkastijding zal de tol aan mensenlevens in Europa bijzonder hoog zijn. Het wordt stilaan tijd om eens grondig na te denken over de zin of de onzin van de economische sancties.

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!