Nancy Libert kent het onderwijs door en door. Ze stond 20 jaar voor de klas, vooral in het secundair beroepsonderwijs, en leidt vandaag ACOD Onderwijs als algemeen secretaris. Wie beter om te antwoorden op de vraag: is het onderwijs nog wel aantrekkelijk als werkplek?

Nancy Libert: “Er is toch een probleem. Jongeren van 18 jaar hebben bijna heel hun leven op school gezeten. Ze kennen geen enkel beroep zo goed als dat van leerkracht. En het is een mooie stiel. Je krijgt de kans om de mensen van morgen te vormen, om de maatschappij mee vorm te geven. En toch hebben de lerarenopleidingen elk jaar minder inschrijvingen.

Het is dan ook zwaar werk. Een recent rapport van de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) geeft aan dat ruim 21% van de leerkrachten burn-outsymptomen vertonen. Geen enkele sector doet het slechter.”

“Je wordt geen leerkracht om voor een webcam te zitten.”

“Het tijdsbestedingsonderzoek uit 2018 toont dat een onderwijspersoneelslid gemiddeld 40 tot 45 uur per week werkt. Dat is het gemiddelde van les- én vakantieweken. 40% van de leerkrachten is op zondag bezig met lesvoorbereiding en verbetering.

Corona heeft dat enkel erger gemaakt. Om te beginnen word je geen leerkracht om voor een webcam te zitten. Het werkplezier komt door in de klas met leerlingen te werken. Bovendien houdt het ook ‘s avonds niet meer op. Je blijft mails beantwoorden en de telefoon opnemen.

Om de werkdruk menselijk te houden zou je het recht op deconnectiviteit moeten garanderen. Na het werk mag de leerkracht onbereikbaar zijn.

Nu we onze staking aangekondigd hebben, hoor ik van leerkrachten: ‘Goed dat we staken, dan heb ik een dagje zonder les, zodat ik de examens kan opstellen.’ Waar hoor je dat, mensen die in staking moeten gaan om hun werk te kunnen doen?”

Als je zegt dat er op de kerntaken moet gefocust worden, wat bedoel je dan precies?

Nancy Libert: “Dat zou onderzocht moeten worden in een proefproject. Wat moet een school doen, en wie op school moet het doen? De leerkracht geeft les, maar doet ook andere dingen. Misschien zijn er taken die om nieuwe profielen vragen?

De maatschappij vraagt steeds meer van het onderwijs. Alles wat misgaat moet op school aangepakt worden, want dat is de enige plaats waar je alle kinderen en jongeren bereikt. Dat houden we enkel vol als er extra middelen tegenover staan.”

“Als er bespaard wordt op onderhoudspersoneel, wie denk je dan dat de toiletten gaat ontstoppen? De directeur.”

“We moeten ook aandacht hebben voor de taken van de directeur. Het is een eenzaam beroep. Een directeur moet antwoorden geven aan het schoolbestuur, personeel, leerlingen en ouders. Bovendien ga je als directeur de concurrentie aan met scholen in de omgeving. Een directeur wil zijn schoolteam leiden, dat is de aantrekkingskracht van dat beroep. Maar als er bespaard wordt op onderhoudspersoneel, wie denk je dat er dan de toiletten gaat ontstoppen? De directeur.”

De actiedag van het overheidspersoneel gaat ook over koopkracht. Is dat een probleem voor leerkrachten?

Nancy Libert: “De meeste leerkrachten vinden hun loon voldoende. Maar voor sommige praktijkvakken is het moeilijk om iemand te vinden, omdat het in de privésector vaak nog een stuk beter is. Bedenk ook dat er weinig extra’s bijkomen, geen maaltijdcheques, werk-gsm of tankkaart. Sinds kort is er een ICT-vergoeding, maar voordien kochten leerkrachten hun laptop van hun eigen centen. Het is nog altijd heel gewoon dat leerkrachten investeren in hun eigen job. Boeken voor de schoolbibliotheek bijvoorbeeld of materiaal om te knutselen.”

Opvallend is dat jullie niet enkel het onderwijspersoneel verdedigen, maar ook de leerlingen. ‘Los kinderarmoede op’, lees ik in jullie stakingsoproep.

Nancy Libert: “Met een lege maag kan je niet leren. Leerkrachten staan oog in oog met kinderarmoede en dat raakt hen. Er zijn leerkrachten die extra boterhammen en fruit mee naar school nemen om kinderen met lege brooddozen te helpen.”

“Leerkrachten staan oog in oog met kinderarmoede en dat raakt hen.”

“De coronacrisis maakte het nog duidelijker. Bijna elk gezin heeft intussen wel een computer en een internetaansluiting. Maar het maakt een groot verschil als je je materiaal helemaal voor jezelf hebt, of dat je die ene computer moet delen met je broers en zussen.

Het onderwijs kan kinderarmoede niet helemaal oplossen. Maar wat mij een goed idee lijkt, is dat de basisschool aan iedere leerling elke dag een gezonde warme maaltijd zou aanbieden. Dat is een concrete maatregel die zijn geld meer dan waard is.”