“Een nieuw tijdperk is aangebroken”, zegt Ozlem Katisoz van Climate Action Network (CAN) Europe. “Dit is een positief signaal. Het geeft ons een stevige basis voor verdere klimaatactie”, zegt hij.

Status van Turkije

De ratificering van het klimaatakkoord door Turkije betekent dat nog slechts vijf landen overblijven die moeten ratificeren: Iran, Irak, Eritrea, Libië en Jemen. In een bijgevoegde verklaring die naast de tekst van het Parijsakkoord wordt meegegeven staat wel eenzijdig te lezen dat Turkije het akkoord zal uitvoeren “als een ontwikkelingsland”, ondanks de status van ontwikkeld land.

Het geschil over de status van Turkije is de reden waarom de goedkeuring van de overeenkomst zo lang uitbleef. Hoewel het land zich inschrijft als een ontwikkeld land bij de klimaatconventie, heeft de regering herhaaldelijk betoogd dat het een ontwikkelingsland is en daarom toegang moet krijgen tot klimaatfinanciering – een privilege die met deze status gepaard gaat.

Lastenverdeling

Tijdens de Algemene Vergadering van de VN vorige maand zei Turks president Recep Erdoğan dat zijn land de overeenkomst niet had geratificeerd “vanwege de onrechtvaardigheden met betrekking tot staatsverplichtingen en lastenverdeling”.

Maar na “recentelijk geboekte vooruitgang in het kader van de overeenkomst van Parijs”, zal Turkije het akkoord nu toch ratificeren “in overeenstemming met de positieve stappen die zullen worden genomen”, zei hij tijdens die bijeenkomst.

Een bron met kennis inzake het standpunt van Turkije vertelde ons dat verhoogde inspanningen om de financiële stromen af te stemmen op het klimaatakkoord Erdoğan er uiteindelijk van hebben kunnen overtuigen dat ratificatie meer middelen zou kunnen aantrekken voor het terugdringen van de uitstoot en het opbouwen van veerkracht, dan het land nu ontvangt.

EU-financiering

Momenteel heeft Turkije geen toegang tot multilaterale klimaatfinanciering uit bronnen zoals het Groene Klimaatfonds van de VN, maar het land heeft wel aanzienlijke bedragen gekregen van EU-instellingen. Tussen 2013 en 2016 was Turkije de belangrijkste ontvanger van EU-financiering en ontving het volgens gegevens van ACT Alliance gemiddeld 667 miljoen euro per jaar. Dit daalde tot ongeveer 244 miljoen euro in 2018.

Volgens de bron kan het besluit om het akkoord te ratificeren mede zijn ingegeven door de geplande CO2-grensbelasting van de EU. Toch blijft de kwestie van de status van Turkije onopgelost. Tijdens de aankomende klimaattop in november in Glasgow wordt er van Turkije verwacht dat het andere landen zal proberen te overtuigen om de wijziging van status mee te steunen. “Het is echter hoogst onwaarschijnlijk dat het hiervoor steun zal vinden”, zegt de bron.

130 jaar Turkse Republiek in 2053

Samen met de ratificatie heeft het Turkse kabinet de zege gegeven over netto nulemissie tegen 2053, een doelstelling die Turkije afgelopen weekend besprak met het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland.

Climate Action Tracker-analist Ryan Wilson reageerde dat het doel “absoluut indrukwekkend” is, vooral in vergelijking met het huidige “ontoereikende” klimaatplan van de regering. Volgens de Turkse onderminister van Milieu, Mehmet Emin Birpinar, is de datum van 2053 gekozen omdat het de 130e verjaardag van de Turkse Republiek markeert.

De strategie om dit doel te bereiken zal begin volgend jaar worden ontwikkeld, zei hij. “We moeten weten wat ons te doen staat. Welke sector, welk ministerie, welke ngo… We moeten ze de weg wijzen naar de doelstelling van 2053”.

Steenkool

De overgrote meerderheid van de uitstoot van Turkije is afkomstig uit energieconsumptie. Het land haalt meer dan een derde van zijn elektriciteit uit de verbranding van steenkool en heeft een van ‘s werelds grootste orderboeken voor nieuwe steenkoolcentrales.

Ozlem Katisoz van CAN zegt: “Turkije kan geen nieuwe steenkoolprojecten aankondigen maar moet een exit afkondigen. Dat is de snelste manier om de uitstoot tegen 2030 te verminderen en het pad van 2053 te bereiken”. Uit een analyse die vorige maand door Ember werd vrijgegeven, bleek dat het bouwen van een nieuw wind- of zonnepark in Turkije goedkoper is dan de oprichting van een kolencentrale die afhankelijk is van import.

Bouwexpert Meltem Bayraktar van het World Resources Institute (WRI) stelt dat er ook grote klimaatwinst te boeken valt door de meeste gebouwen in Turkije te renoveren. De meeste Turkse huizen en bouwwerken dateren namelijk nog uit de periode voor de invoering van de energiecodes in de jaren 2000.

Transport, voornamelijk op de weg, is goed voor zo’n kwart van het energieverbruik van Turkije. Transportexpert Celal Tolga Imamoglu van het WRI zei daarom dat de regering de verkoop van oude diesel- en benzineauto’s moet aanmoedigen en wandelen, fietsen en openbaar vervoer moet stimuleren.