Het rapport “The Hunger Virus Multiplies” stelt dat ook tijdens de pandemie conflicten de belangrijkste oorzaak van honger blijven, waardoor meer dan een half miljoen mensen in hongersnoodachtige omstandigheden terechtkomen – een zesvoudige stijging sinds 2020.
In totaal kampen nu 155 miljoen mensen met voedselonzekerheid of honger – dat is 20 miljoen meer dan vorig jaar. Het rapport beschrijft ook de enorme impact van economische schokken, grotendeels veroorzaakt door de pandemie, en de verergerende klimaatcrisis. Daardoor nam het aantal mensen dat hongerlijdt toe met tientallen miljoenen. Massale werkloosheid en een ernstig verstoorde voedselproductie hebben geleid tot een stijging van de wereldvoedselprijzen met 40 procent – de hoogste stijging in meer dan tien jaar.
Uitvoerend directeur Gabriela Bucher van Oxfam Internationaal zei:
“Door de aanhoudende conflicten, de economische gevolgen van COVID-19 en de verergerende klimaatcrisis zijn nu meer dan 520.000 mensen op de rand van de hongerdood beland. In plaats van de pandemie te bestrijden, hebben strijdende partijen verder oorlog gevoerd. Miljoenen mensen die al gehavend waren door weerrampen en economische schokken kregen zo de laatste klap toegediend.”
Ondanks de pandemie zijn de mondiale militaire uitgaven met 51 miljard dollar gestegen – genoeg voor 6,5 keer wat de VN zegt nodig te hebben om te voorkomen dat mensen hongerlijden. Ondertussen hebben conflicten en geweld geleid tot het hoogste aantal binnenlandse ontheemden ooit. Eind 2020 hadden al 48 miljoen mensen hun huis moeten ontvluchten.
“Uithongering wordt nog steeds als oorlogswapen gebruikt: burgers krijgen geen toegang tot voedsel en water en humanitaire hulp wordt belemmerd. Mensen zijn niet veilig en vinden geen voedsel wanneer hun markten worden gebombardeerd en oogsten en vee worden vernietigd.”
Bucher zei: “De pandemie heeft ook de diepe ongelijkheid in onze wereld blootgelegd. Het vermogen van de 10 rijkste mensen – van wie negen mannen – is vorig jaar met 413 miljard dollar gestegen. Dat is 11 keer meer dan wat volgens de VN nodig is voor alle humanitaire hulp wereldwijd.”
Enkele van ‘s werelds ergste hongergebieden, waaronder Afghanistan, Ethiopië, Zuid-Soedan, Syrië en Jemen, worden nog steeds geteisterd door conflicten. Honger nam er sinds vorig jaar extreme vormen aan.
Volgens een recente IPC-analyse leven meer dan 350 000 mensen in de Tigray-regio in Ethiopië in extreme honger – het grootste aantal sinds Somalië in 2011, toen een kwart miljoen Somaliërs stierf.
De honger is ook toegenomen in middeninkomenslanden zoals India, Zuid-Afrika en Brazilië – waar ook enkele van de sterkste stijgingen van COVID-19-infecties te zien waren.
Enkele voorbeelden van de in het verslag genoemde hongerhaarden zijn:
– Brazilië: Maatregelen om de verspreiding van het virus tegen te gaan dwongen kleine bedrijven hun deuren te sluiten en meer dan de helft van de werkende Brazilianen verloor hun baan. De extreme armoede verdrievoudigde bijna, van 4,5% tot 12,8%, en bijna 20 miljoen mensen werden tot honger gedreven. De federale regering verzekerde slechts steun aan 38 miljoen kwetsbare gezinnen, waardoor miljoenen zonder minimuminkomen kwamen te zitten.
– India: Toenemende infecties met COVID-19 had een verwoestend effect op zowel de volksgezondheid als het inkomen, vooral van migrerende werknemers en boeren, die gedwongen werden hun gewassen op het veld te laten rotten. Meer dan 70% van de ondervraagden in 12 staten hebben hun eetgewoonten teruggeschroefd omdat ze het voedsel niet konden betalen. Door de sluiting van scholen hebben ook 120 miljoen kinderen hun hoofdmaaltijd moeten missen.
– Jemen: Blokkades, conflicten en een brandstofcrisis hebben ervoor gezorgd dat de prijzen van basisvoedsel sinds 2016 meer dan verdubbeld zijn. De humanitaire hulp werd gehalveerd en 5 miljoen mensen kregen geen voedselhulp meer. Het aantal mensen op de rand van hongersnood, zal naar verwachting tegen juli 2021 bijna verdrievoudigen tot 47.000.
– Sahel: In de landen die het meest door conflicten worden verscheurd, zoals Burkina Faso, is de honger tussen 2019 en 2020 met meer dan 200 procent toegenomen – van 687.000 tot 2,1 miljoen mensen. Door het toenemende geweld in de centrale Sahel en het Tsjaadmeer moesten 5,3 miljoen mensen op de vlucht slaan en liep de voedselinflatie op tot een hoogtepunt in vijf jaar. De klimaatcrisis heeft de situatie nog verergerd: het aantal overstromingen is sinds 2015 met 180% toegenomen, waardoor oogsten zijn verwoest en de inkomens van 1,7 miljoen mensen aangetast.
Bucher voegde daaraan toe: “Informele werkers, vrouwen, ontheemden en andere kwetsbare groepen worden het hardst getroffen door conflicten en honger. Vooral vrouwen en meisjes worden getroffen: zij eten te vaak als laatste en het minst. Ze staan voor onmogelijke keuzes, zoals naar de markt gaan met het risico fysiek of seksueel te worden aangevallen, of toezien hoe hun gezin honger lijdt.”
“Regeringen moeten voorkomen dat conflicten nog langer honger aanwakkeren en er in plaats daarvan voor zorgen dat hulporganisaties de mensen in nood bereiken. De regeringen van donorlanden moeten de humanitaire oproep van de VN onmiddellijk en volledig financieren. Leden van de Veiligheidsraad moeten ook al diegenen ter verantwoording roepen die honger als oorlogswapen gebruiken.”
“Om te voorkomen dat er onnodige doden vallen en miljoenen mensen naar extreme armoede en honger worden gedreven, moeten regeringen de pandemie een halt toeroepen; een gratis en toegankelijk vaccin voor iedereen is nog nooit zo dringend geweest. Ze moeten tegelijkertijd eerlijkere en duurzamere voedselsystemen opbouwen en sociale beschermingsprogramma’s ondersteunen.”
Sinds het begin van de pandemie heeft Oxfam bijna 15 miljoen van ‘s werelds meest kwetsbare mensen bereikt met voedsel, geldhulp en schoon water, en met projecten om boeren te steunen. Oxfam werkt samen met meer dan 694 partners in 68 landen.