Kleine IJstijd in de 16e eeuw afgebeeld op schilderij 'Winterlandschap met ijsvermaak' van Hendrick Avercamp, omstreeks 1608. Foto: Publiek Domein
IPS

Smeltende ijsbergen blijken sleutel tot ontstaan ijstijden

Aardwetenschappers hebben ontdekt dat smeltende ijsbergen de sleutel zijn tot het ontstaan van ijstijden. Ze zeggen dat hun ontdekking een belangrijk inzicht biedt in hoe onze planeet in de toekomst kan veranderen.

maandag 18 januari 2021 16:11
Spread the love

 

We weten al langer dat de baan van de aarde om de zon en de stand van de aardas bepalend zijn voor het ontstaan van ijstijden. Als de afstand tussen de aarde en de zon groter is, kan dat de start van een ijstijd betekenen omdat dan minder zonnestralen het aardoppervlak bereiken. Aardwetenschappers hebben nu de “missing link” gevonden in het proces dat ertoe leidt dat er ook echt een ijstijd komt. Smeltende ijsbergen afkomstig van Antarctica zijn de sleutel, zeggen ze in Nature.

Kettingreacties

De ijsbergen lokken een reeks van kettingreacties uit die de aarde in een langdurige periode van koude temperaturen dompelen. “Het was al duidelijk hoe de aarde uit een ijstijd tevoorschijn komt. Onze resultaten geven ons nu eindelijk ook aanwijzingen over hoe een ijstijd in gang wordt gezet”, zegt paleoklimatoloog Martin Ziegler van de Universiteit Utrecht.

De baan van de aarde om de zon en de stand van de as waren volgens Ziegler nooit genoeg om te verklaren dat de temperaturen extreem kouder werden. “Er moesten nog mechanismen zijn die de afkoeling versterkten”, zegt hij in de Volkskrant. “Wij denken dat we die nu gevonden hebben.”

Zoet water

In hun studie leggen de onderzoekers uit dat, wanneer de baan van de aarde rond de zon aan de juiste voorwaarden voldoet, ijsbergen steeds verder weg van Antarctica beginnen te smelten. Daarmee stromen er enorme hoeveelheden zoet water van de Zuidelijke Oceaan naar de Atlantische Oceaan.

Naarmate de Zuidelijke Oceaan daardoor zouter wordt en de Noord-Atlantische Oceaan zoeter, ontstaan er invloedrijke veranderingen in de circulatiepatronen die oceanen typeren. Het is een verrassende ontdekking die de wetenschappers meer inzicht geeft in het ontstaan van de ijstijden.

Of dit beschreven proces ook het begin van een nieuwe ijstijd kan voorspellen, is niet zo zeker want de onderzoekers wijzen op een belangrijke verstoring van het natuurlijke ritme van de ijstijdencyclus. Veroorzaker is de mondiale opwarming als gevolg van de CO2-uitstoot door de mens. “De hedendaagse hoge CO2-concentraties maken het ontstaan van een nieuwe ijstijd onmogelijk, ook bij een gunstige aardbaan”, stellen ze.

Volgens coauteur Ian Hall van de Universiteit van Cardiff kunnen de onderzoeksresultaten worden gebruikt om te begrijpen hoe ons klimaat in de toekomst kan reageren op de klimaatverandering zoals die door de mens in gang is gezet. “We zien al dat het Antarctische continent steeds meer massa verliest en dat er steeds meer ijsbergen drijven in de Zuidpoolzee, als gevolg van de mondiale opwarming die gepaard gaat met de huidige uitstoot van broeikasgassen door de mens.

“Daarmee benadrukt onze studie het belang van het begrijpen van ijsbergtrajecten en smeltpatronen. Die dragen bij aan het ontwikkelen van betrouwbare voorspellingen van hun toekomstige impact op de oceaancirculatie en het klimaat”, zegt Hall.

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!