WikiLeaks bracht de ontwerptekst van
het onderdeel ‘Financiële Diensten’ uit, dat voor het ogenblik wordt
onderhandeld in de Australische ambassade in Genève tussen delegaties van 50 van de 160
lidstaten van de Wereldhandelsorganisatie WTO (Australië, Canada,
Chili, Taiwan, Colombia, Costa Rica, de 28 lidstaten van de EU, Hong
Kong, IJsland, Israël, Japan, Liechtenstein, Mexico, Nieuw-Zeeland,
Noorwegen, Pakistan, Panama, Peru, Zuid-Korea, Zwitserland, Turkije
en de VS).
Onomkeerbare privatiseringen
Wat in deze tekst staat komt erop neer dat de lidstaten van het TISA-akkoord verplicht zullen worden om gezondheidszorg, kinderopvang, postbedeling, media, watervoorziening, energieproductie en openbaar vervoer open te stellen voor buitenlandse bedrijven. Zelfs in landen waar privatiseringen mislukt zijn, zullen de betrokken regeringen het recht verliezen om de betrokken diensten terug te nationaliseren.
De betrokken staten zullen het recht verliezen om wetgeving in te voeren of te behouden voor de bescherming van consumentenrechten, voor de bescherming van het leefmilieu, voor de goedkeuring van en controle op instellingen zoals ziekenhuizen, scholen, universiteiten, energieproducenten en uitzendlicenties voor media.
De ontwerptekst voorziet de mogelijkheid voor de lidstaten om nog ruimer tussenbeide te komen met belastinggeld om bij toekomstige crisissen banken uit te kopen.
Een reactie van Rosa Pavanelli, secretaris-generaal van Public Services International, een internationale koepel van vakbonden van de openbare diensten: “Dit akkoord is er alleen maar om het de grote bedrijven gemakkelijker te maken om winsten te maken en over de nationale grenzen heen te opereren in volledige straffeloosheid. Het doel van openbare diensten is niet om winst te maken voor grote multinationals. Verhinderen dat mislukte privatiseringen nog teruggedraaid kunnen worden, toont dat de ideologie van de vrije markt krankzinnig is geworden.”
De tekst voorziet een nog grotere
deregulering van de financiële producten. Nochtans hebben precies dat soort dereguleringen geleid tot de
economische crisis sinds 2008. Ze dwongen meerdere landen ertoe enorme sommen belastinggeld in de banksector te pompen. Als het
TISA-akkoord in deze vorm goedgekeurd wordt door de betrokken staten,
zal de macht van de financiële sector over de democratische
besluitvorming nog groter worden dan voor 2008 al het geval was.
Dat wordt in de ontwerptekst in zeer dubbelzinnige termen
omschreven: “Niettegenstaande bepaalde voorzieningen in dit
Akkoord, zijn beschermende maatregelen (door de lidstaten van het
akkoord) toegelaten om de integriteit en stabiliteit van het
financieel systeem (van de betrokken lidstaat) te verzekeren, maar
waar deze maatregelen niet overeenkomen met de voorzieningen van dit
Akkoord, zullen ze niet toegepast worden …”
Het komt er op neer dat de lidstaten van het TISA-akkoord verplicht zullen worden om gezondheidszorg, kinderopvang, postbedeling, media, watervoorziening, energieproductie en openbaar vervoer open te stellen voor buitenlandse bedrijven.
De ontwerptekst voorziet de
mogelijkheid voor de lidstaten om nog ruimer tussenbeide te komen met
belastinggeld om bij toekomstige crisissen banken uit te kopen. Buitenlandse
investeerders in financiële producten zullen het recht krijgen om
financiële wetgevende regels opgelegd door de lidstaten aan te
vechten door middel van interne arbitrageprocedures, waartegen geen beroep mogelijk zal zijn.
Bovendien is het de bedoeling van dit
akkoord om openbare werken, sociale en openbare diensten te
liberaliseren. De lidstaten zouden ook niet meer het recht hebben om
geprivatiseerde openbare diensten en infrastructuur terug te kopen.
Ook de bevoegdheid van de lidstaten om wetgeving goed te keuren ter
bescherming van consumentenrechten zou aan banden worden gelegd.
Jane Kelsey is professor aan de
faculteit Rechten van de University of Auckland, Nieuw-Zeeland. Zij
schreef een grondige analyse van deze ontwerptekst nadat die door
WikiLeaks openbaar was gemaakt op 14 april 2014.
Haar kritische analyse kan als volgt
worden samengevat:
- de geheimhouding van de
onderhandelde teksten gaat nog verder dan die over het
TPP-vrijhandelsakkoord tussen de VS en de kuststaten van de Stille
Oceaan; - TISA wordt gepromoot door dezelfde
regeringen die het gefaalde systeem van deregulatie hebben opgericht
in de WTO en die wordt gezien als de voornaamste oorzaak van de
economische crisis van 2008; - dezelfde lidstaten van de WTO
hebben alle pogingen geblokkeerd van andere lidstaten om dat systeem
in vraag te stellen met het oog op hervorming; - deze lidstaten willen het
bestaande deregulatiesysteem uitbreiden met het TISA-akkoord, door
de mislukte onderhandelingen in Doha van november 2011 te omzeilen en
door het opstellen van een nieuw systeem, dat in
toekomstige vrijhandelsakkoorden zal worden toegepast en
uiteindelijk in de WTO zelf; - TISA wordt ontworpen voor, en in
nauwe samenwerking met, de wereldwijde financiële sector, die
verantwoordelijk is voor de opeenvolgende crisissen sinds 2008 en
die er mee doorgaat de regelgeving aan banden te leggen in
supranationale instellingen; - de gelekte teksten tonen aan dat
van de staten die het TISA-akkoord gaan ondertekenen verwacht wordt
dat ze hun huidige systeem van financiële deregulering verder gaan
liberaliseren; ze zullen het recht verliezen om data te verzamelen
over kapitaal dat buiten de eigen grenzen wordt geplaatst; ze zullen
onder druk worden gezet om toxische financiële producten toe te
laten en het risico lopen op gerechtelijke vervolging als ze
maatregelen zouden nemen om een nieuwe crisis te voorkomen of te
verhelpen.
Financial Services Annex Consolidated Text
Memorandum on Leaked TISA Financial Services Text
