Ik geef een analyse & diagnose & aanzetten tot oplossingen op basis van het verdienstelijke Commentaar in De Standaard van  Ruben Mooijman op 25 mei 2023. Laten we eerst even luisteren naar de duiding van de journalist.

“Veel Belgen zitten niet goed in hun vel. Ze zijn eenzaam, onzeker, gespannen of somber gestemd. Een op de vijf jonge twintigers zou zelfs op het randje van een depressie balanceren. Een op de zes Belgen lijdt onder eenzaamheid. Sommigen hebben­ niemand om een goed gesprek mee te voeren. Voor enkele indicatoren, waaronder veerkracht en algemeen welbevinden, zit België in de staart van het Europese peloton.

(..) Toch is er objectief weinig reden tot grote zorg. We leven in een vrij en democratisch land, met een hoog welvaartspeil en een sterk uitgebouwde welvaartsstaat. Er zijn niet zoveel landen op de wereld waar de inwoners in dezelfde mate de vrijheid hebben om zichzelf te zijn, en over evenveel mogelijkheden beschikken om zich te ontplooien op de manier die hun voorkeur heeft. Maar dat zijn rationele vaststellingen, die niet hoeven overeen te komen met de subjectieve percepties.

De conclusies zijn van belang voor de beleidsmakers. Zijn ze wel bezig met de juiste dingen? Stikstof en natuurherstel zijn belangrijk, maar ze lijken meer aandacht van politici op te slokken dan eenzaamheid en onbehagen. Dat is wel verklaarbaar. Dat veel Belgen niet goed in hun vel zitten, is geen probleem dat je met een kant-en-klaar beleidsplan uit de wereld helpt. Wat is een goede aanpak tegen de groeiende eenzaamheid, die volgens specialisten qua gezondheidsrisico vergelijkbaar is met roken? (..)

Toch kunnen politici deze conclusies niet naast zich neerleggen. Mentaal welzijn is gediend met een stabiele, positieve onderstroom in de samenleving. Niet met polarisering en elkaar vliegen afvangen. De kans dat mensen zich prettig in hun vel voelen is groter in een warme samenleving, dan in een maatschappij waar verzuring en negativisme de boventoon voeren”.

Mijn  bedenkingen en een stukje debat

Een  mooi stuk. Het medium DS neemt zijn verantwoordelijkheid. Uit de boodschap spreekt betrokkenheid bij de mens en ja, zijn heil. Dat het hem goed gaat, dat hij/zij tevreden, met vrede in het hart, door zijn dagen gaat. Dat kan de tijdgenoot gebruiken. Zoals Piet Nijs in zijn mooie boekje “Gezondheid en levenskwaliteit voor patiënt en hulpverlener in de eenentwintigste eeuw” in 2002 al aangeeft: “Deze samenleving gaat voor effectiviteit en de Affectiviteit lijdt daar onder”. – Aan de andere kant mogen we misschien niet doorschieten in compassie. Wie door een paar depressies is gegaan, kan daar wel eens heel wat zelfkennis uit opdoen. Die periodes en de instelling van het brein in die dagen, laat een diepere oriëntatie toe. Je weet na zulke donkerte beter wie je bent en wat je wil en niet wil in het leven. Veel mensen worden ook socialer, warmer ingesteld na door een akelige tijd te zijn gegaan. In elk geval ben ik het eens met het besluit van Mooijman: de Wetstraat mag bijsturen.

Idee van  Jos V.:

“De conclusies van een onderzoek naar het welbevinden van de Belgen doen de vraag rijzen of de media hun prioriteiten op orde hebben. Zijn ze wel bezig met de juiste dingen? Wat doe je tegen­ de mentale problemen van jongeren, die wellicht veroorzaakt­ worden door een complexe cocktail waarin de media een rol spelen? De kans dat mensen zich prettig in hun vel voelen is groter in een warme samenleving, dan in een maatschappij waar verzuring, populisme, polarisatie en negativisme de boventoon voeren.” Zo lees je eens wat anders. Zo simpel is het. Maar waar is de verantwoordelijkheid van de personen in kwestie? Van de ouders? Nee, dat onderzoeken we niet. Politici van alle kleuren moeten tegenwoordig alles oplossen. We verschuiven onze eigen verantwoordelijkheid naar de politiek, hierin gesteund door de media, en zijn dan verwonderd dat we geen veerkracht meer hebben.

SHS:

Emancipatie van de vrouw

Misschien een analyse die diepe waarheid bevat. Ouders moeten in deze tijden – onder invloed van de octopus die met kracht denken en doen bijstuurt, de Marktwerking – volkomen vrij zijn om hun carrière uit te bouwen… Ook de mama, die in het verleden altijd in de eerste plaats beschikbaar was voor haar kinderen. Dat dit wel eens een ongezonde levenshouding kon zijn, daar hoor je vooralsnog weinig over nadenken. Het is een heilig huisje van onze tijd. (En dat moet ik zo zien en zeggen, na zelf vaak vast te stellen en te beschrijven dat de evolutie waarbij vrouwen meer te zeggen krijgen, maatschappelijk vaak een verbetering bracht). Politiek en publicisten, we moeten alert blijven. En bereid zijn bij diagnoses die nieuw zijn, ook het beleid en het denken nog eens bij te sturen. In onze tijd gaat de geschiedenis in een rotvaart. Dan moet je als samenleving ook grote waarden van vorige eeuw zoals emancipatie van de vrouw kunnen in vraag stellen. Zeker als er zieken & doden vallen…

Terug gewone dingen samen doen zoals vroeger biedt bescherming

Na me van in de jeugdjaren in te lezen in de materie en jarenlang actief te zijn in de hulpverlening en de zorg, stel ik tot mijn verbazing in debatten en gesprekken vast dat heel essentiële inzichten over mentale gezondheid voor velen nog onbekend blijven. Zoals de volgende causale keten: Eenzaamheid vormt een Risicofactor voor Depressie. En Depressie vormt op haar beurt een risicofactor voor Zelfdoding. Je kunt dus maar beter beide mentale kwetsbaarheden aan het begin van de ketting ernstig nemen en aan oplossing ervan werken. Eenzaamheid is niet zo gewoon, is niet zo onschuldig. We moeten, zo denk ik, weer gewoon met elkaar leren praten; leren tijd doorbrengen; leren samen zitten. Het hoeft niet veel te kosten. Samen wandelen en samen de maaltijd nemen of een aandachtig gesprek voeren in openheid en zonder dat het ‘nuttig’ is, zijn oeroude handelingen die verbondenheid scheppen. Ze zijn bij de beste, meest natuurlijke medicijnen tegen de nieuwe nationale plagen die heten eenzaamheid en vervreemding.

Illustratie

Een van de manieren waarop ik zelf van kinds af veel sociaal genoegen heb mogen ervaren en dus de eenzaamheid heb mogen bestrijden is in het samen wandelen en samen aan observatie van dieren en flora doen. Tussendoor zijn er dan altijd zeer deugddoende momenten om informeel maar gezellig met elkaar te praten stil te vallen en na te denken. Beeld: groepje jongeren langs de voetpaden in Wicklow Mountain Park bezuiden Dublin in het groene Ierland (eigen foto).