Ze
eisen een onmiddellijke oplossing voor het probleem, een einde aan de
overheidscorruptie die eraan ten grondslag ligt én het aftreden van
de regering. Bij het vallen van de avond riepen ze alle Libanezen op
om hen bij te staan. Tijdens de nacht van zaterdag op zondag raakten minstens 36 mensen zwaargewond bij aanhoudend politiegeweld.
Meer
dan twintigduizend mensen beantwoorden vandaag hun oproep.

Onder
de duizenden betogers bevonden zich zowel soennieten, sjiieten,
orthodoxe christenen, atheïsten als druzen. De betogers waren ook
diverser qua leeftijd dan bij voorgaande protesten. Het coördinerend comité van de vakbonden (UCC) sprak haar expliciete steun uit bij
monde van Hanna Ghareeb. Bovendien vervoegden verschillende acteurs en bekende figuren
uit de kunstenwereld de beweging. In de namiddag sprak ook
de voorzitter van de ‘Libanese Krachten’ partij, Samir Geagea, zijn
solidariteit uit met de beweging.*

Van
de sociale media naar de straat 

De
woede die nu al weken op de sociale media woekert, barstte dit weekend
uit op de pleinen van Beiroet. Veel Libanezen zijn het bui. Hun woede
neemt de overhand op de angst die heerst om op straat te komen. Zo
weerspiegelen de protesten het character van voorgaande sociale
bewegingen die het licht zagen tijdens de Arabische lente.

Ze
zijn hoofdzakelijk georganiseerd via Facebook, Twitter, YouTube,
blogs, crowdfunding en andere virtuele instrumenten zoals
bijvoorbeeld http://www.youstink.org/report.html
waar de beweging haar inkomsten en uitgaven in volle transparantie
naar voren brengt.

Ze
benadrukken het principe van onafhankelijkheid ten aanzien van alle
politieke partijen en houden de volledige politieke kaste
verantwoordelijk. Op de betogingen zijn geen politieke vlaggen te
zien.

#JeStinkt
is voor burgerlijke ongehoorzaamheid, maar roept net zoals vandaag
tijdens de protesten op tegen elke vorm van geweld.

Nogmaals
blijkt bovendien dat het voor de sociale bewegingen in het Midden-Oosten niet het verschil is in religie dat hen stuwt, maar wel
de vraag naar een menswaardig leven én een politiek systeem in
dienst van de bevolking en het algemeen belang.

Politiegeweld

Het
Riad
al-Solh plein (en het Martelarenplein waar de activisten zich
vanavond terugtrokken) zijn daarmee de zoveelste uitdrukking van een
virtuele cultuur die de straat op barst en zo een hybride ruimte creëert waar politie en leger moeilijk mee om weten te gaan.

Elke
vorm van politiegeweld wordt via smartphones immers onmiddellijk
gedeeld ; hetgeen de verontwaardiging onder de bevolking alleen
maar vergroot.

En
zoals steeds grijpen de overheden ook vandaag weer naar het
instrument van gewelddadige onderdrukking. De dag verliep nochtans
relatief rustig tot een kleine groep infiltranten (herkend door
verschillende Libanese media) de politie begon uit te dagen.

Omstreeks
20u haalde de politie de waterkanonnen uit. Toen het water plots op
bleek schakelde de politie over op traangasgranaten, stun-granaten
en rubberen kogels.

Die
waterschaarste leidde op de sociale media overigens tot grote
hilariteit, aangezien de sociale beweging net (onder meer) dat watertekort
aankaart.

Oproep
tot rust en vreedzaam protest

Bij
het vallen van de avond riep #JeStinkt op tot kalmte en tot
terugtrekking naar Beiroets Martelarenplein. De beweging
distantieerde zich expliciet van het geweld en deelden mee dat de
politie reeds sinds de namiddag van de infiltranten op de hoogte werd
gebracht.

Zowel
de vreedzame activisten op het Martelarenplein en het Riad al-Solh
plein, als de infiltranten, werden later op de avond hardhandig
neergeslagen. Honderden sloegen op de vlucht toen het leger werd
ingezet op beide pleinen en het bericht doorkwam dat de stad werd
afgesloten.

Tammam
Salam

Ondertussen
is het hommeles in de eenheidsregering van Tammam Salam. Vanochtend
werd in allerijl een persconferentie samengeroepen waar de eerste
minister het politiegeweld afkeurde. Hij verzekerde de bevolking dat
de verantwoordelijken aansprakelijk zullen worden gesteld. Verder
dreigde hij ermee de eis van de #JeStinkt beweging in te willigen en
effectief af te treden.

Dat
dreigement is niet gericht aan de activisten maar wel aan zijn
coalitiepartners. Salams coalitie brengt alle rivaliserende Libanese
partijen samen – waaronder de door de soennieten geleide
« Toekomst Beweging » van Saad al-Hariri, het
sjiitische Hezbollah en de concurrerende christelijke
groeperingen.

Maar
de eenheidsregering is sinds haar aanstelling vorig jaar in een
volledige patstelling verzeild geraakt. Zo is men er bijvoorbeeld niet
in geslaagd een nieuwe president aan te duiden. De functie staat nu al
meer dan een jaar open, en daar wringt het schoentje. Het ontslag van
Salam zou een grondwettelijke crisis inluiden. In Libanon is het
immers de president die na de verkiezing nieuwe ministers aanduidt.

« Politiek
vuilnis » 

Salam
wil met andere woorden liever de fakkel doorgeven dan het land zien
ineen stuiken en alleen verantwoordelijkheid dragen. In zijn toespraak
maakte hij het klaar en duidelijk. Als het misloopt zullen alle
politieke figuren boter op het hoofd hebben:

« Ik
waarschuw iedereen dat we richting instorting gaan als de zaken
blijven zoals ze er nu voorstaan. Ik wil en zal geen bijdrage leveren
aan dat ineen stuiken ».
[…] « Alle
overheidsfunctionarissen en politieke krachten zullen hun
verantwoordelijkheid dragen »
[…] « Indien
het kernkabinet er op donderdag niet in slaagt de knoop door te
hakken in het vuilnisdossier én de private aanbesteding, dan is er
ook geen nood meer aan deze regering ».
« Het
afval is de druppel die de emmer doet overlopen, maar het verhaal is
veel groter dan de druppel. Het is een verhaal van politiek afval in
dit land »

Als
klap op de vuurpijl waarschuwde
hij er meteen ook voor dat « de
zware schuldenlast van de regering er voor zou kunnen zorgen dat de
salarissen volgende maand niet worden uitbetaald» .
« De
staat en de politieke klasse kunnen het zich niet veroorloven geen
nieuwe schulden aan te gaan» ;
En dat zou wel eens het geval kunnen zijn, zonder regering én in het
licht van een grondwettelijke crisis. Het land loopt met andere
woorden « het
risico gerekend te worden tot de club van ‘falende staten‘ »
aldus de eerste minister.

Oorlog
in Syrië

Libanon
is nog steeds de burgeroorlog van 1975-2005 niet helemaal economisch
te boven én de overheidsschuld steeg dit jaar inderdaad boven de
symbolische drempel van 140%.* Maar belangrijker is de impact van de
oorlog in Syrië die het politiek geweld in Libanon sterk aanwakkerde
en een gigantische vluchtelingencrisis met zich meebracht.

De
rol van de (door Iran ondersteunde) Hezbollah in Syrië en haar
strijd aan de zijde met Bashar Assad heeft de sektarische politieke
verdeeldheid in het binnenland enkel uitvergroot en verergerd.*** Dat
leidde op haar beurt, vorig jaar, tot de patstelling waar de regering
zich vandaag nog steeds in bevindt.

Nouhad
Machnouq

Salam
probeert dus met zijn dreigement beweging te krijgen in de coalitie
en zijn ministers te dwingen tot het vinden van een oplossing voor de
afvalcrisis. En hij lijkt daar vandaag ook in te slagen. Nouhad
Machnouq, de minister van energie, verklaarde vanmiddag alvast in een
persbericht dat de winnaar van de afvalverwerkings-aanbesteding
maandag vervroegd bekend wordt gemaakt.

????_??????
#

Het
is echter de vraag of de # JeStinkt of ????_??????
#
door deze aankondiging zal kalmeren. De beweging ziet de crisis
immers als een symptoom van een politiek systeem en een politieke
kaste die niet opkomt voor haar rechten, die niet werkt voor alle
inwoners of opkomt voor het algemeen belang.

Met
de verklaring van Nouhad Machnouq -en zelfs met het aanduiden van de
« winnaar » – heeft de beweging niets concreet in handen.
Het lijkt daarom waarschijnlijk dat de woede op het internet en in de
straat de komende dagen eerder zal groeien dan wegdeemsteren.

De
volgende dagen zullen het uitwijzen. Maar #JeStinkt
roept alvast op om morgen het Riad al-Solh plein terug in te nemen:
afspraak 18u.

Intussen meldt het Rode Kruis dat één van de zwaargewonde jongeren het niet gehaald heeft.

Live
updates vindt je op twitter via de Hashtag ????_??????
#
en # YouStink
of
op Facebook.

* Ook buiten de hoofdstad vonden er vandaag een aantal protesten plaats. De Batroun-Tripoli autosnelweg werd door activisten urenlang bezet. Een man stak zichzelf in brand uit solidariteit met de beweging in het Sidon District, ten westen van Beiroet. Er is op de sociale media sprake van andere steden waar protesten plaatsvonden, maar daarover vond ik geen bevestiging.

**
Staatsschuld ten aanzien van het BBP

***
Het Libanese Hezbollah
zou een meer directe rol zijn gaan spelen in de strijd in Syrië
wanneer het Assad-regime in 2012 haar controle begon te verliezen
over het Syrische grondgebied. Hezbollah steunt Assad met een
robuust, goed uitgerust en goed getraind leger. Haar betrokkenheid
bij het conflict is in lijn met de sjiitische Iraanse strategische
belangen. Maar de inzet van Hezbollah is niet zonder beperkingen
omdat Nasrallah zijn steun aan Assad ook in het binnenland aan zijn
electoraat moet kunnen uitleggen en gezien de impact van haar
betrokkenheid op de huidige stilstand van de regering (bron :
ISW).