Uit de recentste barometer blijkt dat een veel groter deel dan voorheen van onze jongeren zijn/haar leven als zinloos ervaart! Depressie ligt dan op de loer. Misschien kan ik de verklaring vinden in enkele lange-termijntrends die alleen oude nadenkende mensen kunnen zien.

Pedagogen zeggen dan vaak: wij weten het niet, hoe dit komt. Misschien is hun experten-blik te eng. Volgens ons is het een doorzichtige paradox, een schijntegenstelling. Er worden misschien wel te weinig eisen gesteld aan veel jongeren van ouders uit de middenklasse. Je kunt als tijdgenoot ook op minder gezonde manieren “kindvriendelijk” zijn.

Meehelpen

In andere samenlevingen en ook bij ons tot een paar decaden geleden, moesten meisjes en jongens thuis “meehelpen”.

De oogst mee inhalen, water halen, het vuur aansteken, de huisdieren verzorgen, afwassen, koken, poetsen, behangen, verven… “Al spelend” leerde je zo werken en van nut zijn. Vaak kregen de kinderen daar ook geen zakgeld voor, zoals wel vaak vandaag bij relatief bemiddelde tweeverdieners het geval is.Was dat geen goed systeem?

De jongere leerde alvast metterdaad iets belangrijks voor de toekomst van een gemeenschap als Dienstvaardigheid. Je leerde Beloning en plezier uitstellen. “De goesting bewaren”. Hoe belangrijk is deze vaardigheid in deze tijd van alomtegenwoordige publiciteit en “snelle suikers” op alle gebied!

En bovenal: je leerde door beperkte verantwoordelijkheid op te nemen en manuele taken uit te voeren als meisje of jongen je leven als zin-vol ervaren! Je was nuttig. Je twijfelde niet aan het belang, aan de Betekenis van je bestaan.

Het Algemeen belang

Waarschijnlijk was het voordeel zelfs nog wat groter en dieper en breder: allicht leerde de mens toen op die manier, door gratuit voor het gezin te werken, ook metterdaad het begrip Bonum Comune kennen en hanteren: de vreugde het Algemeen Belang te dienen. De thuis fungeert immers als een mini-maatschappij.

Vandaag lijken velen, jonger en minder jong, op een fel eisende manier naar de samenleving te kijken.  Aan “Het systeem” een massa verwijten te maken. “Wat hebben jullie gedaan bij de Kolonisatie?” “Waarom moeten er banken en politie zijn?” De gekste vragen eerst. Uit welke moederbodem van wantrouwen komt zo iets! Misschien geen wonder, als je niet tijdig uitgenodigd werd er deel van uit te maken, van die maatschappij, van dat Systeem.

Ook op school wordt momenteel goed opgelet de scholieren vooral niet teveel “lastig” of “saai” studeerwerk op te leggen. De gevolgen zijn legio. De taalvaardigheid, leesvaardigheid en parate kennis gaat zienderogen achteruit. Om nog maar van het hoofdrekenen te zwijgen.

Herhaling en dril zijn en blijven toch de ruggengraat van het verwerven van verfijnde, omvangrijke parate kennis  en feitenkennis.

Trots!

Nochtans, op die – met inzet, tijd en moeite! – verworven vaardigheden kon je in het traditionele systeem met zijn “lastige dril” wel trots zijn.

Neem de jongeren hun trots niet af. Een mens moet kunnen fier zijn. Dat is zelfs universeel, dat zie je ook bij andere dieren.

Waarom kan in de opvoeding niet (meer) wat in de topsport of bij grote musici gangbaar is?

Spieren,  feeling en uithouding en techniek, die kweek je met veel oefenen, oefenen, oefenen. Met door de last te gaan en de pijn, elke dag opnieuw.

Illustratie

Dit gebrek aan “werk” voor kinderen en jongeren komt bovenop een mogelijk gebrek aan affectie, aan lichamelijke nabijheid en warmte in de eerste levensjaren. Daarover is al vaker gesproken en geschreven. De professionals met acht kindjes om zich heen kunnen moeilijk de altijd aanwezige huismoeder van les trentes glorieuzes vervangen. Als dit laatste klopt, zou dit meteen een verklaring bieden waarom zoveel mensen dadelijk gretig ingaan op de kans ons  hondje te aaien en te strelen wanneer we er mee buiten komen. Of is affectie iets waar we als mensen nu eenmaal nooit genoeg van krijgen? Wellicht ook juist omdat… we als volwassenen teveel tijd met… werken doorbrengen.

(Eigen foto met copyright)