Guy Tegenbos (De Standaard) vergeleek in De afspraak op vrijdag (VRT één) het belang van de kroning van Charles III met wat hij onlangs met zijn kleinzoon in Disneyland kon ervaren. Goed georganiseerd allemaal, maar maatschappelijk onbelangrijk geworden.

Mythes en verhalen zijn, naast onze maatschappelijke ontwikkeling met vallen en opstaan in het verleden en vandaag, ongemeen belangrijk in de persoonlijke ontwikkeling. Wie vertrekt van een wit blad kan onbewust in dezelfde fouten vervallen, en ontzegt zich het studiemateriaal om inzicht te verwerven in onze open democratische waarden en verworvenheden.

Of dat met de pomp and circumstances van het Brits koningshuis, met de doorleefde Franse republikeinse waarden, of vanuit de Vlaamse ambigue verhouding met de Belgische realiteit gebeurt, is in deze gemediatiseerde wereld uiteindelijk relatief geworden.
Het belang van een positief wereldbeeld gaat via het besef ergens bij te horen en mee vorm te geven. Ongemeen belangrijk in een tijdsgewricht waarbij velen dreigen af te haken op basis van kritiek die men individueel verwoordt, maar niet noodzakelijk enkel individueel beleefd wordt.
Een tijdsgewricht ook waarbij democratie dreigt om verengd te worden tot de zoektocht naar een politieke meerderheid, terwijl een democratie gedragen wordt door het algemeen belang. Met de verlichtingsideeën zijn we onze natuurlijke vrijheid ontgroeit om een sociaal contract vorm te geven waarbij we vrijheid zo organiseren dat we collectief beschermd worden en faire kansen op ontwikkeling krijgen.

Van die hypothetische natuurlijke vrijheid maken mythes en legenden gebruik.
Onze middeleeuwse realiteit is dat autoriteit gefundeerd was op goddelijke voorzienigheid. Het is de verdienste van de reformatie om uit te gaan van het individueel professioneel engagement als zelfbeschikkingsrecht en -plicht van de calvinist of de lutheraan.
Keizer Karel V en Filips II hebben zich daartegen als absolutistische vorsten uitdrukkelijk verzet. De overgang naar een individuele verantwoordelijkheid  is er niet op basis van een revolutie gekomen. De Vrede van Augsburg (1555) die inhoudt dat Keizer Karel V erkent dat elke regio de godsdienst van diens vorst kan aannemen, is vooral het gevolg van het ontsnappen van moderne inzichten en maatschappelijke verhoudingen aan die immanente goddelijke voorzienigheid. Die Modern Times starten door de ontwikkeling van stedelijke ambachten en de scheepvaart met de vervollediging van het gekende wereldbeeld met de ontdekking van Amerika.

In de gelaïciseerde samenleving wordt er vaak verwezen naar de Amerikaanse en Franse Revolutie als menselijke breuklijn met de voorrechten voor adel en kerk in het ancien régime. Naar de nieuwsoortige waarden van de Verlichtingsideeën die vorm hebben gegeven aan onze liberale samenleving. Yes we can.

De Amerikaanse en Franse Revolutie doorbreken de voorrechten voor adel en kerk. Maar een onontbeerlijke basis ervan werd gelegd door absolutistische vorsten als Keizer Karel V, François I van Frankrijk, en Henry VIII en Elisabeth in Engeland.
In de vroegmoderne staat, als directe voorganger van de huidige natiestaat, slagen vorsten erin om de verzwakte middeleeuwse vorstenmacht achter zich te laten en veel van de maatschappelijke taken die voorheen door anderen werden uitgeoefend te centraliseren. Een typisch voorbeeld is de kerk : In de middeleeuwen was deze autonoom. Relatief onafhankelijk. Terwijl de kerk in de vroegmoderne staat ondergeschikt wordt aan de belangen van de vorst.
De perceptie van openbaar geweld is gewijzigd. In de middeleeuwen konden de edelen er hun eigen legers op na houden, maar in een zich ontwikkelende vroegmoderne staat is er een staatsmonopolie op geweld.
Er is de organisatie van een rechtssysteem dat een enorme centralisatie en hervorming (professionalisering) onderging.
Tenslotte is er de vorming van nationale economieën met compagnieën, handelsprivileges en mercantilisme.

In het pragmatische Groot-Brittannië leven die Modern Times onafgebroken door tot vandaag. In het recht en in de wetgeving. Maar ook in het beleid is het interessant om Groot-Brittannië vanuit die identiteit met het continent te vergelijken.
In Parijs liet Président Mitterrand in zijn tweede ambtsperiode (1995) de nieuwe Bibliothèque nationale de France bouwen. Architect Dominique Perrault maakte er een statement van met 4 glazen hoektorens die op symbolische wijze open boeken verbeelden. Henry Van de Velde wist in 1936 bij de start van de Boekentoren van de UGent dat papier en boeken zonlicht schuwen.
De British Library in Londen van 1973 van Colin St John Wilson en Mary Jane Long is een combinatie van de English Free School en Scandinavische architectuur die vooral utilitair en organisch vorm kreeg.

Zou Guy Tegenbos met ons dezelfde ervaring delen bij de installatie van een nieuwe opvolger van Petrus in het Vaticaan?