Wij komen graag buiten, mijn
baby en ik. Dat vraagt niet alleen voorbereiding (muts: check, propere
luier: check), je beweegt je ook helemaal anders door de stad. Ook al is
mijn dochter nog maar zes weken, ik stond al ettelijke keren
geblokkeerd op het perron. Roltrap stuk. Lift buiten werking. Dan sta je
daar met je kinderwagen. Te wachten tot een voorbijganger je helpt met
dragen.

Een kind krijgen is natuurlijk een ingrijpende gebeurtenis, maar los
van het hele moederschap is het ook opvallend dat je met andere ogen
naar de stad kijkt. Je prioriteiten verschuiven. Het zorgt voor een
nieuwe blik, maar ook voor meer begrip voor mensen die anders zijn dan
jezelf.

Puzzel

In Brussel wonen mensen samen met heel uiteenlopende profielen. Voor
een keer heb ik het niet over etnische achtergrond, maar over het koppel
dat alles met de fiets doet, het gezin met vier kleine kinderen, de
alleenstaande mama die moet rennen om op tijd in de crèche te zijn, de
zestiger die slecht te been is, de verpleegster die een ganse dag
huisbezoeken doet. Onze individuele behoeftes zorgen ervoor dat we ons
allemaal op verschillende manieren in de stad verplaatsen.

In het participatieproces over de heraanleg van de Centrale Lanen
kwam die variatie in behoeftes duidelijk naar voor. Mobiliteit is een
moeilijke puzzel. Maar één ding valt op: wie vanuit zijn eigen absolute
waarheid vertrekt, blokkeert het overleg. Het helpt om te luisteren naar
mensen die zich – al dan niet noodgedwongen – op een andere manier
voortbewegen in de stad om de puzzel te kunnen leggen.

Dat is precies wat we gedaan hebben voor de Centrale Lanen. Er zijn
626 interviews afgenomen met voorbijgangers. Zestig mensen hebben
deelgenomen aan workshops waar de plannen in detail en onder begeleiding
van een specialist onder de loep werden genomen. Alle opmerkingen
werden verwerkt in een rapport met 24 aanbevelingen. Onderbouwde,
concrete voorstellen die de plannen aanzienlijk verbeteren. De grote
openbare vergadering van 22 januari in de AB over de heraanleg van de
Lanen is woelig verlopen. Ik begrijp ook waarom: de onvrede over de
eventuele bouw van ondergrondse parkings is groot. En er is nog veel
overleg over het mobiliteitsplan nodig. Maar dat was niet het onderwerp
van de vergadering. Mensen die antwoorden zochten op die vragen, bleven
gefrustreerd achter.

Boze burgers

Jammer genoeg was de vergadering ook frustrerend voor de organisaties
en bewoners die actief hebben meegewerkt aan het aanbevelingsrapport.
Zij kregen niet meer de kans zich uit te drukken, omdat hun stem steeds
overroepen werd door boze burgers en drukkingsgroepen. Zo waren er
expliciete bedankingen van verenigingen die de belangen van mensen met
een beperkte mobiliteit verdedigen. De participatie van de Centrale
Lanen ging namelijk niet alleen over de kleur van bloempotten en
bankjes, maar ook over hoe mensen in een rolstoel zich er het best
kunnen verplaatsen. Over een verdrievoudiging van het aantal
fietsnietjes, en de creatie van twee beveiligde ondergrondse
fietsparkings van telkens 500 plaatsen. Over licht hellende voetpaden
voor mama’s met een kinderwagen. Over de spreiding van banken zodat
mensen die slecht te been zijn op voldoende plekken kunnen uitrusten.
Het getuigt van weinig respect om hier denigrerend over te doen.

Bewonersparticipatie is altijd een beetje zoeken. Het zal nooit een
eenvoudige opdracht zijn. Voor mij zijn er meerdere vormen van
participatie mogelijk. Er is de geformaliseerde participatie,
georganiseerd door een overheid, over een specifiek project dat op tafel
ligt. Dat was het geval bij de heraanleg van de Centrale Lanen. Er zijn
ook andere spontane, informele vormen van participatie, zoals
picknick-the-streets of het protest tegen de parking in de Marollen. Met
beide vormen kan men resultaat boeken en de politieke
vertegenwoordigers beïnvloeden.

Administratieve deadlines

Ik ben en blijf blij dat we participatie over de Centrale Lanen
georganiseerd hebben. Dankzij dit traject hebben we de opmerkingen van
de mensen rechtstreeks in het voorontwerp kunnen opnemen. De plannen
werden daadwerkelijk verbeterd. We hadden ongetwijfeld veel frustratie
kunnen wegnemen als er gelijktijdig ook overleg over het mobiliteitsplan
had plaatsgevonden. Omwille van administratieve deadlines (de
bouwaanvraag voor de Centrale Lanen moet begin 2015 ingediend worden en
een eerste versie van het mobiliteitsplan was pas in december 2014
klaar) was dat jammer genoeg niet mogelijk. Dat maakt de participatie
van bewoners aan de heraanleg van de Centrale Lanen echter niet minder
oprecht en geslaagd.

Iedereen heeft recht op zijn/haar overtuiging. En iedereen heeft het
recht die met hart en ziel te verdedigen. Dat doe ik ook: voetgangers en
fietsers komen op de eerste plaats, er is nood aan meer en beter
openbaar vervoer, het autoverkeer in de vijfhoek moet drastisch naar
omlaag. Ik denk niet dat het centrum vier extra parkings nodig heeft, en
zal die mening ook in het College verdedigen als we hierover in mei een
definitieve beslissing nemen, wanneer de noden duidelijker in kaart
gebracht en becijferd zijn. Maar het is niet omdat ik zelf een
overtuigde fietser ben, dat ik niet kan luisteren naar iemand die elke
ochtend met de auto vier kinderen naar verschillende crèches en scholen
brengt. Participatie is een moeilijke evenwichtsoefening. Doel is een zo
gevarieerd mogelijke groep mensen de kans te geven zich uit te drukken en
ook en vooral: te luisteren naar elkaar. Politici naar bewoners, maar ook
iedere Brusselaar naar de andere.

Ans Persoons (sp.a) is Brussels schepen van Participatie