De Rechtspraak
Twee en half jaar geleden al is mijnheer De Pauw bij juridische uitspraak schuldig bevonden aan grensoverschrijdende daden. Het bevestigt dat hij ernstige fouten gemaakt heeft.
Tal van [verkeers]recidivisten en levenslang veroordeelden die zichzelf tot onschuldig slachtoffer blijven vertalen kunnen illustreren dat een rechtszaak en zelfinzicht niet bij evidentie in elkaars verlengde liggen. Ook dat heet ‘proces’.
Voor mijnheer De Pauw, zelf ooit meesterlijke bespeler van het genadeloze machtsgehalte van de cameralens, is het daar niet geëindigd. Hij en zijn intimi hebben bovenop zijn veroordeling de gemediatiseerde rekening gepresenteerd gekregen.
Mediatisering
Even terug naar de rechtbank en haar essentie. Hadden de partijen formeel nieuwe klachten geformuleerd, nieuwe argumenten of procedures ingeleid? Eender welk dossier in de rechtbank mogen afsluiten kan de sereniteit dienen.
Veel beslotenheid – met al haar nadelen – ligt meer dan vroeger op straat. Uitspraken van rechters en jury’s – naar ik wil blijven aannemen met kennis van zaken en ‘in eer en geweten’ – kunnen voorwerp worden van een nieuwe doorlichting in commentaren en spraakmakende televisie. Tot en met De Rechtbank is, haast bij evidentie, een populistisch Programma geworden. Met nieuwe vedetten.
De toegevoegde waarde, het doel dat ze dienen en de mogelijke consequenties zijn vragen die reportagemakers, hun sponsors en bevoegde beleidsmakers zich vooraf te stellen hebben.
Met hun catchy ‘het proces dat niemand wou’ hebben ze delen van datzelfde proces en van de beschuldiging overgedaan.
De kinderen van de rekening
Twintig jaar actieve praktijk in de jeugdzorg tekenen mens en waarneming. Het besef dat kinderen in alle omstandigheden meest getroffen slachtoffer zijn, laat de hulpverlener nooit meer los. Ze ondergaan de verwaarlozing, agressie, verslaving, verwenning of – in casu – foute keuzen van hun ouders [of vader]. Ze kunnen niet kiezen voor de jeugd die hen overkomt.
Zou iemand het me kwalijk kunnen nemen dat ik me bijzondere zorgen blijf maken over de dochters of zonen in het gezin De Pauw en bij uitbreiding in alle gezinnen die bij deze zaak betrokken zijn?
Bij deze vertoning over drie afleveringen van schuld en pijn – hoe waardig opgevat ook – zitten zeker de dochters of zonen De Pauw op de eerste rij. Zouden de makers zich voldoende hebben bekommerd om de psychische, persoonlijke en sociale [vriendenkring, school e.a.] schade die deze breed bekeken televisiebeelden bij hen kunnen aanrichten?
Herstelbemiddeling
Voor zover mijn interpretatievermogen reikt hebben de bestuurders Depauw zakelijk hun belangen behoorlijk streng verdedigd. Privé [voor zover dit voor hen buiten de paparazzi al mogelijk was] zouden de ouders van het gezin De Pauw ervoor gekozen hebben de aanwijsbare brokstukken bij elkaar te rapen en elkaar verder in de ogen te kijken. Een positieve inzet.
Bij situaties van intrafamiliaal geweld en vechtscheidingen biedt het voortschrijdend inzicht van de actuele sociale hulpverlening een ruime woordenschat aan hulpmiddelen. Slachtofferhulp, daderhulp, veilige ontmoetingsruimten, intersectorale en integrale aanpak, consulenten, terugbetaalbare therapie, preventie, verzoening. Professioneel, met zin voor privacy, in de vaardige luwte van het bestaande post-juridische welzijnswerk, waarop iedere burger aanspraak maakt.
Na de behoorlijk gefotografeerde tot gefilmde aandacht tijdens de procesvoering, lijkt hier deze aanspraak meer ontzegd dan voor doordeweekse draaideurcriminelen. De begrippen jeugdbescherming en gezinsbescherming zijn binnen het beleidsdomein Welzijn als wat ouderwets in onbruik geraakt maar zouden hier wel wenselijk geweest zijn.
Memorandum
De vrije pers behoort tot de belangrijke verworvenheden van onze democratie. Dat geldt even sterk voor de scheiding van machten. Bij ontsporing en wantoestanden is onderzoeksjournalistiek van grote correctieve waarde.
De verregaande mediatisering mogen we dan weer best aan kritische analyse blijven onderwerpen. Weinig is nog veilig of heilig. Over meerwaarde, consequenties, toegevoegde schade aan onschuldigen, bescherming van getuigen, motieven van de makers, in hoeverre men een correcte rechtsgang al of niet overdoet, hoort men bij iedere productie grondig na te denken. Zorgvuldigheid als standaard. Het tegendeel daarvan dient de democratie van de redelijkheid niet.
In het vertrouwen de reportagemakers van ‘het proces dat niemand wou’ in essentie zeker te vinden in onze democratische grondregels, een paar – soms overlappende – toetsstenen of spiegels.
We hebben:
- ons zoeken naar waarheid en verantwoording breed gecontextualiseerd;
- aan onszelf gemeten wat we onze eigen kinderen en geliefden willen aandoen;
- àlle slachtoffers in ogenschouw genomen, voorbij de tweedeling slachtoffer-dader;
- kunnen weerstaan aan zelf scoren voor een uitverkochte zaal of aan een reportageprijs;
- meerwaarde geboden voor het herstel tussen alle betrokken;
- wel degelijk ingeschat hoe snel de publieke opinie vergeet en hoe gretig die vanaf volgende week hongert naar een nieuwe scoop. Dit in de zekerheid dat de kinderen achterblijven. Met hun omgeving. Vooral met zichzelf en hun toekomst.
Met dit snel zelfonderzoek doen ze geen afbreuk aan de schuld van mijnheer De Pauw en aan het letsel bij de meest zichtbare slachtoffers. Die waren al grotendeels uitgesproken.
In de plaats van Delaplace
Over het al dan niet mogen uitzenden van ‘het proces’ spreek ik me niet uit. Mijn bescheiden betoog legt een klemtoon aan de hand van deze casus.
Als de twijfels bij de CEO van de VRT [een mediabedrijf van kijkcijfers] zouden ingegeven geweest zijn door deze ethische zorg, zou hem dat tot eer strekken en hoefde hij niet op deze manier door het stof van de gemakkelijke nieuwswaarde. Als.
Willi Huyghe
Illustratie: Marlien Buyssens.
STEUN VOOR EEN NIEUWE WEBSITE
De website van DWM kan een essentiële opfrissing gebruiken. Interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker. Kost: zo’n 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Je donatie ondersteunt onafhankelijke journalistiek.
