De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

60 jaar onafhankelijkheid Congo: Congo awareness-actie in Antwerpen

Gewapend met video-projectoren trok een groep activisten vrijdagavond 26 juni samen met visual artists, gedichten en camera's de stad Antwerpen rond om 60 jaar onafhankelijkheid van Congo te belichten. Ze hebben letterlijk deze gebouwen en standbeelden, die gebouwd zijn met koloniaal geld, in een ander daglicht geplaatst en een combinatie van woord en beeld op de gebouwen geprojecteerd. 

maandag 29 juni 2020 10:19
Spread the love

 

Dekolonisering is momenteel heel erg aanwezig en op de voorgrond. Toch wordt er vanuit de stad en de overheid geen moeite gedaan om meer awareness te brengen over deze pijnlijke geschiedenis. Van 22u tot en met 3u trokken we door de stad om gebouwen, gebouwd met het geld uit vrijstaat Congo, in een ander daglicht te plaatsen. Hierbij werkten we met gedichten, archiefbeelden, patronen en teksten die zorgden voor een interactie met passanten. De plaatsen die bezocht werden zijn het museum van Schone Kunsten, om dan door te stromen naar de stationsbuurt en Astridplein, de zoo en alsook Pater De Deken in Wilrijk.

Antwerpen heeft enorm geprofiteerd van de kolonisatie van Centraal Afrika. Om de drie maanden, telkens op dinsdag, vertrok er vanuit de Antwerpse haven een boot richting Congo. De boten van de Compagnie Maritime Belge stonden in hun tijd bekend als snel transport en deden 20 dagen over hun reis.

Leopold II, op bezoek in Antwerpen op 12 juni 1909 om de feestelijkheden van de overdracht van Kongo-vrijstaat aan België bij te wonen, sprak: “De stad Antwerpen heeft een groot aandeel gehad in de aanhechting van Kongo. Weinig mensen begrijpen wat uit onze kolonie kan getrokken worden. Kongo is rijker dan u denkt! Leve de welvaart van Antwerpen!” Rubber, goud, ivoor, cacao, de rijkdommen kwamen Antwerpen binnengestroomd.

Het museum voor schone kunsten wordt momenteel gerestaureerd. Er wordt op de website van het museum uitgepakt met de prachtige verbouwing. Zelfs met een vergrootglas vind je geen verwijzing naar het koloniaal verleden … Nochtans werd het gebouw opgericht met fondsen geroofd uit Kongo-Vrijstaat door Leopold II en zijn trawanten.

In 1894, bij de wereldtentoonstelling, was er voor het museum, op het huidige Leopold De Wael-plein, een Congolees dorp ingericht. Een “zoo humain”.

Concrete punten om met de actie onder de aandacht te brengen:

  • Onderzoek opstarten en financieren naar het koloniaal verleden van het museum, en bij uitbreiding de stad. Het koloniaal verleden erkennen en visueel duiden in en op het gebouw.
  • Straatnamen met koloniaal verleden erkennen, en mee actief nadenken over een oplossing. (bijvoorbeeld de aangrenzende Coquilhatstraat)
  • Projecten opstarten om de aanwezigheid van koloniale monumenten in Antwerpen te onderzoeken. Actief mee nadenken over een sociaal-artistieke heroriëntering van koloniale monumenten in het straatbeeld van Antwerpen. Eventueel onderdak aanbieden aan beelden die niet meer welkom zijn op straat.
  • Als museum contacten en samenwerkingen aangaan met organisaties uit de gemeenschappen uit Congo, Ruanda, Burundi.
  • Als museum pedagogische dossiers ontwikkelen en ter beschikking stellen van het onderwijs.
  • Rondleidingen organiseren in het museum, en bij uitbreiding de stad, met aandacht voor de koloniale erfenis.

 

Betrokken in het project:

Hans De Beuck – visual artist

Matti Degueldere – visual artist

Beau Van Hoydonck – visual artist

Tulpa – visual art collective

Dolf van Sprengel – Fotograaf

Yves Kibi Puati Nelen – dichter

 

Bronnen:

Catherine, Lucas;“Het dekoloniseringsparcours, wandelen langs congolees erfgoed in Belgie” (epo, 2019)

De Maeyer, Bram “de emotionele expo’s van Antwerpen en Gent 1885-1930” (Bachelorscriptie UA – departement geschiedenis, 2016)

Truddaïu, Julien; “Notre Congo Onze Kongo, la proaganda coloniale belge dévoilée” (CEC, 2018)

Nsayi, Nadia “Dochter van de dekolonisatie” (epo, 2020)

Van Reybrouck, David “Congo, een geschiedenis” (de bezige bij, 2010)

Van De Velde Christian “L’État indépendant du Congo aux expositions universelles belges: organisation et acteurs d’une propagande coloniale (1885-1905)” (UCL, 2009)

Blanchard, Pascal et Couttenier, Maarten “Les zoos humain” (Nouvelles Études Francophones, Volume 32, Numéro 1, 2017, pp. 109-115)

Sintobin Tom en de Pater, Ben “Dingen waar men liefst niet over spreekt” (Hilversum Verloren, 2014)

Van Oostveld, Bram en Bussels, Stijn “De Antwerpse wereldtentoonstelling van 1894 als ambigu spektakel van de moderniteit “ (Tijdschrift voor Geschiedenis – 125e jaargang, nummer 1, p. 4-19)

Timmerman, Ben “Zoos humain, meer dan een spektakel?” (UG masterproef, faculteit letteren en wijsbegeerte, 2017)

Chokri Ben Chika “Zoo humain” (Lannoo, 2017)

Dirckx, Dagmar, “Belgisch Congo ontmaskerd.” (Masterproef aangeboden binnen de opleiding Kunstwetenschappen, KUL, 2015)

https://www.kmska.be/nl/verbouwing

https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2019/10/16/wild-exotische-dieren-en-mensen-op-belgische- wereldtentoonstellingen/

https:// www.calliege.be/salut-fraternite/94/quand-la-belgique-montrait-les-sauvages/

https://www.tenbunderen.be/historischkader2.html

https://nl.cotedor.be/cote-dor/onze-geschiedenis/1883

https://salonvansisyphus.wordpress.com/2019/07/26/de-kongolese-olifant-een-verhaal-met-prentjes- maar-niet-van-cote-dor/

https://www.hln.be/in-de-buurt/antwerpen/stadsgids-tanguy-ottomer-heeft-een-droom- olifantenbrug-van-wereldtentoonstelling-1930-zou-mooie-entree-zijn-tussen-kiel-en- stad~a11b3846/

https://www.theguardian.com/world/2018/apr/16/belgium-comes-to-terms-with-human-zoos-of-its- colonial-past

https://www.demorgen.be/nieuws/nog-geen-excuses-van-stad-antwerpen-voor-zoo- humains~b14aabcf/

https://www.hln.be/in-de-buurt/antwerpen/het-foute-verleden-van-het-museum-van-schone- kunsten-nieuwe-stadswandeling-focust-op-vergeten-relaties-met-belgische-ex-kolonie~ac13e172/? referer=https%3A%2F%2Fwww.google.be%2F

https://www.consciencebibliotheek.be/nl/pagina/%E2%80%98antwerpen-een-koloniale-stad %E2%80%99

https://kifkif.be/cnt/artikel/dekoloniseren-een-complexe-uitdaging-9026

https://kifkif.be/cnt/artikel/de-waarheidscommissie-expo-zoo-humain-1684

https://lup.be/pages/digital-appendix-the-leopard-the-lion-and-the-cock

https://www.mo.be/artikel/130000-onzichtbare-congolezen

https://www.mo.be/opinie/dekolonisering

https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2019/02/25/meer-dan-15-koloniale-straatnamen-in- antwerpen-waarom-dan-geen-lumumbastraat/

http://docplayer.nl/56560761-Pater-de-deken-beroemd-of-vergeten.html

https://www.knack.be/nieuws/boeken/in-beeld-foute-foto-s-van-ons-congo/diaporama-normal- 1601097.html

https://uploads.knightlab.com/storymapjs/33a63bc07b86342734ec6516e6d1236e/belgisch-congo- in-antwerpen-sporen-van-een-verzwegen-verleden/index.html

 

Notes:

Welke projecten zijn er momenteel gaande over het koloniaal verleden (in Antwerpen)?

https://www.middelheimmuseum.be/nl/activiteit/zooming-zooming-out-over-koloniale-monumenten

https://www.mas.be/nl/pagina/100-x-congo-0

https://www.consciencebibliotheek.be/nl/content/congo-60-jaar-onafhankelijk

https://www.uantwerpen.be/nl/personeel/wil-meeus/onderzoek/

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!