In de huidige politieke constellatie weet N-VA heel goed dat het zijn diep-rechts programma nooit zal kunnen realiseren zonder Vlaams Belang mee aan boord te nemen in een regering. Tot dat diep-rechts programma behoort onder andere de splitsing van het land, een antisociaal en anti-syndicaal beleid, en een conservatieve koers op cultureel en ethisch vlak.

Een dergelijke diep rechtse coalitie heeft zopas het licht gezien in Italië. Ook in Vlaanderen is zo’n coalitie niet uitgesloten. Het behoort tot de mogelijkheden dat N-VA en VB bij de verkiezingen in 2024 samen een meerderheid behalen.

Naar buiten uit sluit Bart De Wever zo’n coalitie uit: “Als ik moet kiezen tussen stoppen met politiek of samenwerken met Vlaams Belang, dan stop ik direct”. Maar dat is doorzichtige politieke strategie. Het is voor de N-VA electoraal onverstandig om te pleiten voor een mogelijke samenwerking, want dan vervalt het argument dat een stem op VB een nutteloze stem is. Dat zou de N-VA veel kiezers kunnen kosten.

N-VA weet heel goed dat het zijn diep rechts programma nooit zal kunnen realiseren zonder Vlaams Belang mee aan boord te nemen in een regering

In de aanloop van de vorige verkiezingen had De Wever ook al eens gezegd dat er een “Chinese muur” stond tussen beide partijen. Het verhinderde hem nochtans niet om na de verkiezingen vrij lang te onderhandelen met VB over een eventuele Vlaamse regering.

Zo’n uitspraken van De Wever of van zijn partijgenoten zijn dus niet veel waard. En daarom voerde Conner Rousseau recentelijk de druk op: “Als N-VA ergens in coalitie gaat met Vlaams Belang, blaas ik alle coalities met hen op”, aldus de voorzitter van Vooruit.

Of zijn uitspraak opportunistisch dan wel principieel is, is niet duidelijk. Wellicht is het allebei. Opportunistisch in de zin dat hij daarmee N-VA onder druk zet om voor Vooruit als coalitiepartner te kiezen en niet het VB. Principieel omwille van het cordon sanitair tegen extreemrechts.

Wat er ook van zij, het was een slimme zet die aangekomen is bij BDW. Hij diende Conner direct van antwoord: “Rousseau heeft zelf coalities met PVDA – communisten zijn ook politieke extremisten – in Zelzate en Borgerhout. Dan moet je ‘proper op uw eigen’ zijn. Als hij met die communisten doorgaat, is hij diegene die een cordon sanitaire – als dat al moet bestaan – doorbreekt en blijft doorbreken.”

De Wever vergeet er natuurlijk bij te zeggen dat het cordon sanitair ingesteld is ten aanzien van racistische partijen. Het is in dat verband dan ook niet raar dat hij zo’n cordon zelf in vraag stelt: “als dat al moet bestaan”.

Dat BDW zo hard uitvliegt naar de PVDA is gezien zijn diep rechtse inborst niet verwonderlijk. Maar er is hier meer aan de hand. De progressieve besturen in Zelzate en Borgerhout zijn in zijn ogen ronduit gevaarlijk en niet voor herhaling vatbaar

In Zelzate heeft de coalitie tussen Vooruit en PVDA een taxshift gerealiseerd: korting voor zelfstandigen en inwoners in ruil voor een grotere bijdrage van het grootbedrijf. Het bestuur deed aan armoedebestrijding en zorgde voor minstens een derde betaalbare woningen in de gemeente.

De coalities in Zelzate en Borgerhout tonen aan dat zo’n progressieve meerderheid niet alleen mogelijk is maar ook heel goede resultaten kan neerzetten

In het district Borgerhout zet de coalitie tussen Groen, Vooruit en PVDA in op solidariteit en diversiteit, het bestrijden van armoede en uitsluiting, en het bevorderen van sociale innovatie.

Dat zijn stuk voor stuk zaken die haaks staan op het politiek programma van De Wever en de N-VA. De coalities in Zelzate en Borgerhout tonen aan dat zo’n progressieve meerderheid niet alleen mogelijk is maar ook heel goede resultaten kan neerzetten.

Vooruit en PVDA doen het in de peilingen goed en staan allebei sterk in Antwerpen. Een bestuur in ’t Stad na de volgende gemeenteraadsverkiezingen zonder N-VA of nog erger, een progressieve coalitie zoals in Zelzate of Borgerhout behoort tot de mogelijkheden.

Voor BDW is dat een ware nachtmerrie die hij te allen prijze wil voorkomen. Vandaar zijn gebetenheid op Zelzate en Borgerhout. Het zal er ongetwijfeld nog bitsig aan toegaan in de aanloop van 2024.