Verdere resultaten uit het onderzoek: maar liefst 55% van de winkelbedienden heeft een tweede job of denkt eraan een bijbaantje te zoeken. Het overgrote deel van de werknemers kreeg in 2022 nog geen loonopslag buiten de indexering. De winkelbedienden geven ook aan dat ze niet voldoende hebben aan een opslag binnen de loonnorm van 0,4%.

Bron: acvpuls.be

Lage lonen

Kristel Van Damme is sectorverantwoordelijke voor de distributiesector bij ACV Puls. Zij licht de resultaten van de enquête toe.

Kristel Van Damme: “Een winkelbediende verdient niet veel. Een basisloon voor een beginner die voltijds werkt is 2000 euro bruto. Sommige winkels geven aankoopbonnen aan hun medewerkers als extra. In een kleine voedingswinkel verdien je 25% extra na 7 uur, maar daarmee maak je van een laag loon nog geen gemiddeld loon.

“Als je vandaag hoort dat crèches vroeger moeten sluiten omdat ze geen personeel vinden, denk dan eens aan die winkelbediende die haar kind niet kan ophalen omdat ze nog in een leeg shoppingcenter achter de toonbank staat.”

Bij de grote niet-voedingswinkels is er niet eens een regeling, en juist daar is er veel vraag naar flexibilisering. Denk aan winkels die in een shoppingcenter liggen. Vaak moeten die verplicht open blijven tot 20 uur, ook al zijn er op dat moment nauwelijks nog klanten.

Als je vandaag hoort dat crèches vroeger moeten sluiten omdat ze geen personeel vinden, denk dan eens aan die winkelbediende die haar kind niet kan ophalen omdat ze nog in een leeg shoppingcenter achter de toonbank staat.”

“In de kleinhandel zijn de lonen nog beduidend lager dan in de warenhuizen. Onlangs hoorde ik iemand zeggen: ‘ik kan beter ziek vallen, want dat kost mij minder dan te gaan werken’. Er is geen vergoeding voor woon-werkverkeer voor wie met de wagen komt. En nu de brandstofprijzen zo hoog zijn komen die mensen echt in de problemen. Niet elke winkel is vlot bereikbaar met de trein of de bus.”

Kristel Van Damme, foto: ACV Puls

“Winkelbedienden zijn vaak alleenstaande vrouwen die niet voltijds werken. Dus dan heb je nog minder dan die 2000 euro bruto. Ik hoor verhalen over vrouwen die zichzelf het eten uit de mond sparen om hun kinderen te kunnen voeden. Anderen hebben de verwarming deze herfst nog niet opgezet. Die kruipen vroeger in bed om niet in de kou te zitten.”

“Een vriendin van mij overleeft op frikadellen, van die curryworsten uit het diepvriesvak.”

“Een vriendin van mij overleeft op frikadellen, van die curryworsten uit het diepvriesvak. Ze werkt zelf in een andere winkel, maar ze gaat naar de Aldi, want daar zijn de frikadellen het goedkoopst. Alle dagen frikadellen, dat weegt natuurlijk op je gezondheid.”

“En dat brengt ons bij een volgend probleem. Winkelbedienden besparen op voedsel, verwarming, kleding en cadeautjes, maar ook op gezondheidszorg. We horen verhalen van mensen die operaties uitstellen omdat ze het op dit moment niet kunnen betalen.”

Tijdelijk contract? Extra zorgen

Uit de enquête blijkt dat de winkelbedienden een vast contract als deel van de oplossing zien. Hebben de meeste winkelbedienden dan geen vast contract?

“Een vast contract is inderdaad niet evident. Door de krapte op de arbeidsmarkt leek er wat verbetering in te komen, maar nu met de oorlog in Oekraïne neemt de ongerustheid bij werkgevers weer toe. De wet schrijft voor dat je op een periode van twee jaar vier tijdelijke contracten mag krijgen. Daar wordt gretig gebruik van gemaakt.

“Probeer maar eens een lening voor een huis te krijgen als je enkel een tijdelijk contract hebt.”

Met een tijdelijk contract heb je misschien hetzelfde loon, maar een heleboel bijkomende zorgen. Probeer maar eens een lening voor een huis te krijgen als je enkel een tijdelijk contract hebt.”

Jullie leden hebben ook nagedacht over de oplossing voor de crisis. Wat komt daaruit naar voor?

“Onze leden schuiven zelf de maximumfactuur voor energie naar voor. Daarnaast willen ze ook dat energie weer in publieke handen komt. Ik vind het prettig om te merken dat in onze sector mensen zelf nadenken over de oplossing voor zo’n grote maatschappelijke problemen.”

Campagnemateriaal ACV Puls

Staken is duur

En nu, actie?

“17 oktober is de dag van de armoede, die zullen we mee ondersteunen. We zullen ook aanwezig zijn op de klimaatmars. En dan is er de nationale stakingsdag voor meer koopkracht op 9 November.

“Onze leden willen in actie komen, maar met zo’n laag loon kan niet iedereen zich een dag loonverlies permitteren om mee te staken.”

Onze leden willen in actie komen, maar met zo’n laag loon kan niet iedereen zich een dag loonverlies permitteren om mee te staken. Het begint echt te wegen, daarom zullen we vooral symbolisch actie voeren. Winkelbedienden zullen met buttons en affiches in de winkels tonen dat ze mee strijd voeren.”

Is de distributiesector eigenlijk een prettige sector om syndicaal actief te zijn?

“Ik vind het een hele fijne sector, met leuke en dankbare mensen. In de grote voedingswinkels valt er wel een syndicale werking uit te bouwen. In kleine niet-voedingswinkels is dat uiteraard moeilijker, maar het is ook erg noodzakelijk dat er juist op dat terrein een vakbond actief is.”