Bijna een miljoen mensen hebben in 2015 de Middellandse Zee overgestoken. 2015 gaat daarmee waarschijnlijk vorige records van globale gedwongen verhuizing verbreken, waarschuwde de VN-Vluchtelingenorganisatie UNHCR in zijn rapport “Mid-Year Trends 2015” 2015 http://unhcr.org/myt15/. 2016 zou echter nog erger kunnen worden, als het Syrische conflict aanhoudt en nieuwe brandhaarden ontstaan – vooral in het Midden-Oosten en Afrika.

“Voor het nieuwe jaar moet de wereld met nieuwe initiatieven komen voor menselijke mobiliteit. Vluchtelingen demoniseren en tot zondebok maken op basis van hun geloof, etniciteit of land van herkomst is niet meer van deze tijd”, zegt de VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon. De VN vragen daarom een fonds van 20 miljard dollar (18,4 miljard euro) voor de humanitaire noden van 2016.

Dat is maar liefst vijf maal zoveel als tien jaar geleden. Volgens Ban zijn donoren uiterst gul geweest, maar “we zullen 2016 waarschijnlijk aanvangen met een geldtekort van meer dan 10 miljard dollar – het grootste tekort ooit”. Het geld moet vooral worden besteed aan voedsel, onderdak en medische zorg voor miljoenen vluchtelingen uit conflictgebieden als Syrië, Irak, Libië en Afghanistan.

Recordaantal vluchtelingen

Volgens de VN zijn momenteel 60 miljoen mensen ontheemd als gevolg van een gewapend conflict, instabiliteit en vervolging. Meer dan 125 miljoen mensen zullen humanitaire hulp nodig hebben in 2016. Het doel van 20 miljard dollar voor 2016 lijkt astronomisch in vergelijking met het gewone jaarbudget van de VN dat 5,57 miljard dollar bedraagt voor de periode 2016-2017 en met het bedrag van 8,2 miljard dollar voor de VN-vredesmachten in 2015-2016.

Uit het rapport blijkt dat het wereldwijde vluchtelingentotaal, dat een jaar geleden 19,5 miljoen bedroeg, halfweg 2015 de grens van 20 miljoen heeft overschreden – voor de eerste maal sinds 1992. Asielaanvragen stegen met 78 procent tot 993.600 in vergelijking met dezelfde periode in 2014. Het aantal intern ontheemden (personen die binnen hun eigen landsgrenzen op de vlucht zijn) nam met ongeveer 2 miljoen toe, tot ongeveer 34 miljoen mensen.

Een gevolg van het feit dat meer en vluchtelingen in ballingschap leven buiten hun eigen land, is dat de druk op landen die hen opvangen toeneemt. Als die evolutie niet goed wordt beheerd, kan dat vluchtelingenhaat in de hand werken, aldus de studie.

Turkije grootste gastland

Toch viel er in de eerste helft van 2015 ook een opmerkelijke generositeit waar te nemen. In absolute cijfers en als we enkel kijken naar de vluchtelingen die onder het mandaat van de UNHCR vallen (Palestijnen horen daar dan niet bij omdat die door het afzonderlijk VN-orgaan UNRWA worden beheerd) is Turkije op dit ogenblik het grootste gastland voor vluchtelingen ter wereld. Sinds 30 juni 2015 telt het land 1,84 miljoen vluchtelingen op zijn grondgebied.

Libanon vangt echter proportioneel het meeste aantal vluchtelingen op in vergelijking met zijn eigen bevolkingsaantal en Ethiopië betaalt het meest voor vluchtelingen in verhouding tot zijn economie aldus nog de UNHCR. In het algemeen blijven de landen die direct grenzen aan conflictgebieden het grootste deel van de globale verantwoordelijkheid voor vluchtelingen dragen.

Bronnen:

2015 likely to break records for forced displacement – study

UN Seeks Hefty 20 Billion Dollars for Humanitarian Needs in 2016