Reporter Doornaert, expert internationale relaties bij De Standaard, voorziet Vlaanderen van een nieuwe column-opinie. Dat is altijd nieuws en dit keer vind ik het een heel mooie tekst, waarvan veel stimulus uitgaat. Hier laat ik mijn spontane reacties volgen, voor de vuist geschreven op de site van De Standaard bij  bedenkingen van lezers, die ik hier even samenvat; ik sluit af met een paar waarderende reacties van lezers. De tekst van het stuk zelf zit in de illustratie.

M: “Wat zijn we met ‘vrank en vrij debat’ of zelfs met ‘Europese magie’, wanneer onze loofbomen soort na soort sterven, de insecten en de wilde dieren verdwijnen en de planten op het veld verdrogen of verzuipen? Zijn er nog wel daken, waaronder we kunnen schuilen, voor de ellende, die er nu aankomt? Hebben de Leuvense geleerden géén plan? (…)”

— SHS:  Wel, wel. Herinner u toch liever: 1. Kalmte kan u redden 2. Tout ce qui est excessif, est insignifiant. – Beste M, persoonlijk volg ik al veertig jaar bewust de deteriorisering van de Natuur, en duw ik mee aan de kar van de bewustwording daarover. Het ziet er inderdaad naar uit dat wij in zwaar weer zullen terechtkomen. Als grote natuurkenner en liefhebber van all things natural bedroeft mij dat diep, dat doet pijn. Toch ben ik ook voldoende psycholoog om de waarheid in te zien van het leidmotief in deze tekst van Doornaert: dat de instelling van de krijger vaak het grote verschil maakt over de afloop van de strijd. Of in de woorden van mijn vriend Rik Torfs: “Het grote probleem is niet de klimaatcrisis of Covid, maar wel het doemdenken daarover”. Wie een beetje onze geschiedenis kent, weet dat de mensheid, ook juist in Europa, al doorheen de eeuwen telkens weer voor zeer hete vuren heeft gestaan. Daar zijn wij ook doorheen gekomen, en vaak nog gelouterd ook. Van de val van de beschaving van de Romeinen over de strooptochten van de Vikingen, over de pestepidemie, tot WOII.

C: Voor een keer niet akkoord met Mia: de Europese beschaving is helaas al vergaan, of toch al heel vergevorderd daarin. Polarisatie in plaats van een gezamenlijk doel, laksheids, open grenzen, klimaat, overbevolking, decadentie, zucht naar comfort, schuldcomplexen, weinig meerderwaardigheidsgevoel, veel minderwaardigheidsgevoelens, gebrek aan leiding, politieke verdeeldheid, gebrek aan ambitie, stijgende kosten, gebrek aan werklust (want tekorten in veel sectoren, en gelijktijdig veel werklozen), groeiende achterstand inzake spitstechnologie, productie die verdwijnt naar buiten Europa, daling in de scholing, groeiende zinloze administratie in veel sectoren, energieafhankelijkheid, juridisering, zwakke politie en zwakke staatsmacht (…)

— SHS: Dank voor deze lange oplijsting van minder positieve situaties en evoluties. Ik zou ze zelf nooit kunnen maken. Ik zie van nature altijd de meer positieve kanten van het eigen kamp. Als historici weten wij intussen wel dat alleen al de selectie van de feiten en de bronnen altijd een verslag zeer subjectief, persoonlijk maakt. Advies: lees de tekst van Doornaert nog eens. Niet met de instelling, wat kan ik ermee doen, maar in verwondering. Laat de woorden van dit verhaal doordringen. Dat is immers nog iets dat in deze tijd dreigt verloren te gaan (zie het motto van Radio Klara en de inleiding van filosoof Dirk De Schutter in “Het catastrofale”). Verwondering lijkt mij heel mooi en heel belangrijk. Het is immers iets zeer basaal, essentieel, fundamenteel; ik mag de parallel trekken met wetenschappelijk onderzoek: ook daar is – voor sommigen paradoxaal – altijd het meeste resultaat, innovatie en verrijking voortgekomen niet uit toegepast, maar uit fundamenteel Onderzoek.

G: ‘ De Spanjaarden zaten hen op de hielen, andere Europese mogendheden volgden. ‘- Ja ja. En dan stopt Mia met dat verhaal over de ontdekkingsreizen en schakelt prompt over op het effect en het belang van de boekdrukkunst. Vanaf dat moment wordt er zedig gesproken over de Europese kolonisten van divers pluimage. Want ‘De geboorte van het Europese mirakel’ had volgens de dame natuurlijk ‘ niets te maken met kolonialisme en ‘geroofde rijkdom’, maar alles met energie, weetgierigheid en durf.’ 🙂

—SHS: Het lijkt ons nog altijd niet verboden, zelfs eerder gezond, de positieve zijden van je eigen gemeenschap in het licht te stellen. Een natie of cultuurkring die niet meer in staat is tot fierheid, dié zal juist vlugger aan een neergang beginnen, lijkt ons. Als er al decadentie optreedt, dan schuilt die o.i. toch vaak in het onvermogen tot collectieve trots. Het onvermogen naar buiten toe de eigen kring en de daden van de voorouders te verdedigen. Er lijkt bij sommigen een soort schimmel der geesten in te treden. Dat gebrek aan trots en zelfbewuste eigenliefde gaat zo ver dat ongelofelijke aantallen mensen niet meer kunnen genieten van een goede maaltijd, of zich de haren uit het hoofd trekken bij de vraagstukken die een verantwoorde manier van de afwas doen hen lijkt mee te brengen. Eigenwaan is beslist niet gezond en levert gevaar op, maar een collectief en constant beleefd minderwaardigheidscomplex minstens al evenzeer, me dunkt. –

P: Provocerende stellingen over de ‘Untergang des Abendlandes’ zijn ongetwijfeld sexy in het kader van een hoogstaand academisch debat. Het is waar dat een aantal recente ontwikkelingen op het vlak van de vrije meningsuiting tot ongerustheid aanleiding kunnen geven. Maar MD zegt zelf dat Europa ‘maatschappelijk, intellectueel en academisch nog heel wat voorstelt’, om die aanzienlijke soft power onmiddellijk daarna als een aflopend verhaal weg te zetten. Is er evenwel één geldige reden waarom Europa tot aan haar onafwendbare ondergang de ‘zieke man van de Wereld’ zou moeten blijven ?

— SHS: Mooi. Het positieve benadrukken van de eigen geschiedenis en dynamiek, dient het algemeen belang; Toch ben ik persoonlijk niet zo positief over de kansen op verder leiderschap in de wereld voor Europa, niet economisch en militair alleszins. De reden ligt niet zozeer bij ons, maar bij de dynamiek van China. De Chinese mens is vele eeuwen door een onvoorstelbare armoede gegaan. Mao Zedong is geen heilige, maar hij verleende het land samenhorigheid, doelstellingen en methoden om die te bereiken. Die natie klimt uit dit dal. Dat betekent een dynamiek zoals de onze na WOII. Dat zal nog decennia zo doorgaan, zo valt te voorzien. Ook omdat de trots is hervonden. De armoede was immers ook gevolg van westers imperialisme en van collectieve vernedering! Zie de Boksersoorlog. Consumentengenoegen is een sterke motor. Anderzijds dreigt een spiritueel vacuüm en dito armoede. Heel wat Chinezen zoeken recent steun bij het christendom. Zelfmoord viert hoogtij in veel steden…. De toekomst ligt open.

Mooie waardering tenslotte voor deze column-opinie:

S: Erg genoten van de mooie erudiete column van Mia.

B: (…) Gezien het intellectueel en politiek verval in de VS en veel andere regio’s, dienen zich echter twee nieuwe uitdagingen aan: een militaire “force de frappe” uitbouwen die zich langzaam losweekt van de NATO, en intellectueel/academisch onze eeuwenoude voortrekkersrol blijven spelen. Mevr Doornaert maakt zich daarover terecht zorgen, maar laat ons optimist blijven: voorlopig ken ik hier en daar nog een paar jongeren wier kennis iets verder reikt dan de nieuwste Netflix-reeks.

A: (vrouw): Schitterende tekst, zeer lang geleden dat ik nog zo genoten heb van iets wat in deze krant is verschenen. Het besluit is inderdaad treffend, Europa en daarmee gepaard de Westerse beschaving, die ten onder gaan aan het allesoverheersende schuldcomplex dat ons aangepraat wordt voor echt alles, maar dan ook alles, wat hier in deze wereld verkeerd gaat.

Aanbevolen studiemateriaal, waar ik mij persoonlijk volstrekt in kan terugvinden