Vanavond ging ik de stad in om een studieboek aan te schaffen. In een beweging deed ik wat muziek mee uit de solden.
Intussen ben ik weer thuis. Er was wel een moment van spanning onderweg. Aangekomen bij de bankjes-bushalte aan de Sint-Pieterskerk waren drie jonge Congolese Belgen aan het wachten; ze spraken en gesticuleerden luid. Een van hen maakte op agressieve manier veel lawaai, onfatsoenlijk veel. Een uitdaging.Na een tijdje heb ik hem in de ogen gekeken, ik stond recht en op ernstige toon heb ik gevraagd of het rustiger kon. Hij deed of hij mij niet verstond. Na de vraag even ernstig maar zonder dreigende toon te herhalen deed ik er het zwijgen toe. Wel bleef ik hen af en toe recht aankijken.

Ze spraken Frans en later ook Nederlands. Ze waren goed gekleed. Diaspora -kinderen hebben het niet altijd gemakkelijk, zo bedacht ik.
Luidruchtig gedrag heeft altijd zijn redenen.Zij spraken onder elkaar dan verder, wat minder luid, ook juist over mij. Na enkele minuten stapte het drietal dezelfde bus op als ik, zonder te betalen. Ik hoorde de meid vragen: “Zal die ons laten passeren?” Dat sloeg op de chauffeur.

De jonge chauffeur die op dit avondlijk uur richting Mechelen reed, liet begaan.  Ze namen geheel achterin plaats, bleven voortdurend in gesprek, nog een beetje overmatig. Niemand van de passagiers reageerde. Ik zat voorin, naar hen gekeerd. Ik hield ze af en toe in de gaten. Dat koelde hen wat af, zo zag ik in gedrag en hoorde ik in de dialoog die ze voerden. Ze waren blijkbaar geïntimideerd door mijn strenge blik en optreden. De luidste, met rastakapsel, haalde herinneringen op aan een vriend die onlangs met een politieagent had te maken gekregen. De meid fantaseerden zelfs luidop dat ik “un assasin”, een moordenaar kon zijn! 😀

“Tu vois comment il nous regarde!” zei ze tussendoor op gewone, licht brutale toon. De jongen die me had uitgedaagd in mijn gezicht maakte voor zich heen elegante dansbewegingen met beide armen en handen; hij keek intermittend in mijn richting. Maar nooit lang. Ik had vandaag mijn zwarte lederen regenjas aan en droeg een breedgerande hoed. De drie waren erg jong, misschien zestien en zeventien.

Toen ik de bus verliet had ik er vertrouwen in dat ze geen gekke toeren meer zouden uithalen op de rest van het traject. Een beetje sociale controle en wat vaderlijke vermaning lijkt soms de beste houding. Als niemand zulke jongeren afremt, kunnen ze verdapperen & lastig worden, dat is mijn ervaring en overtuiging.

Het helpt als je een tijdje leraar bent geweest, en zwart-Afrikanen onder je vrienden hebt gehad. Ik zou mijn aanpak niet aan iedereen adviseren. Je moet ook iets met je angst kunnen doen.

Illustratie: olieverfschilderij van de recalcitrante Nederlandse wereldreiziger en schilder Peter Klashorst, gedeeld op Facebook door de uitgever van zijn boeken, Jaap Holtzapffel .

Naschrift

Een ervaren workshop-begeleider in persoonlijke vorming reageert met lof op sociale media. “Het is uitdagend. Ik zou mezelf schuldig voelen als ik niets deed, maar weet niet of ik het zou gedurfd hebben.”

De situatie is complex. Een zeventigjarige kennis reageerde met een bericht dat begint met  “In mijn tijd was er nog ouderlijk gezag”.
Maar is dat zo? De toen nog meer algemene armoede bracht lang voor en ook na de oorlog toch instabiele huishoudens, dacht ik. Waarin kinderen opstandig werden. Tot in Leuven waren de “messentrekkers” van dorpen als Werchter bekend die kermissen onveilig maakten.

Het is ook recent in het nieuws geweest hoe ook ons land onvoldoende ouders met buitenlandse origine opneemt in de arbeidsmarkt. Speciaal wat de Congolese Belgen betreft. Andere landen zoals het UK doen beter met mensen uit hun voormalige kolonies zoals Nigeria.. Breed recent onderzoek toont echter dat het probleem in alle landen blijft bestaan. De Belgische Congolezen hebben van alle nieuwe Belgen overigens de hoogste diploma’s, meer dan 66 procent is universitair geschoold. Groei maar eens op in zulk etnisch en sociaal achtergesteld gezin…