In haar stukje in De Standaard van maandag 20 juni suggereert Tinneke Beeckman (Kijk in uw eigen ziel, niet in die van een ander) dat iemand die streng oordeelt over je persoon, zelf te weinig inzicht heeft in eigen obsessies. Er zijn andere realiteiten in het spel. Maar vandaag, zondag daags voor mijn 54ste verjaardag, wil ik wel eens iets over mijzelf vertellen in de blog. Ook omdat lezers daar naar gevraagd hebben.

Al vele jaren geleden werd ik op een dag tot in mijn ziel getroffen door een wijsheidsuitspraak van de bekende poëtische profeet, de Libanees Kahlil Gibraan. Hij schrijft:

“Eenzaamheid [hoef je niet louter negatief in te kleuren, ze is goed want] ze drijft je wortels dieper in de aarde en breekt je dorre takken af!”

Als mijn leerlingen in de les Godsdienst opperden, mijnheer, wij willen liever niet Godsdienstig zijn, want hoe weten wij dat ons overgeven aan geloof aan een Autoriteit wel terecht is? Wie spreekt de Waarheid?… dan heb ik verwezen naar die diepe, machtige Wijsheid van Gibran. Jongens, als er iemand op je pad komt die je zulke hefbomen, handvatten, verrekijkers, kaleidoscopische telescoop, zulke schatten van wijsheid aan de hand doet, die je in staat stellen van de nood & het gevaar een deugd en een genoegen te maken… dan buig je toch in nederige dankbaarheid?

Ik weet niet of ik de scholieren heb kunnen overtuigen, het bleef stil in de klas, in de lucht boven de nadenkende gezichtjes.

Als ik mijn menselijkheid moet gaan bewijzen met onthullen van een van mijn obsessies, ter ere van mevrouw BV Beeckman, dan zal het deze zijn: als ik mijn dagelijkse kilometers doe op bospaden, dan kan ik het niet laten geregeld de takken die zich aandienen onder mijn voeten op mijn pad, met behulp van mijn voeten alleen te breken.

Van een rare neiging gesproken. An ideosincracy, zal mijn kennis Roger Scruton zeggen.

Mijn eigen duiding van deze prettig gestoorde gewoonte bestaat uit minstens twee sporen. Ik houd het kort. Ten eerste zie ik hier het bekende mechanisme in werking dat “identificatie met de agressor” heet. Men kwam daar op uit toen een psychologe merkte hoe een kindje na een bezoek aan de tandarts de punten van haar kleurpotloden kapot drukte op haar blad. Door te herhalen wat men je heeft aangedaan, tracht het menselijke wezen te begrijpen wat hem overkomt.

Ten tweede, en dit in tegenstelling met wat er van de Joodse messias, die willens nillens aan de basis heeft gelegen van een nieuwe Godsdienst, wordt gezegd, (“Ik zal het geknakte riet niet breken”), schep ik er plezier in “wat zich op absoluut veel lager niveau dan ik bevindt, te kraken”. Zonder van mijn hoogte af te dalen. Met mijn eigen lagere leden. Dat heet het genoegen van het beleefde Meesterschap. Dat kent ook de jager, bij het mikken en raak schieten.

Wat ik met Alicja Geskinska gedaan heb op facebook, die blik in haar ziel, dat klankbord bieden, die spiegel, dat is niet louter indringend en ongeoorloofd confronteren, vanuit een verondersteld gebrekkig zelfinzicht. Dat is dienstverlening. Dat is duidelijk maken, je bent er nog niet. Je bent niet mijn absolute meerdere. Dat is de vinger op de wonde, op de voze plek leggen van het geestelijk lichaam van een intellectuele (sparring) partner. Zodat het pad naar genezing en volkomenheid van identiteit er een beetje gemakkelijker op wordt. Of minstens het pad  naar grotere zelfkennis. En Zelfkennis, dat is, zo wist Socrates al, het begin van alle wijsheid. Tant pis voor een filosofe, een beoefenaar van de wijs-begeerte, als dat laatste, wijsheid bereiken, in wezen helemaal niet haar bedoeling is… Er zijn wel meer Westerse filosofen in dat bedje ziek.

Verjaardagsgroeten,

Stefaan van Leuven