We zijn hier voor de boekvoorstelling van ‘De bastaards van de kolonie’ een boek van Kathleen Ghequière en Sibo Kanobana met foto’s van Filip Claus over Belgische metissen, kinderen geboren uit een gemengde relatie ten tijde van het koloniale Congo.

Tijdens de kolonisatie werden heel wat kinderen geboren, buiten het huwelijk, tussen doorgaans koloniale blanke vaders en zwarte moeders.

Af en toe was er ook een kindje van een blanke vrouw en een zwarte man. Wat te doen met deze ‘halve’ Europeanen, die ‘bastaards’ zoals ze in het koloniale jargon genoemd werden?

‘Wilde autochtonen’

Konden deze kinderen worden overgelaten aan de ‘wilde autochtonen’ zonder degelijke opvoeding en onderwijs? Of moest de koloniale overheid zich over hen ontfermen en dus erkennen?

Daarom werden ze door de koloniale overheden massaal weggehaald van hun moeders en in zogenaamde ‘katholieke weeshuizen’ ondergebracht. Deze kinderen werden voor een tweede keer uit hun leefwereld weggehaald na de onafhankelijkheid.

Vanaf 1959 werden meer dan 500 kinderen verspreid over Belgische gezinnen. Deze ‘kinderen’ die nu 50 tot 70 jaar oud zijn, brengen in ‘De Bastaards van de kolonie’, een boeiende getuigenis van dit doodgezwegen kapittel uit onze koloniale geschiedenis.

De immer enthousiaste Annabelle Van Nieuwenhuyse was moderator van dienst. Auteur Kathleen Ghequière (Provinciale Hogeschool Hasselt) bijt de spits af en gooit onmiddellijk een paar bommetjes in de zaal: “De koloniale tijd is nog altijd niet voorbij”. “Zien wij gekleurde Belgen als volwaardige Belgen en aanvaarden wij een tussencategorie?”

Romantisering van de koloniale tijd

Over de perceptie heeft ze alvast een punt. ‘Wij’ Belgen romantiseren nog altijd de koloniale periode toen Congo zo’n welvarend land was. Bejaarde blanke mannen denken vol nostalgie terug aan de schoonste periode van hun leven, toen ze de lokale bevolking streng, maar wel rechtvaardig behandelden.

Hoe denken we nu over metissen: iets beters dan zwart, iets slechter dan blank? Mevrouw Van Nieuwenhuyse geeft ten slotte nog het volgende mee: “Het Australische parlement heeft onlangs zijn excuses aangeboden aan de Australische metissen, kinderen geboren uit een gemengde relatie tussen de autochtone bevolking en de aboriginals. Gaan wij ooit zo ver zijn in België?”

Prof. dr. Ruddy Doom (UGent) met zijn mild ironische toon, zorgt voor soms hilarische soms wrang bijtende momenten.

Hij verwijst onder meer naar de notulen van Onze kolonie en de kolonisatie tussen 1940-1944, de white man’s burden, het zenuwprikkelende klimaat in Congo, de taalverbraving (het bloed kruipt waar het niet gaan kan, ik ben geen racist, maar …) en de constante aanvallen op het politiek correcte denken.

Documentairemaker Roland Gunst gunt ons een voorproefje van de documentaire ‘Colour Bar’ over de kinderen van de globalisatie.

State of mind

Het hoogtepunt van de avond is echter het sofagesprek met enkele metissen die ook in het boek aan bod komen. Enkele opmerkelijke uitspraken waren: “binnen 500 jaar zijn we allemaal mixed”, “metissen zijn bruggenbouwers”, “we zijn geen metissen, maar dubbelbloeden zodoende nemen we verschillende culturen als rijkdom”, “we zijn allemaal consequenties van de kolonisatie”, “metis is een state of mind”, “metis als therapeutisch gegeven om je identiteit te vinden als mens”, “iedereen moet eerlijk zijn met zijn verleden”, …

Tot slot werden alle aanwezigen verrast op een optreden van Tuur Floorizoone en enkele mensen van de familie Daulne (Zap Mama). 

Steve Strumane | Kif Kif

Kathleen Ghequière en Sibo Kanobana, ‘De bastaards van de kolonie. Verzwegen verhalen van Belgische metissen.‘ uitg. Roularta Books, 2010, 251 p. ISBN 978 90 8679 291 7