Een nieuwe coalitie van middenveldorganisaties onderzocht het
migratiebeleid van de voorbije regering Di Rupo I. Die legde haar focus
vooral op terugkeer. Dat aspect nam de coalitie dan ook specifiek onder
de loep. Op het eerste zicht leek dat terugkeerbeleid heel aannemelijk,
menselijk en constructief.
Maar als we kijken
naar de concrete beleidsmaatregelen en de gevolgen op het terrein, kwam
een ander beeld naar boven. De nieuwe regering lijkt verder te bouwen op
het elan van de vorige regering. De migratiecoalitie vindt dit geen
slimme keuze in een maatschappij waarin migratie een realiteit is.
De
regering Di Rupo I stelde haar eigen beleid voor als humaan, correct en
coherent. In onze gesprekken bevestigden de beleidsmakers dat hun
voornaamste doel was de migratiecijfers onder controle te krijgen. Een
langetermijnvisie op een volwaardig migratiebeleid was uitdrukkelijk
geen ambitie. Dat leverde misschien een effectief beleid op in antwoord
op de opvangcrisis, maar door de nauwe focus op instroom en uitstroom
bleef het vooral ook een schraal en bij momenten ontmenselijkt
migratiebeleid.
Enkele voorbeelden
- Jongeren die in België een opleiding volgden en hadden kunnen werken
en belastingen betalen, werden onverbiddelijk teruggestuurd, zelfs naar
landen in oorlog. Deze fel gemediatiseerde dossiers waren niet alleen
menselijke drama’s. Er was ook een economisch verlies voor de jongere én
de maatschappij. Het was dan ook erg teleurstellend dat het beleid
nadien nauwelijks nadacht over hoe we deze situaties zouden kunnen
vermijden.
- De zorg voor behoeftige gezinnen met kinderen zonder papieren.
Vanuit de rechten van het kind is een staat verplicht om ervoor te
zorgen dat ouders hun kinderen een menswaardig leven kunnen bieden.
Onder Di Rupo I konden zij nog enkel opvang krijgen als ze instemden met
een vrijwillige terugkeer, en dan nog voor beperkte tijd (30 dagen).
- Het bleek ook uit de verstrenging van de procedure voor medische
regularisatie. Enkel wie zich in een levensbedreigende situatie bevond,
kon nog rekenen op een verblijfsvergunning. Met als gevolg dat zwaar
zieke mensen, zoals mensen met hiv, dreigden te worden teruggestuurd
naar landen waar een verzorging niet gegarandeerd was.
Deze ‘regels zijn regels’-aanpak staan in scherp contrast met
het humaan, correct en coherent migratiebeleid dat de regering zelf naar
voor schoof. Termen die overigens voornamelijk golden voor het eigen
beleid of de eigen communicatie, niet voor de migrant zelf.
De
focus op terugkeer zorgde bovendien voor een verscherpen van toon in de
communicatie over asielzoekers en mensen zonder papieren. Meestal werd
in negatieve termen gecommuniceerd, ondanks de expliciete wil van de
regering om het draagvlak voor asiel en migratie bij de bevolking te
vergroten.
Grondige evaluatie
De nieuwe regering laat in het regeerakkoord een
aantal kleine openingen naar oplossingen maar herhaalt in de eerste
communicaties de toon van de vorige. We hopen dat deze toon verandert én
dat er snel werk wordt gemaakt van een grondige evaluatie van het
terugkeerbeleid. De migratiecoalitie denkt graag mee na over een echt
migratiebeleid dat kan zorgen voor zoveel mogelijke winst voor onze
maatschappij, de herkomstlanden en de migranten zelf. Kortom, een
menselijk migratiebeleid dat wel werkt.
De migratiecoalitie is een verzameling van Vlaamse middenveldorganisaties: 11 11 11, Minderhedenforum, Netwerk tegen Armoede, ORBIT vzw, Samenlevingsopbouw Brussel en Vluchtelingenwerk Vlaanderen.