Meer dan ooit legt de pandemie ongelijkheid bloot. In Mozambique, Zimbabwe en Zuid-Afrika is dat niet anders.

De publieke gezondheidszorg is in elk van die landen minder goed dan de private zorg. Maar de toegang tot betere ziekenhuizen en gezondheidsdiensten is er voor het grootste deel van de bevolking onbetaalbaar.

De economische gevolgen van het virus, denk aan lockdowns of ontslagen, treffen er vooral diegenen die op de slechtere publieke zorg zijn toegewezen. Intussen zijn het ook die mensen die in moeilijke omstandigheden werken en leven, waardoor ze sneller blootgesteld worden aan het virus. Ongelijke gezondheid en economische ongelijkheid gaan hand in hand.

Tijdelijke steunmaatregelen van de overheden, zijn een stap in de goede richting. Maar er is nood aan duurzame sociale bescherming. Dat betekent solidaire zorg en een vangnet in tijden van ziekte, werkloosheid en ouderdom, om iets aan beide vormen van ongelijkheid te doen. Dit doen ze: de organisaties waar FOS mee samenwerkt zitten niet stil!

• De Mozambikaanse organisatie SINED helpt huishoudwerkers om zich aan te melden bij de nationale sociale bescherming

• De Zimbabwaanse arbeidersorganisatie ZCTU onderhandelt met overheid en werkgevers voor gezondheidsmaatregelen op de werkvloer

• De Zuid-Afrikaanse onderzoeksinstelling ILRIG publiceert een stripverhaal over covid-19 en de gevolgen voor de leefomgeving

Toekomst

Gezondheid moet je dus vanuit verschillende perspectieven benaderen. Want gezond zijn is meer dan ziekenhuizen en pilletjes. Om een betere gezondheid af te dwingen, betrekken middenveldorganisaties in zuidelijk Afrika mensen op verschillende niveaus bij het gezondheidsthema. Ze tonen het nut van solidariteit aan en stellen mensenrechten centraal.

Ze slagen erin om vanuit hun eigen perspectief en met eigen expertise de effecten van de crisis aan te pakken. Ze sensibiliseren, brengen gevolgen van de crisis in kaart, brengen bezorgdheden van de bevolking aan het licht en geven dienstverlening waar overheden tekort schieten.

Die diverse kijk op plotse verandering en de manier waarop organisaties de prioriteiten voor de samenleving kunnen formuleren, tonen aan dat de beste toekomst er één is met een stevig middenveld.

Auteurs: Dawu Sibanda & Dries Merre