De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Spannende uitkomst Peruaanse verkiezingen
Verkiezingen, Peru, La ruta, Fujimori -

Spannende uitkomst Peruaanse verkiezingen

woensdag 13 april 2011 21:36
Spread the love

Auteur: Raphael Hoetmer LA Ruta

Het Peruaanse volk ging zondag 10 april naar de stembus om een nieuwe president en volksvertegenwoordigers in het congres en het Andesparlament te kiezen. Terwijl de laatste stemmen nog geteld worden, is inmiddels duidelijk dat de nationalistische kandidaat Ollanta Humala het op 5 juni in de tweede ronde opneemt tegen Keiko Fujimori, de dochter van voormalig dictator Alberto Fujimori. Een opmerkelijke situatie omdat beide kandidaten een grote groep principiële tegenstanders kent.

Net als vijf jaar geleden eindigde de Peruaanse verkiezingscampagne vorige week zonder duidelijkheid over haar afloop. De twee kandidaten die op 10 april de meeste stemmen kregen maken zich nu op voor nog een campagnemaand, alvorens de tweede verkiezingsronde de opvolger van Alan García Peréz bepaalt.

De traditionele partijen en het Peruaanse establishment weten één ding zeker: de nationalistische kandidaat Ollanta Humala mag niet winnen. Dat juist hij als eerste uit de verkiezingen komt, maakt de diepe verdeeldheid in de Peruaanse maatschappij evident. Tegelijkertijd spelen thema’s als mensenrechten, steun voor de slachtoffers van de burgeroorlog, inheemse rechten, het geweld tegen vrouwen en ruimtelijke ordening nauwelijks een rol in de campagne.

Oud-militair

Humala, de winnaar van de eerste ronde, is een oud-militair, die een opstand leidde tegen het autoritaire regime van Alberto Fujimori. Later richtte hij de nationalistische Peruaanse partij op. Nu staat Humala voor een sterkere staatsregulering van de economie. Die zou moeten leiden tot herverdeling van de economische groei die Peru al jaren doormaakt en tot het terugwinnen van de nationale soevereiniteit. Carlos Tapía, één van zijn belangrijkste adviseurs, vat de kern van het nationalistische programma als volgt samen: “Ons doel is de machtsverhoudingen in Peru te veranderen. Nu komt de economische groei ten goede aan een hele kleine minderheid die de economie, politiek en media domineren, terwijl de overgrote meerderheid mag hopen dat die rijkdom ooit naar beneden doordruppelt. Wij willen dit veranderen.”

Daarom stelt Gana Perú (‘Peru wint’, de naam waaronder de nationalistische partij aan de verkiezingen deelneemt, red.) voor hogere eisen te stellen aan transnationale bedrijven wat betreft milieustandaarden en belastingen. De grondwet, die onder het autoritaire regime van Fujimori werd opgesteld, moet worden vervangen of hervormd, terwijl grote investeringen in lokale en regionale markten, in technologische ontwikkeling en onderwijs worden voorgesteld. De voorstellen van Humala kunnen vooral op steun rekenen uit de lagere bevolkingsklassen en uit de zuidelijke en centrale hooglanden.

Minder enthousiasme is er in Lima, de rijke noordelijke kustprovincies en het establishment in het algemeen. Sommige politieke commentatoren en de andere presidentskandidaten vrezen publiekelijk dat Humala bij een overwinning het ‘Venezolaanse model’ zal implementeren. Met -volgens hen- economische recessie en politiek autoritarisme tot gevolg. Het werkelijke verkiezingsprogramma van Humala is echter gematigd. En vooral geïnspireerd door het Braziliaanse model van de afgelopen jaren. Mede dankzij de nauwe betrokkenheid van Braziliaanse adviseurs van de Arbeiderspartij bij de campagne.

Dagblad Correo drukte haar eerste pagina volledig in het zwart af toen Humala de leiding nam in de peilingen. Ondanks deze sterke anti-campagne van de rechtse media was Humala bijna zeker van de tweede ronde. Temeer doordat vier rechtse kandidaten de stemmen onder elkaar verdeelden. De grootste kanshebber op de overwinning leek maandenlang ex-president Alejandro Toledo, maar zijn steun is sinds januari met een derde afgenomen. Uiteindelijk heeft hij het niet gehaald, net zomin als ex-premier Pedro Pablo Kuczysnki. Ollanta zal het 5 juni opnemen tegen Keiko Fujimori.

De dochter van een dictator

Keiko Fujimori is de dochter van ex-dictator Alberto Fujimori. Die is veroordeeld tot 25 jaar gevangenisstraf wegens schendingen van de mensenrechten. Zijn dochter doet een gooi naar het presidentsschap als leider van de Fujimoristische beweging. Hierbij kan ze rekenen op een vrij stabiele steun van zo´n twintig procent van de Peruaanse bevolking, die haar vader herinnert als de persoon die een einde maakte aan de economische crisis en de burgeroorlog. Dat dit gepaard ging met wijdverbreide corruptie, autoritarisme en schendingen van de mensenrechten, wordt door Fujimori en haar electoraat genegeerd.

Alejandro Toledo leidde juist de oppositie tegen het bewind van Fujimori. Hij werd tot president gekozen in de eerste verkiezingen na de terugkeer naar de democratie. Het hoopvolle begin van zijn regering mondde echter uit in stagnerende democratische hervormingen. En een enorme stijging van sociale conflicten, waarbij vijftien mensen door politiekogels om het leven kwamen. Evengoed wordt zijn regering door veel mensen herinnerd als ‘niet zo slecht’.

Pedro Pablo Kuczysnki stelt als premier van Toledo de werkelijke architect te zijn van de stabiele economische groei in de afgelopen jaren. PPK, zoals hij in de volksmond wordt genoemd, is de favoriete kandidaat van de economische elites. Hij is zelf een voorbeeld van economisch succes. Gedurende zijn leven heeft hij succesvol bedrijven geleid en publieke functies bekleed; tegelijkertijd bestaan er verschillende aanwijzingen en beschuldigingen dat daarbij meer dan eens belangenverstrengeling heeft plaatsgevonden.

Nadat negentig procent van de stemmen is geteld, heeft Humala ruim 31 procent van de stemmen, Fujimori komt op 23 procent terwijl Toledo (16 procent) en Kuczynski (19 procent) achterblijven.

Afwachten

Het wordt afwachten wat er gebeurt met de mensenrechten en democratiseringsagenda in Peru. Gedurende de campagne is bijna alle aandacht uitgegaan naar veiligheid en sociaal-economische thema´s, terwijl discussies over de waarborg van fundamentele mensenrechten en de strijd tegen de verschillende vormen van discriminatie nauwelijks aan bod zijn gekomen. Tekenend was het debat over mensenrechten, georganiseerd door de belangrijkste netwerken uit de civiele maatschappij. Ondanks het belang van de thematiek kwamen hier slechts zeventig personen op af. Geen van de kandidaten was zelf aanwezig en twee van de belangrijkste partijen kwamen helemaal niet opdagen.

In de analyse van de verschillende verkiezingsprogramma´s merkte vooraanstaand econoom Javier Iguíniz op dat bij Kuczyinski, Fujimori en Castañeda helemaal geen aandacht bestaat voor de participatieve begrotingen, de consultatie aan inheemse volkeren over het gebruik van hun territorium en natuurlijke hulpbronnen, en andere overlegmechanismen met de civiele maatschappij. Dit is opmerkelijk, aangezien de afgelopen vijf jaar werden gekenmerkt door een steeds verdere stijging van de sociale conflicten rond deze thema’s.

Bekijk hier een sfeerreportage van de verkiezingsdag

take down
the paywall
steun ons nu!