“We hebben een grondig andere aanpak nodig.”
Voor Vandenbroucke aan zet is, zien we eerst een reportage waarin twee mensen, die in mei 2016 getuigden over hun arbeidsongeschiktheid, opnieuw aan het woord worden gelaten. Terwijl de ambtenaar – die drie jaar kampte met een zware burn-out – vertelt over een succesvolle re-integratie met dank aan een zeer bereidwillige werkgever, voelt de poetsvrouw met de dubbele hernia en de diagnose fibromyalgie zich nog steeds aan haar lot overgelaten. Zij werd in een handomdraai medisch ongeschikt verklaard en zonder meer ontslagen. Ze zit – om het met de woorden van de reportagemaker te zeggen – ‘al sinds haar 51ste thuis geparkeerd, ontheven van de plicht om werk te zoeken’.
Op de vraag of mensen effectief aan hun lot worden overgelaten, antwoordt de minister: ‘Ik vrees dat dit de waarheid is.’ Waar het beleid dat uitgewerkt werd door de vorige regering naar zijn gevoel tekortschiet, is dat het louter gericht is op waar mensen aan de slag zijn op het moment dat ze ziek worden én dat het te formalistisch is. ‘We hebben een grondig andere aanpak nodig’, klinkt het.
Terug-naar-werk-coördinator
Zijn oplossing, of alvast een belangrijk deel van de puzzel die hij momenteel legt: een nieuw soort raadgever / begeleider binnenbrengen in de teams van adviserend artsen en paramedici of bij de bedrijfsarts. Het zou gaan om personen die opgeleid worden (disability case management) om vrijwel onmiddellijk in actie te schieten om te onderzoeken waar de kansen liggen bij de bestaande werkgever.
Blijken die er niet te zijn? Dan moet het ook mogelijk zijn om makkelijker (en vooral sneller) naar andere werkgevers en/of interessante opleidingen toegeleid te worden. Verder moet de wetgeving zodanig gewijzigd worden dat het combineren van werk en invaliditeitsuitkering flexibeler kan worden gemaakt. Vandenbroucke wil ook meer investeren in informatiesystemen die toelaten de verhalen van de mensen ‘beter te capteren’. Over de budgetten voorlopig geen woord.
‘Het is niet voor morgen, maar de ambitie is om in 2022 een vliegende start te nemen’, luidt het besluit.
Kwestie van vertrouwen
Persoonlijk bleef ik als ervaringsdeskundige best op mijn honger zitten wat ‘breed’ en ‘ambitieus’ betreft. Nog een soort managerslaag, is dat wat we nodig hebben om eindelijk werk te maken van een inclusieve arbeidsmarkt die op een menselijke manier weet om te gaan met arbeidsbeperkingen allerhande? Om nog maar te zwijgen van de heilige huisjes die omver gestampt moeten worden om de fiscale val weg te werken waar je nu inloopt wanneer je deeltijds gaat werken en deeltijds van een invaliditeitsuitkering moet leven. Al is overleven voor velen een eerlijkere woordkeuze. Hallo, armoedegrens?! En dan hebben we het nog niet gehad over mensen die – zoals de arbeid nu moet draaien – de stempel ‘ongeschikt’ niet van zich kunnen afschudden. Hoe kunnen we hen duurzaam blijven betrekken in de maatschappij?
Recent kreeg ik de kans om ruim vijftig minuten in dialoog te gaan met minister Vandenbroucke over zijn visie op het beleid rond langdurige ziekte. Ik vroeg hem onder meer om inkijk te geven in de groep van een half miljoen, om de grootste vooroordelen te benoemen die leven, om zich uit te spreken over de verantwoordelijkheid van beleidsmakers voor het bijschaven van de beeldvorming en om zijn strategisch plan uit de doeken te doen.
Beluister de podcast hier:
Voor de geïnteresseerden: donderdag 29 april organiseert UGent een uitgebreid online symposium (9-15 uur) met de ronkende titel ‘Re-integratie werkt!‘.
Diezelfde avond kan je bij het Humanistisch Verbond terecht voor het online debat ‘Uitgewerkt? Langdurig arbeidsongeschikt: maatschappelijk probleem, sociaal knipperlicht?‘.
Meer leesvoer:
- Hilde Crevits en haar Vlaams re-integratieplan
- Is gezondheid ons hoogste goed?
- Profiteurs! Hoe hardnekkig is deze beeldvorming?
- Welk imago geef jij adviserend artsen?
Tot schrijfs
