Al wie het eiland een beetje volgt weet het, Cuba maakt op dit moment een zeer moeilijke tijd door. Het land lijdt onder het cumulatief effect van meer een dan zes decennia durende economische en financiële blokkade. Onder Trump werd die blokkade extreem verstrakt.

Ook de covid-crisis hakte er flink in. Het toerisme, één van de belangrijkste inkomstenbronnen van het eiland, viel stil. Tegelijk waren er de zware kosten verbonden aan het bestrijden van de pandemie. De economische crisis die zich wereldwijd inzette wordt intussen nog verergerd door het conflict in Oekraïne.

Bovendien sloeg de natuur hard toe. Een blikseminslag in Matanzas zorgde de voorbije zomer voor enorme vernielingen in een van de grootste brandstofopslagplaatsen van het land en orkaan Ian maakte een verwoestende doortocht door de provincie Pinar del Rio.

Het intrigeert ons hoe dit socialistisch eiland erin slaagt om ondanks alles de strijdlust erin te houden bij de bevolking. Wat zijn de uitdagingen op dat terrein en hoe worden ze aangepakt? We legden onze vragen voor aan Rogelio Polanco, topadviseur van de regering en diplomaat met hoge staat van dienst.

 

De rol van de blokkade

Cuba maakt een zeer moeilijke tijd door. Wat zijn de belangrijkste problemen en uitdagingen voor de Cubaanse samenleving op ideologisch vlak?

“De wereld maakt inderdaad een uitzonderlijke periode door. Het imperialisme gaat door met zijn acties in strijd met het welzijn en de welvaart van de grote meerderheid op de planeet. Zijn rechts beleid van uitbuiting, oorlogszucht en xenofobie blijft grote conflicten veroorzaken.”

“We zijn getuige van verscherpte tegenstellingen die ernstige risico’s voor de mensheid met zich meebrengen. Wij leven in een tijd waarin fascistische, rechtse, neoliberale ideeën steeds meer aan kracht winnen en de grote informatiemultinationals het op zich nemen om deze tendensen te versterken. En dat heeft ook invloed hier in Cuba.”

“We leven in een tijd waarin fascistische, rechtse, neoliberale ideeën steeds meer aan kracht winnen.”

“De Trump-administratie heeft alle mogelijke manieren geïdentificeerd waarop ons land financiële middelen ontvangt. Hun doel was om dit onmogelijk te maken met maatregelen die echt genocidaal en verstikkend zijn.”

“Er zitten ook maatregelen bij om de levering van brandstof aan ons land te bemoeilijken. Recent onthulde de toenmalige minister van Defensie van de VS dat zij de mogelijkheid overwogen om de komst van brandstofschepen naar ons land te verhinderen met militaire acties. Het is bijna een daad van piraterij in de 21e eeuw.”

“Bovendien plaatsten zij Cuba, enkele dagen voor het vertrek van Trump, opnieuw op de lijst van landen die het terrorisme steunen. Een echte daad van revanchisme. Voorheen was Cuba al 30 jaar onrechtvaardig opgenomen op deze cynische lijst. Terwijl Cuba net zelf slachtoffer van terrorisme is.”

“Cuba heeft nog nooit een land aangevallen, laat staan het volk of de regering van de Verenigde Staten. Tijdens de laatste ambtstermijn van president Obama was Cuba van die lijst gehaald. Ons opnieuw op die lijst plaatsen maakt dat banken, regeringen en bedrijven beperkt worden in hun mogelijkheden om transacties te verrichten.”

“Zoals we allemaal weten, wordt het internationale financiële systeem volledig gecontroleerd door de Verenigde Staten en de Westerse landen. Cuba kan sowieso al geen transacties doen in Amerikaanse dollars, de belangrijkste internationale munt. Een transactie met Cuba als bestemming of bron, of zelfs alleen met vermelding van Cuba, wordt door elke bank verhinderd.”

“Daardoor kan Cuba geen transacties uitvoeren via het internationale financiële systeem. Alle banken proberen te voldoen aan de regels van het US Treasury Department. Het is een bewijs van het extraterritoriale karakter van de blokkade.”

Kunt u uitleggen waarom u het extraterritoriaal noemt?

“Extraterritoriaal betekent dat een land beslissingen neemt die gevolgen hebben voor een ander land of andere entiteiten buiten haar grondgebied. Dat is volstrekt illegaal. Maar banken zijn zeer voorzichtig omwille van de sancties. De Europese banken betaalden al miljoenen dollars aan boetes opgelegd door het US Treasury Department, omwille van transacties met Cuba.”

“De Europese banken betaalden al miljoenen dollars aan sancties opgelegd door de VS omwille van transacties met Cuba.”

“De regering Trump, en de regering Biden die het gros van de dwangmaatregelen tegen Cuba gewoon voortzet, heeft er alles aan gedaan om Cuba zonder inkomsten te zetten. Dit leidde onder meer tot een campagne tegen het toerisme naar Cuba, of tot de perverse campagne tegen Cubaanse artsen die diensten verlenen in andere landen.”

“Ze beweerden dat die dokters daartoe gedwongen werden en zetten sommige landen onder druk om de samenwerking met Cuba te stoppen. Daardoor verloren we belangrijke inkomsten uit onze gezondheidssector.”

“Met andere woorden, tijdens de vijf jaar van de regering Trump en tot nu toe tijdens de regering Biden is de blokkade van Cuba enkel versterkt. Tijdens de pandemie was deze politiek opportunistischer en wreder dan ooit, omdat zij ons de toegang belette tot geneesmiddelen, beademingsapparatuur en andere basisvoorraden die nodig waren om de gevolgen van de pandemie te verlichten.”

Impact van de pandemie

Hoe ging Cuba in deze omstandigheden om met de Covid19 pandemie?

“We moesten vertrouwen op onze eigen capaciteit om de pandemie te bestrijden. Dat kon enkel door alle inspanningen van het land daarop te concentreren. Onder impuls van Fidel Castro hebben we indertijd ingezet op de productie van geneesmiddelen en biotechnologie. Daardoor slaagden we erin onze eigen vaccins te maken. Alleen door de buitengewone inzet van onze mensen is het mogelijk geweest de pandemie onder controle te krijgen.”

“Door indertijd in te zetten op de productie van geneesmiddelen en biotechnologie zijn we er nu in geslaagd om onze eigen vaccins te maken.”

“Voor veel landen blijft dit vandaag een wensdroom. Want tijdens de pandemie werd de onrechtvaardigheid van het internationale kapitalistische systeem nog opgedreven. Er zijn landen die meerdere malen meer vaccins opgepot hebben dan nodig, waardoor er vaccins verloren gingen omdat de houdbaarheid verstreek. Tot vandaag is de distributie van vaccins om de wereldwijde pandemie van Covid19 het hoofd te bieden ongelijk.”

Continuïteit versus destabilisatie

Dit alles moet interne problemen in het land veroorzaakt of verergerd hebben?

“Intern zijn er belangrijke uitdagingen. Cuba maakt een proces door van geleidelijke en ordelijke overdracht van de politieke leiding van de revolutie. Een nieuwe generatie is gevormd. Het imperialisme heeft lang gewacht op dit moment om zijn slag thuis te halen.”

“In de eerste jaren van de revolutie probeerden ze herhaaldelijk om onze belangrijkste leiders fysiek uit te schakelen. Honderden pogingen om Fidel Castro en andere leiders van de revolutie te vermoorden zijn mislukt.”

“Toen gokten ze maar op wat ze cynisch de ‘biologische oplossing’ noemden: wachten op de dood van onze historische leiders. Ze rekenden erop dat continuïteit niet mogelijk was. Maar toch zetten nieuwe generaties Cubanen vandaag het revolutionaire proces voort.”

“Nieuwe generaties Cubanen zetten vandaag het revolutionaire proces voort”

“Dit toont aan waar ons volk al decennialang blijft achter staan. Het toont ook dat onze revolutie beantwoordt aan een historische noodzaak. Natuurlijk is de rol van de leiding essentieel geweest voor de verdieping en vooruitgang van de revolutie, maar ze is tegelijk het product van de bewuste en actieve deelname van een heel volk. Anders kan je haar voortbestaan niet verklaren.”

“Vandaag worden wij wel geconfronteerd met ernstige economische problemen. Ze zijn het gevolg van de internationale economische situatie en van de verscherping van de blokkade, maar ook van de problemen die zich voordoen ten gevolge van de economische transformaties die we aan het doen zijn binnen onze samenleving.”

“Cuba heeft vandaag zeer beperkte financiële middelen om de verdere ontwikkeling van het land aan te pakken. Wij hebben geen toegang tot kredieten van welke aard dan ook, noch van internationale organisaties, noch commerciële kredieten.”

“Geen enkel land kan zich ontwikkelen als het geen toegang heeft tot financiële bronnen. Ook de toegang tot handel, buitenlandse investeringen en internationaal toerisme is door de blokkade steeds moeilijker geworden.”

“De revolutie is tegelijk het product van de bewuste en actieve deelname van een heel volk. Anders kan je haar voortbestaan niet verklaren”

“Binnen dat kader voeren de VS een grootschalige politieke communicatiecampagne met miljoenen dollars om ons land te destabiliseren. Zij hebben in het monopolie van de informatiemultinationals, met name de grote algoritmische platforms in de digitale publieke ruimte.”

“Zij beheersen vandaag vrijwel de gehele informatiestroom die in de wereld wordt gegenereerd. Via media intoxicatie en hoogtechnologische communicatieoperaties, proberen zij onze samenleving te destabiliseren.”

“Hun doel is wat zij een ‘sociale explosie’ noemen. In feite gaat het om het genereren van chaos en geweld. Ze willen delen van ons volk opzetten tegen de autoriteiten en de ordehandhaving, om campagnes over schendingen van de mensenrechten en de democratie te kunnen uitrollen.”

“Dit is door verschillende theoretici benoemd als een onderdeel van hybride oorlogsvoering, waarbij gebruik gemaakt wordt van verschillende elementen van politieke, communicatieve, digitale en diplomatieke aard om regimeverandering te bereiken.”

“Door zogenaamd niet-gewelddadige of civiele acties proberen ze chaos te veroorzaken om vervolgens buitenlandse interventie uit te lokken. Zo gaan ze te werk om regeringen omver te werpen die hen niet zinnen.”

“Hybride oorlogsvoering maakt gebruik van politieke, communicatieve, digitale en diplomatieke middelen om regimeverandering te bereiken”

“Want dat is hun doel als ze politieke subversie proberen op te wekken tegen Cuba en tegen andere bevriende landen die alternatieve processen trachten te ontwikkelen, tegengesteld of contra-hegemoniaal aan de acties van het imperialisme.”

Wat ziet u in dat verband als de belangrijkste uitdagingen voor Cuba?

“Vanuit ideologisch oogpunt hebben de belangrijkste uitdagingen te maken met het vermogen van ons volk om die subversieve acties het hoofd te bieden. We moeten de politieke vorming op alle niveaus versterken, zodat de bevolking de maatregelen van onze overheid begrijpt.”

“Dat is een voorwaarde voor steun aan het ontwikkelingsproces en de verdere socialistische opbouw van ons land. Al onze inspanningen zijn gericht op het versterken van onze waarden, onze nationale identiteit, onze cultuur en de fundamenten van onze ideologie. Die heeft als basis het gedachtegoed van José Martí, van Fidel Castro, het marxisme en het leninisme.”

“Vanuit de VS probeert men een proces van culturele kolonisatie op te zetten. Voortdurend probeert men de Amerikaanse droom of het kapitalisme voor te stellen als de enige weg voor ontwikkeling. Die subversieve acties zijn gericht tegen onze symbolen, onze leiding en onze geschiedenis.”

“Het imperialisme probeert verdeeldheid te zaaien onder ons volk, door fake news te verspreiden of te doen geloven dat Cuba of het socialisme niet levensvatbaar is. Daarvoor hebben ze denktanks, universiteiten en belangrijke denkrichtingen op cultureel, filosofisch en ideologisch gebied.”

“Zo proberen ze op verschillende manieren de geesten en harten van ons volk te beïnvloeden. Het belangrijkste doelwit van die subversieve actie zijn onze jongeren.”

“Het imperialisme probeert verdeeldheid te zaaien door fake news te verspreiden of te doen geloven dat Cuba niet levensvatbaar is”

“Dit is al van bij het begin het geval. De historische leiders moesten worden weggevaagd, hetzij door fysieke, hetzij door morele vernietiging. Men ging ervan uit dat de nieuwe generaties, die niet hebben deelgenomen aan het revolutionaire proces, niet in staat zouden zijn om het voort te zetten.”

“Die nieuwe generaties zouden bovendien worden afgezwakt of gecorrumpeerd en zo niet standvastig genoeg zijn in hun overtuigingen om het revolutionaire proces te dragen. Zij zouden onder druk van de tekorten en materiële beperkingen uiteindelijk bezwijken, geconfronteerd met de lawine van subjectiviteit en de symbolen van de kapitalistische ideologie.”

“Daarom zijn de regeringen van de VS en hun agentschappen zo geïnteresseerd in het beïnvloeden van jongeren.”

De strategische rol van de jeugd

Wat doet Cuba om de jeugd op het pad van de revolutie te houden?

“Ons doel in deze historische fase is onze ideologische basis steviger maken. Dat houdt het versterken in, maar ook het grondig veranderen van ons ideologisch-politieke werk.”

“Die veranderingen moeten diepgaand zijn. We moeten de nieuwe generaties beter voorbereiden op deze uitdagingen dan we tot nu toe doen. De Communistische Partij speelt daarin een sleutelrol.”

“Vorig jaar hielden we ons 8e congres. We besloten de economische strijd, de ideologische strijd en de strijd voor vrede als fundamentele missies prioriteit te geven.”

“Ideologische standvastigheid moet gebaseerd zijn op het vermogen de realiteit te begrijpen. We moeten harder werken aan het verhogen van het bewustzijn van onze bevolking. Een aantal werkwijzen van onze partij, van onze communistische jeugd, van onze sociale organisaties en van ons politiek systeem zijn niet doeltreffend genoeg.”

“Er is een transformatie nodig in overeenstemming met de nieuwe realiteit, waarin de digitale openbare ruimte en de invloed van de media en informatie in het algemeen, essentiële elementen worden in de vorming van onze jeugd en de gehele bevolking.”

“De digitale openbare ruimte en de invloed van de media zijn essentiële elementen in de vorming van onze jeugd en de gehele bevolking”

“De partij besloot een programma voor de transformatie van het ideologisch-politiek werk in gang te steken dat verschillende sleutelgebieden omvat. Allereerst moeten we de revolutionaire krachten beter articuleren. Alleen op die manier is het mogelijk de enorme uitdaging van destabilisatie en subversie vanuit de VS het hoofd te bieden.”

“We moeten dus een betere coördinatie ontwikkelen en onze politieke en sociale structuren op elkaar afstemmen. Zo kunnen we gezamenlijk en beter georganiseerd optreden, met methoden die beter aansluiten bij onze werkelijkheid.”

“Culturele en onderwijskwesties zijn daarbij van groot belang. We moeten ons hele onderwijssysteem versterken, maar ook de waarden van de nieuwe generaties. We moeten de rol van de leraar versterken, de rol van de school als fundamenteel cultureel centrum van de gemeenschap.”

“Er is een belangrijk rol weggelegd voor cultuur in haar breedste uitdrukking, cultuur als een integrale algemene cultuur, zoals Fidel het stelde. We moeten de instellingen voor het genereren van ideeën en voor het genereren van onze nationale identiteit versterken.”

“We hebben een cultuur en een culturele ontwikkeling op verschillende gebieden waarop we trots kunnen zijn, ondanks de imperialistische pogingen om ons als natie te vernietigen.”

“Er is ook een belangrijk gebied dat te maken heeft met communicatie en technologie. Internet, sociale netwerken en de digitale openbare ruimte laten een nieuw communicatieparadigma toe dat niet enkel globaal de massa bereikt, maar dat elke persoon rechtstreeks kan beïnvloeden.”

“Het vermogen van wereldwijde algoritmische platforms om via het gebruik van big data de smaak, interesses en verlangens van elk individu op de planeet te beïnvloeden, is indrukwekkend.”

Is Cuba in staat de sociale mediaoorlog tegen het eiland te neutraliseren?

“We moeten onze capaciteit om dat ondermijningswerk tegen te gaan verhogen. We moeten doen zoals de strijders in onze onafhankelijkheidsoorlog en zoals het Rebellenleger in de Sierra Maestra: de wapens afpakken van onze vijand, er leren mee werken en ze gebruiken voor onze eigen doeleinden.”

“We moeten leren werken met de sociale media. Het gemanipuleerd gebruik ervan tegen de belangen van onze landen moeten we aan de kaak stellen.”

“We hebben technologische soevereiniteit en internationale samenwerking nodig. We moeten met al die landen die vandaag geconfronteerd worden met de schadelijke gevolgen van deze technologieën, een internationale wetgeving op poten zetten om hun gebruik voor oorlog en confrontaties tussen landen te beperken.”

“We moeten een internationale wetgeving op poten zetten om het gebruik van sociale media voor oorlog en confrontaties tussen landen te beperken”

“Onze mensen verrichten vandaag al veel werk om ervoor te zorgen dat deze informatie- en communicatietechnologie op een betere manier wordt gebruikt, dan die waarvoor ze door het imperialisme ontworpen is. Die gebruikt dat om de dominante ideologie van de VS en het Westen te bevestigen.”

Ook op economisch vlak moet er een tandje bijgestoken worden?

“Inderdaad, het is dringend noodzakelijk om, ondanks de blokkade, onze economie te hervormen. Om de welvaart te genereren die onze mensen zo hard nodig hebben en die we zo hard verdienen. Daarbij kunnen we alleen rekenen op de vindingrijkheid en de capaciteit van onze mensen.”

“We zullen vernieuwing en creativiteit nodig hebben. Hoe moeilijk het ook is, we zullen de blokkade moeten overstijgen en onze eigen productiecapaciteiten genereren.”

“We gebruiken wetenschap en innovatie en het talent dat gedurende zoveel jaren door onze revolutie is ontwikkeld, om onze economische capaciteit te vergroten.”

“We besloten tot een actualisering van het Cubaanse economische en sociale ontwikkelingsmodel. Er is een nationaal plan voor economische en sociale ontwikkeling tot 2030 uitgewerkt.”

“Hoe moeilijk het ook is, we zullen de blokkade moeten overstijgen en onze eigen productiecapaciteiten genereren”

“In verschillende gebieden van onze economie voeren we belangrijke veranderingen door. Ze stellen ons in staat om zowel onze overheidsbedrijven als nieuwe economische actoren te ontwikkelen. Daar zijn ook privé beheersvormen bij, maar met behoud van een socialistische sociale identiteit.”

“Het doel is niet om ons nationaal project te ondergraven, maar om de mogelijkheden voor werkgelegenheid en economische bijdrage van andere vormen van beheer te vergroten. Want de productie van voedsel en geneesmiddelen moet verhogen en de innovatie op de meest uiteenlopende gebieden van onze economie en diensten is noodzakelijk.”

“Daarnaast moeten we onze fundamentele sociale verworvenheden blijven versterken: onderwijs, gezondheid, sociale zekerheid, cultuur, sport. Het zijn basisverworvenheden van ons socialisme.”

“We doen alles met een hoge mate van democratische participatie en volkscontrole. De regering werkt via nieuwe structuren, op basis van de nieuwe Grondwet die, na een breed volksdebat, door een ruime meerderheid is goedgekeurd.”

“We gieten nieuwe rechten en nieuwe structuren in wetten zodat de burgerparticipatie effectiever kan zijn. Cuba wil de economische verstikking en media-belegering door het imperialisme doorbreken met meer democratie, meer participatie, meer volkscontrole, meer socialisme.”

“Alleen op die manier kunnen we de uitdagingen het hoofd bieden. Daarvoor is nationale eenheid, een hoog niveau van bewustzijn en een belangrijke inspanning van iedereen noodzakelijk. Tegelijk we hebben er het volste vertrouwen in dat de huidige leiding de steun van de immense meerderheid van ons volk heeft en zal behouden.”

“Cuba wil de economische verstikking en media-belegering doorbreken met meer democratie, meer participatie, meer volkscontrole, meer socialisme”

De uitdaging met de jeugd is groot. Er is een groep jongeren die emigreert, betekent dit niet dat zij geen perspectieven meer zien in hun eigen land?

“De regering van de VS heeft de migratiekwestie op verschillende momenten gebruikt om destabilisatie binnen Cuba te veroorzaken en om het Cubaanse socialisme als een mislukking af te schilderen.”

“Dat gaat terug tot het prille begin van de revolutie. De Verenigde Staten ontvingen de belangrijkste figuren van Batista’s tirannie met open armen. Ze beschermden hen en moedigden hen aan om destabiliserende acties te genereren, met migratie als essentieel element.”

“Denk aan de operatie Peter Pan. 14.000 kinderen werden uit Cuba weggevoerd op basis van de leugen dat de revolutie het ouderlijk gezag zou intrekken. Cubanen worden voorgesteld als vluchtelingen voor vermeende politieke vervolging.”

“Om de migratie vandaag aan te zwengelen krijgen Cubanen exclusieve immigratiemogelijkheden die aan geen enkele ander Latijns-Amerikaans land worden toegekend.”

“Zo is er bijvoorbeeld de Cuban Adjustment Act van 1966, die inhoudt dat iedere Cubaan die in de Verenigde Staten aankomt, zelfs zonder zijn identiteitskaart te kunnen tonen, wordt binnengelaten. Na een jaar kan hij of zij legaal in het land blijven.”

“Dit heeft op verschillende momenten confrontaties over het migratievraagstuk opgeleverd. Cuba heeft intussen besloten zijn migratiewetten te versoepelen. Iedere Cubaanse burger die naar een ander land wil reizen, of daar voor een bepaalde periode wil blijven of zich er zelfs wil vestigen, kan dat.”

“Ons socialisme is alleen mogelijk op basis van de vrijwillige deelname van degenen die onze samenleving vooruit willen helpen en in Cuba willen wonen, of in een ander land willen verblijven met behoud van de banden met hun land.”

“Tegenwoordig onderhouden duizenden Cubanen die buiten Cuba wonen een normale band met hun vaderland en komen zij er regelmatig terug.”

“Ons socialisme is alleen mogelijk op basis van vrijwillige deelname”

“Vele Cubanen in het buitenland zijn zelfs actief betrokken bij solidariteitsacties met hun land van herkomst. Wij gaan in de richting van wat door analisten van de sociale wetenschappen en de demografie een circulaire migratie wordt genoemd.”

“Dat betekent dat het voor Cubaanse burgers steeds normaler wordt om voor een bepaalde periode in een ander land te verblijven en dan naar hun land van oorsprong terug te komen. Maar dit wordt bemoeilijkt door de regering van de VS.”

“In de afgelopen periode hebben de Verenigde Staten het consulaat in Havana gesloten, waardoor Cubanen gedwongen waren naar een derde land te gaan om een visum aan te vragen om naar de Verenigde Staten te reizen.”

“De regering van de VS heeft de toekenning van visa ook beperkt. Daarmee bemoeilijken ze de normale betrekkingen tussen Cubanen die in Cuba wonen en Cubanen die op Amerikaans grondgebied wonen. Door het tegelijkertijd voor elke Cubaan die illegaal op Amerikaans grondgebied aankomt gemakkelijk te maken om binnen te komen, wordt het vertrek via niet-legale, wanordelijke en onveilige kanalen aangemoedigd.”

“Elk incident dat zich in dat kader voordoet wordt uitvergroot in de media. Het is heel pervers. Het kan alleen maar verklaard worden door het feit dat zij ondergeschikt zijn aan een politieke groep, met name in Florida, die een zeer negatieve invloed heeft op de besluitvorming van de regering, vanwege vermeende electorale of politieke belangen ten aanzien van Cuba.”

“Zo bestraffen ze de relaties tussen familieleden. Ze straffen een hele natie omwille van politieke belangen. Het migratievraagstuk tussen Cuba en de Verenigde Staten is sinds de revolutie constant gemanipuleerd door de Verenigde Staten.”

“Het migratievraagstuk tussen Cuba en de VS is sinds de revolutie constant gemanipuleerd door de VS”

“Op dit moment heeft dit een bepaald niveau bereikt ten gevolge van de sluiting van het consulaat (van 2017 tot begin 2023) en het feit dat het aantal visa dat in de migratieovereenkomsten tussen de twee landen is overeengekomen, al verscheidene jaren beperkt wordt.” (Sedert begin januari 2023 worden er opnieuw visa uitgereikt, nvdr.)

“Daar bovenop kwamen twee jaar pandemie, waarin internationale vluchten en het vertrek via derde landen beperkt werd. De Verenigde Staten hebben het aantal vluchten vanaf Amerikaans grondgebied extra verminderd en buitengewone vereisten opgelegd aan luchtvaartmaatschappijen en reisbureaus om zo ontevredenheid binnen Cuba te creëren.”

“Wat we zien is de methodische toepassing van het zogenaamde Lester Mallory Memorandum. Dat was een Amerikaanse diplomaat die in 1960 aan zijn superieuren schreef welk beleid de regering ten aanzien van Cuba moest voeren om haar doelstellingen te bereiken.”

“In het memorandum wordt gesteld dat er in Cuba geen politieke oppositie bestaat. De meerderheid van de bevolking steunt de regering, stelde Mallory. Hij raadde aan alles in het werk stellen om de koopkracht van de Cubanen af te breken en zo ontevredenheid op te wekken en zelfs honger en wanhoop te veroorzaken, om zo de regering omver te werpen.”

“Die aanpak brengt nu des te meer schade toe, omdat ze naast het economisch instrument van de blokkader ook over de macht van de media beschikken.”

“Wij hebben een potentiële groep die wil migreren, hoofdzakelijk jongeren. De Verenigde Staten richten zich op het uitlokken van de emigratie van die jongeren. Daarbij mikken zij op het versterken van de problemen veroorzaakt door vergrijzing.”

“Want hoewel dat het een proces is dat we eerder in ontwikkelde samenlevingen zien, treft het ook Cuba. Dat komt door onze uitstekende medische en sociale voorzieningen. Die vergrijzing vereist een inzet van meer middelen voor zorg.”

“Een kleinere groep van economisch actieven moet een groter percentage van het bruto binnenlands product genereren, om te voorzien in het welzijn van ouderen die niet meer economisch actief zijn. Als je dan nog eens de migratie stimuleert, vooral van jongeren en hoogopgeleiden, dan is dat natuurlijk ook een manier om de economie van het land negatief te beïnvloeden.”

“Wij moeten een versnelling hoger schakelen naar onze jongeren”

“We moeten er dus voor zorgen dat jongeren hun persoonlijke en professionele ontplooiing in Cuba zoeken. Ze moeten hun persoonlijke levensproject zoveel mogelijk hier in hun thuisland kunnen realiseren. Zonder te bemoeilijken dat iedereen die wil emigreren dat kan doen, want dat is nu eenmaal zijn of haar recht.”

“Het doel moet zijn dat de grote meerderheid van de jongeren een bijdrage levert aan de samenleving en dat hun professionele ontwikkeling, via de ontwikkeling van hun individuele capaciteiten, kan bijdragen aan het collectief belang.”

“De regering is de laatste tijd bijzonder actief geweest in het stimuleren van de ontwikkeling van op jongeren gericht overheidsbeleid. Er zijn overheidswerkgroepen van deskundigen opgericht, om op korte termijn voorstellen te presenteren op het gebied van werkgelegenheid, bijscholing, huisvesting en andere voorzieningen die speciaal op jongeren zijn gericht.”

“De jeugdbeweging zelf speelt daar een essentiële rol in. Het is de bedoeling dat jongeren meer deelnemen aan de besluitvorming. We moeten ervoor zorgen dat jongeren in toenemende mate vertegenwoordigd zijn in alle sectoren van het economische en sociale leven van het land.”

“Dat hun overwegingen, meningen en voorstellen in aanmerking worden genomen. Dat zij het gemakkelijker hebben om managementfuncties te bekleden in de overheidsbedrijven. Dat zij in toenemende mate vertegenwoordigd zijn in de belangrijkste besluitvormingsorganen van het land.”

“Wij moeten een versnelling hoger schakelen naar onze jongeren en toe, in het bijzonder naar de universitair opgeleiden. Dit zijn de grote uitdagingen naar de jongeren toe. We zijn er ons van bewust dat het een stuk beter moet naar de toekomst toe.”

Werkt u specifiek op sociale netwerken om jongeren te bereiken?

“Dat staat nog in de kinderschoenen. We zitten midden in een leerproces rond de digitale publieke ruimte. Vergeet niet dat Cuba door de informatie- en communicatieblokkade heel laat toegang kreeg tot alle technologische ontwikkelingen. Dit heeft onze eigen capaciteit om inhoud te genereren en om dit communicatie-ecosysteem te begrijpen beperkt.”

“We zitten midden in een leerproces rond de digitale publieke ruimte”

“Internettoegang op mobiele telefoons en gsm’s startte minder dan vier jaar geleden. Vandaag hebben al meer dan 7 van de 11 miljoen Cubanen toegang tot het internet. Vanuit technologisch oogpunt is de toegang tot elke nieuwe technologie behoorlijk versneld.”

“Tegelijkertijd groeit het besef dat het niet mogelijk is een dichotomie te handhaven tussen de fysieke ruimte en de digitale ruimte. Ook de leiding van de partij en de maatschappelijke organisaties beseffen dat.”

“Wij moeten de mensen doen inzien dat beide ruimtes vandaag een dialectische relatie hebben. Alles wat in de fysieke ruimte gebeurt moet een tegenhanger hebben in de digitale openbare ruimte. Anders sluiten we onszelf uit van een gebied dat essentieel is voor de ontwikkeling van de mens.”

“Een groot deel van de ontwikkeling van de menselijke kennis, van de toegang tot informatie en van alle technologische processen vindt tegenwoordig plaats in de digitale sfeer. En dit zal nog toenemen.”

“Naarmate we erin slagen de digitale transformatie van de samenleving te versnellen, zullen we een efficiëntere economie, efficiëntere technologische processen en efficiëntere sociale processen krijgen.”

“De pandemie dwong ons om op korte tijd over te stappen op virtuele onderwijs- en leeromgevingen. Dat is gelukt, ondanks de problemen met connectiviteit en de toegang tot technologie voor een groot deel van onze bevolking.”

“We blijven vooruitgang boeken bij de digitale transformatie van de samenleving. Maar ons tempo ligt nog steeds trager dan wat we nodig hebben. Vandaag zouden we op verschillende gebieden van de economie en de dienstverlening veel betere prestaties kunnen leveren als we sneller vooruitgang hadden kunnen boeken bij de ontwikkeling van digitale transformaties in het land.”

“Alles wat in de fysieke ruimte gebeurt moet een tegenhanger hebben in de digitale openbare ruimte”

“Maar we gaan er elke dag op vooruit. De nieuwe generaties zijn, zoals we in de volksmond zeggen, met de digitale chip geboren. De zogenaamde digitale natives zullen het meer en meer in handen nemen, niet degenen onder ons die in een analoog tijdperk zijn geboren.”

“De leiding van de revolutie stimuleert die overgang. Daarom ben ik ervan overtuigd dat we zeer binnenkort in staat zullen zijn om content te genereren en belangrijke veranderingen teweeg te brengen in de digitale sfeer.”

“Dit vereist echter technologische soevereiniteit, het ontwikkelen van onze eigen applicaties en onze eigen platforms. Het vereist ook dat we ons allemaal meer inspannen om deze transformatieprocessen sneller op gang te brengen, op politiek, economisch, sociaal en cultureel gebied.”

“Dat is de reden waarom de regering informatisering en digitale transformatie als pijlers van het bestuur heeft voorop gesteld. De partij van haar kant heeft een groep opgericht voor haar eigen digitale transformatie.”

“Het kan niet dat we de digitale transformatie op alle gebieden van de samenleving bevorderen terwijl onze partij, erkend in de grondwet als leidende politieke kracht in de samenleving en de staat, achterop hinkt bij de digitale transformatie. We moeten dit realiseren en wel in een zo kort mogelijke tijd.”

“Onze politieke processen moeten ook de digitale transformatie omarmen als essentieel element om de efficiëntie van het politiek-ideologische werk te verhogen. Dat geldt ook voor onze jongerenorganisatie, die deze digitale codes snel horen over te nemen.”

“We hebben al enkele interessante ervaringen met het gebruik van belangrijke toepassingen en digitale formats door onze jongeren. Doel is steeds meer Cubaanse applicaties ontwikkelen, voor instant messaging of audiovisueel gebruik op het web of het gebruik van hier geproduceerde videospelletjes. Met eigen formats, die onze esthetiek en waarden weerspiegelen.”

“De digitale wereld biedt ons ruime mogelijkheden voor een intensievere deelname om haar te benutten en te transformeren.”

“We moeten inhoud genereren op een creatieve manier. De consumptie van audiovisueel materiaal door de nieuwe generaties is exponentieel. Via dat materiaal komen waarden, essenties en identiteiten binnen. Dat gaat veel vlotter dan door het lezen van een boek.”

“De digitale wereld biedt ons ruime mogelijkheden voor een intensievere deelname om haar te benutten en te transformeren”

“Natuurlijk blijven we lezen aanmoedigen. Maar de consumptie van al deze nieuwe formats in het digitale ecosysteem vormt vandaag een essentieel onderdeel van de opbouw van menselijke kennis en vorming van waarden. We moeten ons dit format eigen maken.”

“Op het partijcongres van vorig jaar werden de drie essentiële pijlers van het werk van de partij en de overheid vastgelegd: informatisering, communicatie en wetenschap en innovatie. Alle drie zijn ze met elkaar verbonden.”

“Ook op vlak van de digitale communicatie moeten we een kwalitatieve sprong voorwaarts maken. We hebben net een wetsontwerp over sociale media gepubliceerd. Het wordt de eerste wet op de sociale media communicatie die het land ooit heeft gehad in zijn revolutionaire geschiedenis.”

“Dit wetsontwerp zal geamendeerd worden door specialisten in het thema, maar ook de bevolking zal haar inbreng kunnen doen. Nog dit jaar zal de wet voorliggen ter stemming in de Nationale Vergadering. Dat zal zorgen voor een wettelijk kader voor het digitaal communicatiebeleid van de overheid op institutioneel, media- en gemeenschapsgebied.”

“Maar daarnaast creëren we een Instituut voor Sociale Media Communicatie, dat wil zeggen een overheidsinstantie die de sociale communicatieprocessen in het land zal leiden. Op alle niveaus, in alle instellingen, moet het hoogste managementniveau verantwoordelijk zijn voor die communicatie, want ze is een strategisch managementmiddel.”

“Ook op vlak van de digitale communicatie moeten we een kwalitatieve sprong voorwaarts maken”

“We moeten de beperkte manier waarop we – inclusief de partij – communicatieprocessen binnen de organisaties ontwikkelen, overstijgen. Ook extern moet de communicatie beter. Dat wil zeggen, niet alleen naar de militanten, maar naar de hele bevolking toe. Dat is een opdracht voor alle instellingen en organen van de overheid, maar ook voor de massaorganisaties.”

“Communicatie wordt een essentieel instrument van het politieke werk. We moeten ons personeel op het gebied van communicatie beter voorbereiden.”

“Wij ontwikkelen nu een ervaring voor de transformatie van het economische, redactionele en technologische beheermodel van onze media. Ze moeten beter in staat zijn om de realiteit van Cuba weer te geven. Ook economisch moeten ze sterker staan om de technologische uitdagingen van het nieuwe digitale ecosysteem aan te kunnen.”

“We versterken ook de opleiding van onze journalisten. We ontwikkelen een nieuwe ervaring door toekomstige studenten journalistiek een vooropleiding aan te bieden vanaf de tweede graad. Zodat zij beter voorbereid hun journalistieke loopbaan kunnen aanvatten, zowel vanuit professioneel oogpunt als op vlak van waarden.”

“Dit zijn verschillende stappen die wij momenteel nemen om digitale communicatie te stimuleren en te verbeteren, op vlak van informatisering, digitale transformatie, communicatie en wetenschap, innovatie en het zoeken naar meer deskundigen in verschillende disciplines om deel te nemen aan de besluitvorming van de regering en de partij. Dat zal zeer binnenkort resultaat opleveren, zodat onze organisaties beter kunnen optreden.””

Verliefd blijven

Ken je Vijay Prashad? Een van de stellingen die hij ontwikkelt is dat de ideeënstrijd niet volstaat. We moeten ook een strijd om de emoties hebben.

Daar ben ik het helemaal mee eens. Inderdaad, we moeten naar de emoties. Om de mens te betoveren, verliefd te maken, te boeien komen we er niet met enkel de reflectie, het denken of het handelen in de theoretische sfeer. We moeten naar de menselijke subjectiviteit, naar de emoties.”

“Tegenwoordig heeft veel van het werk dat via sociale netwerken wordt gedaan een sterk element van emotionaliteit, soms negatieve emotionaliteit, omdat het haat en vijandigheid opwekt. We moeten naar de ziel gaan, naar het hart, naar de gevoelens, om menselijke mobilisatie en actieve deelname te bereiken.”

“We moeten naar de ziel gaan, naar het hart, naar de gevoelens, om menselijke mobilisatie, actieve deelname te bereiken”

“Dit is wat je doet als je verliefd wordt: de gevoelens van de ander proberen op te wekken, verliefdheid opwekken bij de ander. Nou, dat moeten we in de politiek ook doen. Niet gemanipuleerd of gefabriceerd natuurlijk, het moet op een natuurlijke manier vloeien.”

“Onze organisaties moeten ook deze sfeer versterken en de beste activisten, intellectuelen, schrijvers en regisseurs al hun professionaliteit en talent laten inzetten voor deze collectieve liefde.”

“We hebben recente ervaringen gehad met televisieseries die een deel van de bevolking, met name de jongeren, in de ban hielden. Of soms kunnen een lied, muziek, dans, toneelstuk, kunst en cultuur in haar artistieke expressie, die gevoelens opwekken.”

“We moeten niet vergeten dat politiek ook over emoties gaat. Het gaat erom de ander te boeien. Dat is essentieel. Dat uit de weg gaan zou een ontkenning zijn van alles wat het wezen van de mens uitmaakt. Dus we moeten ook verliefd worden en mekaar verliefd maken.”

“Che zei altijd dat een revolutionair gemotiveerd wordt door grote gevoelens van liefde. Klopt dat niet? Het gaat om liefde in al haar uitingen. We blijven dus verliefd.”

 

Katrien Demuynck is Cuba-kenner en auteur