Gonzalo Lira (1968-2024)
Op of rond 12 januari overleed de schrijver, cineast en blogger Gonzalo Lira tijdens zijn gevangenschap in Oekraïne. Hij werd vervolgd wegens het uiten van opvattingen die afwijken van die van het regime, en die samengevat werden als “Russische propaganda”. Hij bekritiseerde namelijk de NAVO, de regering Biden en president Zelenski. Lira woonde met zijn Oekraïense vrouw en hun twee kinderen in Charkov, maar hij had zowel de Chileense als de VS-Amerikaanse nationaliteit.
Tijdens de eerste fase van zijn gevangenschap werd hij gefolterd en geïsoleerd. Toen hij vrijkwam probeerde hij naar Hongarije te vluchten, maar hij werd dicht bij de grens opgepakt door de politie en opnieuw opgesloten. Hij had al hartproblemen, maar in de gevangenis deed hij ook nog een longontsteking op met complicaties en kreeg hij oedeem over het hele lichaam. De medische zorg die hij nodig had, kreeg hij niet, en toen uiteindelijk beslist werd dat hij geopereerd zou worden, was het te laat en bezweek hij. Dit is moord door verwaarlozing. Bekende Amerikanen als Elon Musk en Tucker Carlson hadden het voor hem opgenomen, maar zonder resultaat. Zelfs een oproep van Musk tot president Biden om tussen te komen, bleef zonder gevolg.
Tijdens zijn poging om naar Hongarije te vluchten nam Lira nog een betoog op dat hij op zijn youtubeblog plaatste en twitterde hij over zijn zaak. Op 1 augustus 2023 schrijft hij op twitter @gonzalolira1968: “De aanklacht tegen mij zegt expliciet dat het enige wat ik deed was discussiëren over algemeen bekende feiten in verband met de oorlog – een typisch gegeven voor de vrije meningsuiting in een democratie. Maar het Oekraïne van Zelenski is geen democratie – het is een stelend, corrupt en moordlustig gangsterregime dat voorwendt een keurige “Westerse” democratie te zijn.”
Dat een Amerikaanse staatsburger door gebrek aan de nodige medische zorg omkomt in een gevangenis van een ander land is niet vanzelfsprekend. Normaal spant de Amerikaanse overheid zich zeer in om haar burgers te beschermen en te helpen. Dat dat hier niet gebeurd is, hangt allicht samen met het dissidente standpunt van Lira dat ook kritiek op Biden omvatte. Dat de VS zich niet voor hem inzette, was voor Oekraïne een signaal dat het zijn gang kon gaan met deze lastpost.
Maar als een Amerikaanse staatsburger in de gevangenis gefolterd wordt en door verwaarlozing om het leven gebracht wordt, laat dat vermoeden hoeveel ergers Oekraïense staatsburgers kunnen ondergaan die om de een of andere reden als dissident of gevaarlijk worden beschouwd en door de Oekraïense “veiligheidsdienst” in de gevangenis terechtkomen. Dan moet je niet alleen denken aan mishandeling en foltering, maar ook aan langdurige gevangenschap zonder proces. Dat kan heel lang worden uitgesteld. Lira zelf vermeldt in zijn youtubeblog het geval van iemand die al zes jaar in de gevangenis zat zonder voor de rechter te moeten verschijnen…
De functie en de kunst van de onderdrukking
Een andere dissident, Maxim Goldarb, publiceerde op 8 september 2023 nog een stellingname over de repressie in Oekraïne, verschenen in het onmisbare Duitse onlineperiodiek NachDenkSeiten. Goldarb is voorzitter van de in 2007 opgerichte oppositiepartij “Unie van de linkse krachten”. (Deze partij is samen met alle andere linkse door toedoen van Zelenski verboden op 17 juni 2022. Haar leden zijn ondergedoken of naar het buitenland verhuisd.) In zijn essay “Hoe Kiev elke criticus tot staatsverrader verklaart” bespreekt hij belangrijke aspecten van de repressie. De doelstellingen daarvan zijn volgens hem de volgende:
- de aandacht van de Oekraïners afleiden van de misrekeningen, fouten en misdaden en het verzuim van de overheid
- het creëren van het imago “vijand van het volk”
- strafrechtelijke vervolging van politieke tegenstanders, maar ook van concurrenten
- het creëren van een allesomvattende sfeer van angst, wederzijds wantrouwen en haat in de maatschappij (volgens het verdeel- en heersprincipe).
Het derde punt maakt het mogelijk tegenstanders van het regime politiek uit te schakelen, ze gevangen te zetten, ze te verminken of zelfs te doden, ze te vervolgen en hun eigendommen en hun zaken af te nemen. Centraal staat daarbij het artikel 111 van het strafwetboek, dat “hoogverraad” definieert. De huidige versie van dat artikel is door de partij van Zelenski gecreëerd en aangenomen.
Het artikel is heel vaag gehouden en gebruikt termen die op meerdere manieren kunnen worden uitgelegd, volgens de instructies van de overheid. Wat te denken van “een handeling die nadelig is voor de soevereiniteit, de territoriale integriteit en onschendbaarheid, de defensiecapaciteit, de veiligheid in staatkundig, economisch en informatief opzicht van Oekraïne“?
Elke negatieve of kritische informatie over de overheid en het leger kan hiermee tot gevangenisstraf leiden. Iemand die zegt dat het leger of de regering niet goed presteert, of voorstelt dat er vredesonderhandelingen met Rusland komen of oppert dat het geen goed idee is dat Oekraïne bij de NAVO wil, kan met deze wettekst worden aangepakt. Het bewijsmateriaal hoeft daarbij niet eens degelijk te zijn. Een paar woorden op de sociale media, of zelfs maar een like, kunnen volstaan om iemand in moeilijkheden te brengen.
Een grondig en gefundeerd dossier is niet nodig. De verdenking of de beschuldiging volstaat om iemand op te sluiten, en zoals Lira al opmerkte: het proces kan heel lang uitblijven, terwijl de vrijheidsberoving voortduurt. Goldarb vat ook de situatie daarbij samen: “Bovendien worden in de gevangenis ondraaglijke condities gecreëerd, er wordt gefolterd en gekweld, afgeperst en misbruikt, en je bent er voor onbepaalde tijd.”
https://www.nachdenkseiten.de/?gastautor=maxim-goldarb
Stimmen aus der Ukraine: Wie Kiew jeden Kritiker zum Staatsverräter erklärt
Steun voor een nieuwe website
We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.
