Onze rector Luc Sels volgt voorlopig niet het voorbeeld van zijn collega’s om de samenwerkingen met ‘Israëlische’ universiteiten, ministeries en bedrijven te beëindigen. Nadat Sels op vrijdag 24 mei de politie afstuurde op studenten die het rectoraat bezetten, verscheen hij afgelopen donderdag toch in Shaimaa College (voorheen De Valk 3) om in gesprek te gaan. Tijdens deze eerste (!) open dialoog tussen de rector, enkele vicerectoren, leden van de Ethische Commissie Dual Use, Military Use & Misuse of Research (EC DMM), en studenten en personeel die aandringen op een academische boycot, werd dan ook duidelijk dat het schoentje knelt bij deze ethische commissie.
De huidige samenwerkingen zouden zijn goedgekeurd door de EC DMM en dus de mensenrechtentoets hebben doorstaan. Deze commissie evalueert bij samenwerkingsverbanden zowel de inhoud van projecten als de partnerinstellingen zelf en is verantwoordelijk voor het beoordelen van projecten die mogelijks mensenrechten zouden schenden. Ondanks de herhaaldelijke vraag om transparantie, ontbreekt het aan duidelijkheid over de besluitvormingsprocedures van de commissie en de precieze inhoud van de mensenrechtentoets. Er is volgens de EC DMM ‘niet voldoende bewijs’ dat ‘Israëlische’ instellingen betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen. Aangezien de ‘Israëlische’ instellingen het apartheidsregime, de systematische schending van mensenrechten en de huidige genocide moreel, financieel en logistiek steunen en zelfs mede in stand houden, stellen wij ons de vraag wat dan wel wordt beschouwd als voldoende bewijs.
De mensenrechtentoets is overkoepelend voor alle Vlaamse universiteiten en bovendien deelt de KU Leuven verschillende onderzoeksprojecten met de UGent, de VUB en de UAntwerpen. Hoe is het mogelijk dat ethische commissies tot geheel tegenstrijdige conclusies komen als de richtlijnen dezelfde zouden moeten zijn? Verder stelt de KU Leuven in de doelstellingen van haar mensenrechtenbeleid niet samen te willen werken met “partijen die direct betrokken zijn bij ernstige mensenrechtenschendingen”. Dat is opmerkelijk, want de richtlijnen van de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR) stellen dat de “partner waarmee je samenwerkt niet direct of indirect betrokken [mag] zijn bij ernstige schendingen van mensenrechten”. Waarom wordt het cruciale woord “indirect” weggelaten in het beleid van de KU Leuven?
In het geval van ‘Israël’ lijkt die vlieger hoe dan ook niet op te gaan. ‘Israëlische’ instellingen zijn zowel direct als indirect betrokken bij ernstige mensenrechtenschendingen. Zo verleent Bar-Ilan University, waar de KU Leuven drie onderzoeksprojecten mee deelt, momenteel voor een totaal van maar liefst 3,94 miljoen euro beurzen aan soldaat-studenten die dienen in het bezettingsleger. Datzelfde bezettingsleger begaat al maanden onafgebroken oorlogsmisdaden en mensenrechtenschendingen in Gaza.
Daarnaast blijkt het discours van de vestigingskoloniale universiteiten compleet irrelevant te zijn, ondanks het feit dat zij openlijk stellen ten dienste van de overheid te staan en de genocide ten volle te steunen. Zo beschrijft Technion University, die zichzelf trots de ruggengraat van de ‘Israëlische’ staat en infrastructuur noemt, de genocide in Gaza als “een rechtvaardige en onvermijdelijke reactie”. Ook met deze universiteit werkt de KU Leuven samen.
Studenten en professoren die zich binnen de ‘Israëlische’ universiteiten kritisch uitlaten over het beleid van de overheid en de genocide in Gaza worden geschorst en gearresteerd. In november ondertekenden de rectoren van alle ‘Israëlische’ universiteiten een open brief die de wereldwijde studentenbeweging die ijvert voor een academische boycot veroordeelt als anti-semitisch en gewelddadig. Eveneens werd deze week door de nationale vereniging van ‘Israëlische’ studenten een nieuwe wet voorgesteld die het onmiddellijke ontslag eist van alle academici aan ‘Israëlische’ universiteiten die ontkennen dat ‘Israël’ een democratie is. Valt het samenwerken met deze universiteiten voor de KU Leuven nog steeds onder de heilige noemer van academische vrijheid?
Het ultieme doel van de mensenrechtentoets is voorkomen dat de KU Leuven samenwerkt met “partners die bepaalde groepen in de maatschappij systematisch discrimineren of die werknemers afwijzen door hun kritiek op overheidsbeleid”. Welke methodologie de EC DMM dan ook hanteert, het is onmiskenbaar dat ze er niet in slaagt dit doel te verwezenlijken.
Het doet er voor de KU Leuven klaarblijkelijk niet toe dat álle universiteiten in Gaza intussen verwoest zijn. Het doet er niet toe hoeveel Palestijnen het bezettingsleger nog vermoordt, hoeveel vluchtelingenkampen het nog bombardeert of hoeveel massagraven nog bij ziekenhuizen worden ontdekt. Nooit eerder waren we zo beschaamd over onze universiteit. Een universiteit waarvan de ethische commissie cruciale woorden uit haar beleid schrapt. Een universiteit waar wetenschappelijk antropologisch onderzoek en onderzoeksethiek worden weggezet als politieke overtuigingen waarmee men het simpelweg oneens kan zijn. Een universiteit die geen bezwaar heeft tegen het samenwerken met instellingen die de genocide in Gaza en de apartheid van ‘Israël’ op alle vlakken ondersteunen. De medeplichtigheid van onze universiteit schuilt in haar oorverdovende stilte en passiviteit.
Geachte rector, wij eisen een onmiddellijke academische boycot van alle medeplichtige ‘Israëlische’ instituten alsook een herziening van het mensenrechtenbeleid en de werking van de EC DMM binnen de KU Leuven. Wij willen antwoorden op onze vragen. En als het past, gelieve niet nog eens zeven maanden te wachten voor u met ons in gesprek gaat.
Free Palestine.
De term ‘Israël’ wordt tussen aanhalingstekens gebruikt doorheen deze tekst om te wijzen op de illegitimiteit van de staat als Zionistisch en vestigingskoloniaal project. We kiezen er bewust voor om het narratief te herschrijven en de Palestijnse beweging niet eurocentrisch te maken. Dit is voor ons een eerste stap in het proces van dekolonisering.
