“Als je je ‘neutraal’ opstelt tegenover situaties van onderdrukking kies je de kant van de onderdrukker”, aldus Zuid-Afrikaans bisschop Desmond Tutu die in 1984 de Nobelprijs voor de Vrede kreeg.

DeWereldMorgen veroordeelt de recente aanvallen van Hamas tegen Israëlische burgers, maar ziet die niet los van 75 jaar staatsterreur van Israël tegen het Palestijnse volk. Het internationaal erkende recht op gewapend verzet tegen een kolonisator is geen vrijbrief voor aanslagen op burgers. Een onderhandelde vrede kan alleen bereikt worden wanneer 75 jaar verdrijving, 56 jaar bezetting, kolonisatie en apartheid en 16 jaar blokkade van Gaza worden erkend als de oorzaken van dit geweld. DeWereldMorgen onderzoekt deze oorzaken die door de politiek en door mainstreammedia worden verzwegen, onderbelicht of ontkend, om zo een debat te stimuleren dat kan leiden tot onderhandelingen en vrede. (nvdr.) 

*  *  *

Wat Netanyahu eerder leek te hebben ‘bereikt’, blijkt nu af te brokkelen. Hamas is teruggekeerd in eerder door Israëlische troepen ingenomen gebied in Gaza, waardoor Israël hoge verliezen heeft geleden. Daarbij heeft Hamas opnieuw raketten afgevuurd op Zuid-Israëlische gemeenschappen, waar bewoners, op aandringen van de regering, net waren teruggekeerd. En van de Libanese Hezbollah-drones en -raketten is Israël ook nog niet af.

Netanyahu is zelfs in conflict met de VS, Israël’s naaste bondgenoot. De Amerikaanse president Joe Biden, is gefrustreerd over de Rafah-strategie van Netanyahu, en heeft deze maand een wapenzending naar Israël uitgesteld. Daarbij zijn ook andere regeringen die Israël voorheen steunden kritischer aan het worden.

Ook Den Haag heeft zijn ogen op Israël gericht; het Internationaal Gerechtshof (ICJ) houdt zich bezig met de Israëlische genocidezaak, en een aanklager van het Internationaal Strafhof (ICC) wil een aanhoudingsbevel uitvaardigen tegen Netanyahu voor het plegen van oorlogsmisdaden.

En in Israël zelf? Israël is in openbaar conflict met zijn eigen defensietop. Want wat is het plan voor na de oorlog? En hoe staat het met de onderhandelingen over gegijzelden? Ook die zijn volledig van tafel geveegd. Het zijn allemaal zaken die de Israëlische bevolking woedend maken.

Wat komt er eerder de Messias of de ‘totale overwinning’?

De publieke stemming in Israël is somber. Hoewel de meerderheid van Israëli’s in januari nog geloofden in een ‘totale overwinning’, is 62 procent er nu van overtuigd dat het niet meer mogelijk is.

“Er is een compleet gevoel van strategische stuurloosheid’’, aldus een voormalig hoge Israëlische regeringsfunctionaris. “Er is geen gedachte over hoe dit allemaal zou moeten eindigen, en geen besef van hoe overwinning er eigenlijk uit zou zien.”

De nationale eenheid die na 7 oktober ontstond, lijkt nu flinke scheuren te vertonen. Op 14 mei, de Onafhankelijkheidsdag waarop de oprichting van de staat Israël wordt gevierd, werden publieke evenementen telkens onderbroken door protesten. Tijdens de protesten maken Israëli’s voortdurend de grap: wat zal er eerder komen, de terugkeer van de Messias of Netanyahu’s ‘totale overwinning’?

Deze protestacties staan niet op zichzelf. Al maandenlang worden er protesten georganiseerd met als doel een einde te maken aan de ambtstermijn van Netanyahu als premier en wordt er gepleit voor vervroegde verkiezingen.

Ook op maandag 20 mei bestormden Israëli’s de ingangen van het parlement van Israël in Jeruzalem, scanderend “jij bent de leider. Jij bent de schuldige”. Familieleden van de Israëlische gijzelaars in Gaza waren eveneens aanwezig en eisten een staakt-het-vuren met de Palestijnse verzetsbeweging Hamas.

“Om ons volk te laten beginnen met genezen, moeten we degenen terugkrijgen die bruut van ons zijn ontvoerd”

De familieleden van de Israëlische gegijzelden vormen de groep die het gevoel van stuurloosheid binnen Israël heeft vastgelegd, en ze hebben aanzienlijke betekenis gekregen in het nationale bewustzijn sinds 7 oktober. Ook op Onafhankelijkheidsdag hing aan bijna elke Israëlische vlag een geel lint, het symbool van deze gijzelingsbeweging.

“In onze samenleving hebben we een overwinning nodig”, zei Shira Elbag in een recente toespraak over haar 19-jarige dochter die nog steeds gegijzeld wordt. “Om ons volk te laten beginnen met genezen, moeten we degenen terugkrijgen die bruut van ons zijn ontvoerd.”

Wil Israël wel vrede?

Maar het genezen van het Israëlische volk lijkt een verre droom. Vrede is een woord dat Netanyahu niet in zijn mond neemt, of in ieder geval niet lijkt te menen. En dat is waar de woede van de bevolking naar Netanyahu mee te maken heeft: hij lijkt geen plan te hebben voor Gaza na de oorlog. Want “er is geen ‘dag-na’ plan”, zei een persoon die bekend is met Israëls oorlogsstrategie. “Er is niets.”

In het boek Nooit meer is nu van Anja Meulenbelt over Israëlisch kolonialisme en Palestijns verzet vertelt ze dat ze, in de loop van de dertig jaar dat ze zich met de kwestie Palestina bezighoudt, is in gaan zien dat “Israël nooit strijd vreesde, maar vrede”.

“Israël vreesde nooit strijd, maar vrede”

In haar eerder geschreven boek Oorlog als er vrede dreigt, schrijft ze hoe de politieke moord op Palestijnse leiders, vooral gericht was tegen Palestijnen die lieten weten dat ze bereid waren tot onderhandelen. “Het waren niet de raketten waar Israël oorlog tegen voerde, het was juist de dreiging van de onderhandelingstafel die moest worden weggebombardeerd.”

De vraag is wat Netanyahu en zijn regering en leger werkelijk voor ogen hebben. “Gaat het hem niet feitelijk om het nog steeds bestaande zionistische doel, zoveel mogelijk land met zo min mogelijk Palestijnen? Dan is zijn doel pas bereikt wanneer alle Palestijnen onschadelijk zijn gemaakt: drie keuzes: volledig en definitief onderworpen, verdreven. Of dood.”

Laatste fase van het Israëlische kolonialisme

Meulenbelt schrijft niet alleen dat het onmogelijk is om militair te winnen van een bevolking in opstand (tenzij je ze collectief uitroeit), maar dat Israël ook bezig is de strijd om legitimiteit, “de morele strijd”, te verliezen. Want het is juist de civil society die hier niet langer medeplichtig aan wil zijn.

Ze haalt hierbij Israëlische historicus en politiek wetenschapper Ilan Pappé aan: “Al het kolonialisme is voorbestemd om te eindigen”. Wat volgens haar niet betekent dat het snel afgelopen zal zijn, het nog lang duren. “En juist in die laatste fase zal Israël wreder en roekelozer zijn dan ooit. Maar eindigen zal het.”

“Wat er dan gebeurt, weten we niet. Of er nog iets over zal blijven van Israël, maar dan een ander Israël, we weten het niet. Dit kunnen we wel weten: er is geen militaire oplossing. Er is alleen een politieke oplossing.”