Meer dan 100.000 mensen zijn afgezakt naar de VN-klimaattop in Dubai, waarmee het de grootste top ooit is. Het doel van deze COP28, de 28ste jaarlijkse Conference of the Parties[1] bij de klimaatonderhandelingen, is om de catastrofale klimaatverandering een halt toe te roepen.

Naarmate de gevolgen van de klimaatproblematiek steeds frequenter en destructiever worden, met droogte, orkanen en tyfoons, bosbranden, smeltende poolijskappen, zeespiegelstijging en nog veel meer, worden de problemen met het klimaatonderhandelingsproces van de VN zelf steeds groter; olie- en gasproducerende landen en bedrijven die profiteren van fossiele brandstoffen nemen een dominante positie in, waardoor zinvolle vooruitgang wordt vertraagd.

Bewijsstuk één: de COP28 wordt georganiseerd door de Verenigde Arabische Emiraten, de zevende grootste olieproducerende natie ter wereld en het COP-voorzitterschap wordt bekleed door Sultan Ahmed Al Jaber, CEO van de Abu Dhabi National Oil Company, een staatsoliebedrijf van de Verenigde Arabische Emiraten.

De Verenigde Arabische Emiraten omvatten 7 Emiraten die samen de 6de grootste olievoorraad en 7de grootste gasvoorraad ter wereld bezitten. Slechts 11% van de bevolking heeft de nationaliteit. Map: researchgate.net

De beslissing om het hoofd van een oliemaatschappij de onderhandelingen over klimaatverandering te laten leiden mag Orwelliaans genoemd worden. Deze week berichtte The Guardian over de opmerkingen van Al Jaber op 21 november 2023 tijdens een live online-evenement dat werd voorgezeten door Mary Robinson, voormalig president van Ierland en voormalig speciaal VN-Gezant voor Klimaatverandering.

Robinson vroeg Al Jaber of hij in plaats van een “afbouw” van fossiele brandstoffen, niet zou oproepen tot een volledige “uitfasering”. Dit is volgens de wetenschap nodig om de wereldwijde temperatuurstijging ten opzichte van het pre-industriële niveau te beperken tot 1,5 graden Celsius (2,7 graden Fahrenheit). Al Jaber antwoordde uitdagend:

“Er is geen wetenschap of scenario dat zegt dat de uitfasering van fossiele brandstoffen de 1,5 kan verzekeren… Laat me het actieplan zien voor een uitfasering van fossiele brandstoffen dat duurzame sociaaleconomische ontwikkeling mogelijk maakt, tenzij je de wereld terug wilt sturen naar de grotten.”

De Ruwais-olieraffinaderij van staatsoliebedrijf ADNOC is de 4de grootste ter wereld en staat onder leiding van de voorzitter van de COP28. Foto: Riskmaj/CC BY-SA 4:0

Het verhaal van de Guardian volgde kort op een ander verhaal van het Centre for Climate Reporting, dat gebaseerd is op uitgelekte documenten met achtergrondinformatie over ambtenaren van verschillende landen die naar de COP28 komen, om de VAE te helpen nieuwe olie- en gasdeals van hen los te krijgen.

Om de kritiek op de COP28 kracht bij te zetten, heeft de coalitie van milieu-organisaties Kick Big Polluters Out een analyse gepubliceerd waaruit blijkt dat bijna 2.500 lobbyisten van fossiele brandstofbedrijven de COP28 hebben overspoeld en op twee landen na alle nationale delegaties in aantal overtreffen.

“Je zou toch geen wapenhandelaren uitnodigen op een vredesconferentie,” zei David Tong van Oil Change International. Pacific Climate Warrior Drue Slatter van de Fiji-eilanden voegde daaraan toe: “Het is omdat ze bang zijn. Er zijn er hier meer (lobbyisten) omdat ze weten dat het tijdperk van de fossiele brandstoffen ten einde loopt.”

Terwijl deze lobbyisten vrijwel onbeperkte toegang hebben tot de COP28, zeggen klimaatactivisten dat ze het moeilijker hebben om hun toegangsdocumenten te krijgen dan in voorgaande jaren.

Voeg daar het autoritaire, streng gehandhaafde verbod op protesten van de Verenigde Arabische Emiraten aan toe en de VN-klimaattop lijkt meer op wat klimaatwetenschapper Kevin Anderson op sociale media omschreef als “een samenzwering van olieproducenten, geen klimaat-COP”.

Buiten de uitgestrekte vergaderzaal van de top met airconditioning blijft de planeet opwarmen. De EU verklaarde woensdag 6 december 2023 dat dit jaar het warmste zal worden dat ooit is gemeten.

Een wetenschappelijke studie over ecologische omslagpunten van een team van 200 onderzoekers waarschuwde: “Zonder dringende actie om de klimaat- en ecologische crisis een halt toe te roepen, zullen samenlevingen vernietigd worden als de natuurlijke wereld uiteenvalt.”

Een ‘dringende actie’ (van deze lobbyisten) die tijdens de COP28 wordt besproken, is het ontwikkelen van zogenaamde “koolstofmarkten”. Een consortium van organisaties heeft het rapport The Africa Carbon Markets Initiative: A Wolf in Sheep’s Clothing vrijgegeven, waarin uitgebreid de problemen met deze markten worden uitgelegd, die bestaan uit het kopen en verkopen van koolstofkredieten.

Als een regering bijvoorbeeld een stuk bos beschermt, verkrijgt ze kredieten die ze vervolgens kan verkopen. De koper kan dan elders verder vervuilen en die vervuiling compenseren met die kredieten.

Koolstofkolonialisme staat voor nog ergere klimaatrampen. Wetenschap en klimaatactivisten over de hele wereld zijn het erover eens: wat nodig is, is een snelle, volledige, eerlijke en gefinancierde uitfasering van alle fossiele brandstoffen

“Koolstofkredieten zijn gewoon vergunningen om te vervuilen,” zei Mohamed Adow, directeur van de klimaatdenktank Power Shift Africa, op het Democracy Now! nieuwsuur. Een van de landen die deze Afrikaanse landrechten opkoopt voor koolstofkredieten zijn de Verenigde Arabische Emiraten, gastheer van de COP28.

Tot nu toe heeft het privébedrijf Blue Carbon, eigendom van sjeik Ahmed bin Mohammed bin Rashid Al Maktoum van de koninklijke familie van Dubai, landrechten verworven ten belope van 10% van Liberia, 8% van Tanzania, 10% van Zambia en 20% van Zimbabwe, plus ‘miljoenen hectares’ in Kenia. Hoewel deze deals onontwikkeld land kunnen beschermen, kunnen ze ook de inheemse bevolking van hun land verdrijven of hun gebruiksrechten erop verliezen.

“Zestig jaar geleden werden Afrikaanse landen onafhankelijk. We waren in staat om de kolonisatoren uit ons land te verdrijven. Wat ze nu doen is eigenlijk een nieuwe vorm van kolonialisme introduceren,” verklaarde Mohamed Adow.

Koolstofkolonialisme zorgt alleen maar voor ergere klimaatrampen. De wetenschap en klimaatactivisten over de hele wereld zijn het erover eens: wat nodig is, is een snelle, volledige, eerlijke en gefinancierde uitfasering van alle fossiele brandstoffen.

Het artikel Carbon Colonialism, COP28 and the Climate Crisis van Democracy Now! werd vertaald door Ann Dejaeghere

Note:

[1] Met de ‘partijen’ worden de lidstaten bedoeld van het VN-klimaatverdrag UN Framework Convention of Climate Change van 1992 die jaarlijks bijeenkomen op een klimaatconferentie sinds 1995.