Het Europese Copernicus instituut publiceerde in april hun jaarlijkse State of the Climate Report. Het idee dat we een desastreus kantelpunt bereiken, kan de meeste mensen niet zijn ontgaan. Ook al werkt de hoeveelheid nieuwsaandacht soms wat verlammend, betrouwbare informatie is in een wereld met klimaatontkenners nog altijd van groot belang. Zoals in een vorig artikel uiteengezet lijkt er namelijk een nieuwe golf van klimaatontkenning in opkomst.
Deze wordt gekenmerkt door een laag vertrouwen in klimaatwetenschappers en klimaatoplossingen. Maar ook een soort klimaatpragmatisme lijkt de bovenhand te krijgen, zoals geformuleerd door Anjana Ahuja in de Financial Times, waardoor volgens haar klimaatverandering niet serieus wordt genomen.
Tegelijkertijd stelt het State of the Climate Report dat Europa het snelst opwarmende continent ter wereld is. In 2023 zagen we een flinke stijging in hittegerelateerde doden en steeds hevigere stormen en overstromingen. Toch stond het klimaat niet hoog op de agenda in de afgelopen Europese nationale verkiezingen. Onverschilligheid over het klimaat beïnvloedt helaas wel degelijk het beleid van de toekomst, en dat kan grote gevolgen hebben.
Gevolgen voor iedereen
Een veel voorkomende, pragmatische opmerking over het klimaat kan klinken als: het klimaat verandert altijd, kijk maar naar de ijstijden. Dit klopt natuurlijk, maar het klimaat is nog nooit zo snel opgewarmd als in de afgelopen jaren.
Op de website van NASA toont een grafiek hoe de uitstoot van koolstofdioxide (CO2) exponentieel is gegroeid sinds de industrialisatie. Deze groei is niet meer in lijn met de natuurlijke schommeling van dit soort uitstootgassen en kan daarmee onberispelijk gelinkt worden aan de mens. Waar in de ijstijd het klimaat over duizenden jaren langzaam veranderde, heeft er nu in de afgelopen veertig jaar de snelste opwarming ooit plaatsgevonden.
Nog een andere manier om naar de klimaatopwarming te kijken is door een roze bril: die opwarming zou eigenlijk wel fijn zijn in het koude België, niet? Door de gematigde zomers in Noord-Europa veronderstelt de klimaatpragmatist dat wij niet geraakt worden door het veranderende klimaat. Maar niets is minder waar.
Ten eerste kan ook België geraakt worden door extreme weersomstandigheden zoals hevige overstromingen, bosbranden en stormen. Vorig jaar werden al 1,6 miljoen mensen in Europa getroffen door een overstroming, met alle sociale en economische gevolgen van dien.
Daarnaast heeft de globale temperatuur ook zeker gevolgen voor Noord-Europa op andere manieren. Gemiddeld ligt de globale temperatuur de afgelopen 12 maanden 1,63 graden Celsius hoger dan ten tijden van de pre-industrialisatie.
Dit heeft naast extreme weersomstandigheden ook gevolgen voor globale productie- en bevoorradingsketens. En dat kan weer leiden tot tekorten in allerlei sectoren, zoals medicijnen en voedsel. Zo’n globale verstoring is eveneens een katalysator voor migratiestromen en conflicten, en dat heeft wel degelijk gevolgen heeft voor iedereen.
Succesvol klimaatbeleid levert op
Het klimaat en zorgen om het klimaat worden in de politiek vaak neergezet als ‘linkse’ agendapunten. Rechts-populistische partijen stellen vaak dat er belangrijkere problemen zijn dan het klimaat en dat de kosten voor klimaatbeleid en een klimaatvriendelijke energietransitie te duur zijn.
Ook al liggen de kosten inderdaad hoog, het Internationaal Monetair Fonds (IMF) stelt in een rapport dat preventie kosten sterk opwegen tegenover de economische kosten van een klimaat dat boven de 1,5 graden Celsius stijgt. Een succesvol klimaatbeleid kan zelfs tegen 2050 wereldwijd het bruto nationaal product doen stijgen met 7 procent, in tegenstelling tot het scenario van het huidige klimaatbeleid.
De kostenpost voor klimaatbeleid en de energietransitie is economisch gezien het dus zeker waard, en een aarde die onder de 1.5C grens kan blijven is niet enkel een zorg voor de groene linkse stemmer.
