Op maandag 13 november riep de Vrije Universiteit Brussel (VUB) als eerste Vlaamse universiteit op tot een staakt-het-vuren tussen Hamas en Israël. Rector Danckaert, bedankt dat u in Vlaanderen het voortouw wilde nemen, maar laten we nu ook de daad bij het woord voegen en stoppen met de koloniale Israëlische bezettingspolitiek te ondersteunen.

Het was een moedige stap van de VUB-rector die navolging verdient, en ondertussen heeft gekregen vanuit de UGent. Inmiddels is het ook tot een tijdelijk staakt-het-vuren gekomen, en hebben honderdduizenden mensen in Gaza kort toegang tot een minieme hoeveelheid aan noodzakelijke hulpgoederen en medicijnen.

Vandaag echter, op de Internationale Dag van Solidariteit met het Palestijnse Volk, is het einde van het staakt-het-vuren in zicht en gaat de grens met Egypte weer dicht. Dit betekent dat Israël ongestoord verder zal gaan met het bombarderen en het veroveren van Gaza.

Hierbij maakt Israël gebruik van verschillende gevechtsvliegtuigen die onder andere ontwikkeld en gebouwd zijn door Israëlische bedrijven als Israel Aerospace Industries Ltd. Dit staatsbedrijf is de grootste en belangrijkste producent van luchtvaartmaterieel voor militaire en burgerlijke toepassingen.

De IAI-Kfir is een van de aanvalsvliegtuigen die door Israel Aircraft Industries worden gebouwd. Foto: Bukvoed/CC BY-SA 2:5

Tot onze verontwaardiging is de Vrije Universiteit Brussel samen met dit bedrijf onderdeel van het Airframe ITD/GAM-2020-AIR project. Expertise en know-how van de VUB wordt mede ingezet om efficiëntere en beter recyclebare vliegtuigen te produceren.

Die kennis komt echter ook ter beschikking aan instellingen of bedrijven die militair materieel produceren ter ondersteuning van de bezettingspolitiek van het Israëlisch leger. Deze samenwerking staat dan ook in schril contrast met de oproep van de VUB tot een staakt-het-vuren en om “het Israëlische systeem van bezetting en kolonisering [te] ontmantelen”.

Dit is slechts een voorbeeld van onderzoekssamenwerkingen tussen problematische Israëlische instellingen en de VUB. Zo werkt de VUB ook samen met de Bar-Ilan universiteit in het TAILOR-project, dat onderzoek doet naar de ontwikkeling van betrouwbare artificiële intelligentie (AI).

Deze universiteit ondersteunt militaire en burgerlijke Israëlische instituties die de koloniale bezetting van Palestina bevorderen. Opnieuw, zijn er geen garanties dat de gedeelde kennis, ditmaal omtrent AI, niet zal worden gebruikt tegen het Palestijnse volk.

Ook problematisch is de recent gestarte samenwerking met Technion binnen een Europees project. Als Israelisch Instituut voor Technologie werkt het rechtstreeks mee aan de ontwikkeling van militaire toepassingen en werkt hierbij nauw samen met het Israëlische leger en de grootste wapenfabrikanten van Israël, Elbit Systems.

Bovendien stroomt een groot aandeel van hun student-reservisten door tot de militaire en/of academische elite. Technion heeft onder meer bijgedragen aan de ontwikkeling van drones, waarmee Israël sinds 2006 bewust burgers aanvalt in zowel Libanon als Gaza. Ook ontwikkelde Technion samen met Elbit de nodige surveillance-apparatuur waarmee, de door de VN als illegaal bestempelde nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever worden “beveiligd”.

Een door IAI omgebouwde Caterpillar-bulldozer. Foto: Zachi Evenor/CC BY-SA 2:0

Academische samenwerking met Technion of andere Israëlische instituten die de illegale bezettings- en apartheidspolitiek ondersteunen  – wat het doel van die samenwerking ook is – is zodoende onmogelijk te rijmen met de “ondubbelzinnige keuze” van de VUB “voor de kant van het internationaal recht”.

De VUB zou naast academische samenwerkingen ook contracten met bedrijven moeten onderwerpen aan kritisch onderzoek en herziening. Zo staat Hewlett-Packard (HP) al langer bekend als ICT-partner van de koloniale Israëlische bezettingsmacht.

Het bedrijf levert diensten en technologie aan het Israëlisch leger, die de apartheidspolitiek verder in stand houdt. Zo stelt de Boycott, Divestment and Sanctions beweging (BDS) dat de geleverde diensten en technologie van HP “de ruggengraat van Israël’s rassenscheiding en apartheid vormt”.

Als Vlaamse universiteit zullen wij de huidige humanitaire crisis in Gaza niet op ons eentje oplossen. Wat wij wel kunnen doen, is ervoor zorgen dat we als instituut en academische gemeenschap niet medeplichtig zijn aan het schenden van mensenrechten en integer en ethisch verantwoord omgaan met financieringen en samenwerkingen.

De VUB heeft er terecht op gewezen dat wij als academisch instituut niet machteloos staan, maar dat gaat verder dan, zoals de VUB voorstelt, ons beter informeren, verstandig om te gaan met social media en ons uit te spreken. Daarom vragen we de VUB om een aantal concrete maatregelen te nemen:

1. Stop alle academische samenwerkingen met Israëlische universiteiten en instellingen die de bezettingspolitiek ondersteunen.
2. Verbreek alle onderwijsgerelateerde samenwerkingen met diezelfde Israëlische instituten.
3. Beëindig alle contracten met HP en sluit geen nieuwe contracten af met bedrijven die de mensenrechten niet respecteren.

Tot slot, vragen we de VUB om haar beleid van “mensenrechten als toetssteen” naar de letter te volgen en grondiger toe te passen. Integer en ethisch verantwoordelijk beleid betekent dan ook geen partnerschappen aangaan die bijdragen aan het schenden van mensenrechten.

Bovendien moet onze universiteit geen dubbele standaard hanteren en opkomen voor de universele mensenrechten van de Palestijnen, net zoals ze dat heeft gedaan voor Oekraïners.

Dit is niet alleen kwetsend ten aanzien van Palestijnse studenten en onderzoekers, maar staat ook haaks op de waarden die de VUB hoog zegt te houden.

Je kan de Open Brief hier mee ondertekenen.

Je kan de lijst van ondertekenaars hier bekijken.