De Amerikaanse regering heeft de gevangenis van Guantánamo op Cubaans grondgebied, een stuk van Cuba dat sinds 1898 illegaal door de VS wordt bezet.
De reden dat deze mensen buiten de VS worden vastgehouden is simpel: Washington behoudt zich het recht voor de eigen Amerikaanse en de internationale wetgeving te negeren en gevangenen op de meest barbaarse en onmenselijke wijze te martelen om ‘bekentenissen’ af te dwingen.
Ook al ontwijkt Washington de territoriale jurisdictie van de VS via Guantánamo, de opsluiting en de marteling van deze gevangenen blijven misdaden tegen de menselijkheid.
Guantánamo Bay, Cuba, of is het VS? Map: google.com
Op 11 januari 2002, twintig jaar geleden, vier maanden na de aanval van 11 september op de Twin Towers in New York en één jaar voor het VS-leger begon met het bombarderen en bezetten van Irak, bracht de buitenlandse inlichtingendienst CIA de eerste 20 gevangenen naar de militaire basis van de VS in Guantánamo op Cuba.
De gevangenis van Guantánamo kwam er in het kielzog van de ‘permanente oorlog tegen het terrorisme’ die George W. Bush in september 2001 afkondigde. Duizenden mannen en zelfs minderjarige jongens werden toen via een grootschalige, ultrageheime operatie in tientallen landen illegaal gevangen genomen. Deze ontvoerde personen werden vervolgens beschuldigd van deelname aan diverse terreuraanslagen tegen de VS.
Zij werden naar geheime ‘uitleveringsgevangenissen’ gebracht in landen die goede vriendjes wilden blijven met de VS zoals Polen, Litouwen, Roemenië, Kosovo, Tsjechië, Thailand en vele andere tot vandaag onbekende plaatsen.
In die uitleveringsgevangenissen werden ze onderworpen aan angstaanjagende martelingen. De VS wilde hen op die manier dwingen misdaden te bekennen waarvoor Washington en het Pentagon geen bewijzen hadden.
Aankomst van de ontvoerde gevangenen in januari 2002. 39 van hen zijn er nog steeds opgesloten. Foto: Shane T. McCoy/US Navy/Public Domain
De bestaande gevangenis op de VS-marinebasis in Guantánamo werd uitgebreid om deze ontvoerde gevangenen te herbergen. Even later werden zij naar de basis in het zuidoosten van Cuba overgevlogen.
Tot 780 mannen en jongens – sommigen toen slechts 13 jaar oud – worden er sindsdien al 20 jaar onder maximale beveiliging vastgehouden. Zij werden gevangen genomen in bijna 50 landen. De meesten van hen komen uit Afghanistan, Saudi-Arabië, Jemen, Pakistan, China en Algerije.
Slechts negen van hen werden ooit effectief aangeklaagd voor een misdaad. Allemaal werden ze gemarteld. Het meest elementaire recht op een eerlijk proces en rechtszaak werd hen ontzegd.
Vandaag blijven er nog 39 gevangenen over, waarvan er op 12 januari vijf door president Biden naar een ander land werden overgebracht. Na 20 jaar onwettige gevangenschap is het nog maar de vraag of ook de andere achterblijvers zullen worden overgeplaatst.
In een verslag over de psychologische martelingen in Guantánamo, citeert journalist Richard Medhurst voormalig gevangene Mansour Adayfi. Over de manier waarop hij door de bewakers werd behandeld verklaart hij: “Ze namen de Heilige Koran, legden die onder hun voeten en plasten erop, daarna brachten ze ons naar de ‘satanskamer’.”
"They used to take the Holy Quran, put it under their feet and pee on it; place us in the 'satanic room'."
Mansour Adayfi describes being tortured at Guantanamo Bay. This week marks 20 years since the first detainees were brought to the US base.https://t.co/8vG1bBm8sl pic.twitter.com/jaNFEG8RRT
— Richard Medhurst (@richimedhurst) January 13, 2022
De schrijnende verhalen over de ervaringen van de gevangen mannen zijn er pas gekomen na niet-aflatend werk van hun advocaten en van journalisten. Waterboarding, vastbinden in ondraaglijke posities, slaaponthouding, seksuele mishandeling, schijnexecuties, blootstelling aan koude en andere martelmethoden: dit zijn stuk voor stuk afschuwelijke misdaden tegen de menselijkheid.
VS-censuur over Guantánamo-gruwel gaat door
Voor het ogenblik loopt er in Guantánamo een proces tegen vijf gevangenen die beschuldigd worden van doodslag in het kader van de 9/11-aanslagen. Tijdens de procesgang worden buitengewone inspanningen geleverd om de waarheid over hun folteringen en gedwongen bekentenissen te camoufleren.
Regels voor normale bewijsvoering worden er volop met de voeten getreden. De beschuldigden zitten achter een glazen wand terwijl alle getuigenissen elektronisch met 40 seconden vertraagd worden gehoord om censoren de kans te geven alles wat als ‘geclassificeerde nationale veiligheidsinformatie’ wordt beschouwd tijdig te blokkeren.
Stoel voor dwangmatig voederen van hongerstakers in het kamp. Foto: Brian Godette/Washington Post/Public Domain
Beklaagde Khalid Sheikh Mohammed werd 183 keer gewaterboard, zowel op de uitleveringslocaties als in Guantánamo. Hij is een van de verdachten in deze doodstrafzaak. Na jaren vertraging is het proces in september 2021 begonnen.
In november 2021 werd tijdens voorafgaande hoorzittingen voor het eerst onthuld dat FBI-agenten in het geheim waren aangesteld als CIA-agenten om deel te nemen aan de verhoorsessies.
Wereldwijde protesten eisen sluiting gevangenis Guantánamo
Tijdens Amerikaanse en wereldwijde protesten op 11 januari 2022 hielden activisten openbare acties. Zij bootsten de beruchte taferelen na van oranje geklede en geboeide gevangenen met zwarte hoofdkappen.
De universele eis van deze mensenrechtenactivisten is de sluiting van de gevangenis van Guantánamo en de vrijlating van de overblijvende gevangenen. Veel activisten riepen op 11 januari ook op tot onmiddellijke teruggave van het Cubaanse grondgebied en eerbiediging van de soevereiniteit van Cuba.
Guantánamo is door VS bezet Cubaans grondgebied
De revolutionaire regering van Cuba protesteert al lang tegen de illegale militaire bezetting van Guantánamo door de VS, die sinds 1898 ongeveer 75 vierkante km Cubaans grondgebied bezet houden aan de strategische baai van de haven en het land eromheen.
In 1898 hadden de VS, na de Spaans-Amerikaanse oorlog, Cuba, Puerto Rico, de Filippijnen en Guam van Spanje overgenomen. Het duurde vier jaar tot 1902 vooraleer de VS er mee instemden hun troepen uit Cuba terug te trekken.
De VS-zeemachtbasis van de VS op Cubaans grondgebied. Foto: US Navy/Public Domain
Zij stelden toen zware eisen aan de Cubaanse leiders, die zij noodgedwongen moesten inwilligen. De Cubaanse bevolking was eerder al verwikkeld geweest in eigen, felle en succesvolle onafhankelijkheidsoorlog tegen Spanje die liep van 1895 tot 1898.
De VS gunde het de Cubaanse rebellen (voor de onafhankelijkheidsstrijd tegen Spanje) niet dat zij zelf hun land zouden bevrijden en toen dat in 1889 erg waarschijnlijk werd, verklaarde president McKinley de oorlog aan Spanje.
Hij deed dat nadat het VS-oorlogsschip USS Maine in de haven van Havana werd opgeblazen. Die explosie kostte het leven aan 270 Amerikaanse mariniers en was het ideale excuus voor de VS om de ‘bevrijding’ van Cuba over te nemen van de succesvolle lokale rebellen.
Op die manier werd afgerekend met het risico van een onafhankelijk Cuba. De verovering van de vroegere Spaanse koloniën door de VS in 1898 wordt beschouwd als het begin van het Amerikaanse imperialisme buiten de eigen grenzen.
In 1902, vier jaar na het begin van de VS-bezetting, had Washington begrepen dat de bezetting van Cuba onhoudbaar was. Het verzet van het Cubaanse volk tegen de aanwezigheid van de VS-troepen werd te hevig. De VS deden wat oppervlakkige toegevingen en lieten Cuba toe een eigen republiek te stichten.
Protest Amnesty International in Miami, 7 mei 2008, met namaakcel. Foto: Dtobias/CC BY-SA 3:0
De Cubaanse grondwet van 1902 werd echter opgesteld in Washington, inclusief een gedeelte dat het Platt Amendement werd genoemd. Hierin werd het recht van de VS bevestigd om Cuba militair binnen te vallen wanneer de VS vreesden dat hun belangen er in het gedrang kwamen. Tussen 1902 en 1912 vielen VS-mariniers vier keer het eiland binnen.
Een van de clausules van het Platt Amendement eiste dat de VS het recht hadden om ‘kolenopslagplaatsen of marinebases’ op het eiland te vestigen. Militaire schepen van de VS gebruikten in die tijd nog steenkool, een zware brandstof die snelle aanvulling eiste, zeker als Washington militaire acties plande in het buitenland.
Deze Platt Amendement was een bittere pil om slikken voor de Cubaanse bevolking omdat de dreiging van een invasie hen hiermee voortdurend boven het hoofd hing.
In 1934, nadat een revolutionaire opstand de door de VS gesteunde dictator Gerardo Machado had afgezet, schrapten de VS-imperialisten het Platt Amendement bij wijze van toegeving, maar tot vandaag weigeren de VS Guantánamo terug te geven. De Cubaanse regering en het Cubaanse volk blijven de rechtmatige teruggave van hun eigen grondgebied in Guantánamo opeisen.
Fidel Castro, historische leider van de Cubaanse revolutie, zei hierover in 1962: “De Amerikaanse marinebasis in Guantánamo Bay is een dolk in het hart van het Cubaanse grondgebied (…) Het is een basis die we niet met geweld zullen verwijderen, maar het is een gebied dat we nooit zullen opgeven.”
Ya son 20 años de escandalosos abusos en territorio cubano ilegalmente ocupado en la bahía de #Guantánamo por parte de los mayores violadores de los #DDHH en el mundo.https://t.co/Dk6YCn36Jt
— Miguel Díaz-Canel Bermúdez (@DiazCanelB) January 11, 2022
Op 11 januari 2022 postte Cubaans president Miguel Díaz-Canel volgend bericht op sociale media: “Vandaag tellen we al 20 jaar schandalige misbruiken op Cubaans grondgebied in Guantánamo Bay, het deel van ons land dat illegaal wordt bezet door de grootste schender van de mensenrechten ter wereld.”
Sluit de gevangenis van Guantánamo en de Amerikaanse marinebasis! Geef Guantánamo terug aan Cuba!
20 years of U.S. crimes against humanity in Guantánamo werd vertaald door Jan Reyniers.
