In aanloop naar de Europese verkiezingen van 25 mei 2014 trekt het Europees Netwerk tegen de Privatisering en Commercialisering van de Gezondheidszorg en Sociale Bescherming aan de alarmbel, door via een manifest de Europese burgers te waarschuwen voor de gevolgen van privatiseringen in de zorgsector. Ongeveer 200 vertegenwoordigers van het netwerk trokken vrijdagochtend 7 februari naar diverse ambassades in de hoofdstad, om daar het manifest aan te bieden.
Griekse vrouwen betalen grote prijs voor privatiseringen
Tijdens een speciale persconferentie in de Europese wijk lichtten vertegenwoordigers van verschillende EU-lidstaten toe hoe gevaarlijk de privatiseringen kunnen uitpakken. Met name de voorbeelden uit de door schulden geplaagde Zuid-Europese landen zijn zeer schrijnend.
Zo vertelde Sofia Tzitzikou, een Griekse apotheekster die strijdt voor de reproductieve en seksuele rechten van vrouwen, dat werkloze vrouwen in Griekenland ten gevolge van privatiseringen niet meer naar de gynaecoloog kunnen. Bevallen in een openbaar Grieks ziekenhuis kost tegenwoordig 700 tot wel 1400 euro. Voor migranten rekent men zelfs het dubbele.
Als een vrouw dit bedrag niet kan ophoesten, dan kan dit volgens Tzitzikou extreme gevolgen hebben. “Sommige vrouwen dreigen hierdoor hun huis te verliezen. Ook worden schulden doorgegeven aan de belastingdienst, waardoor het niet kunnen betalen van een bevalling zelfs strafrechtelijke gevolgen kan hebben”, vertelde Tzitzikou.
Ook abortussen zijn sinds de eurocrisis fors duurder geworden in Griekenland: hier moet een vrouw 200 à 300 euro voor neertellen. Hierdoor kiezen steeds meer vrouwen voor levensgevaarlijke ingrepen buiten zorginstellingen. “Het doet mij denken aan de praktijken onder het Roemeense regime-Ceausescu, dat abortus criminaliseerde”, aldus Tzitzikou.
Ze maakt zich ernstige zorgen om het feit dat de prijs van een mensenleven in Griekenland alsmaar lager komt te liggen. “Afgelopen zomer kwam er in Athene een jongen om het leven, na een ruzie omdat hij zijn buskaartje niet kon betalen. Was zijn leven maar 1 euro 20 waard?”, vraagt ze zich af.
Actieplatform Gezondheid en Solidariteit: ook België gaat verkeerde kant op
Maar ook in Europese landen die niet aan de leiband van de trojka worden gehouden, wordt er op los geprivatiseerd. Zo wijst het manifest van het Europees Netwerk erop dat Duitsland een van de grootste privatiseringsgolven in Europa beleeft. Het Duitse bedrijf Fresenius is bijvoorbeeld de onbetwiste Europese marktleider in de wereld van de commerciële ziekenhuizen, en kocht in september 2013 maar liefst 43 ziekenhuizen over van een concurrent.
Johan Fobelets van de bediendenvakbond LBC-NVK is een van de Belgische vertegenwoordigers binnen het Europees Netwerk. Hij zit er namens het Actieplatform Gezondheid en Solidariteit, een samenwerkingsverband van beide grote vakbonden en mutualiteiten en diverse verenigingen en ngo’s.
“In België heeft men altijd gepoogd de relance te stimuleren. Maar toch gaat het ook hier totaal de verkeerde kant op”, waarschuwt Fobelets.
De Belgische delegatie van het Europees Netwerk overhandigde op 7 februari ook een exemplaar van het Europese manifest aan de kabinetschef van premier Elio Di Rupo. Die zou volgens Fobelets enigszins verbaasd hebben gereageerd op de voorbeelden van privatiseringen in België die hierbij werden genoemd.
“De afgelopen jaren was er al de tendens om het werk van de keuken en de kuisploeg in ziekenhuizen, maar ook logistieke werkzaamheden, uit te besteden aan commerciële firma’s. Dit leidt er bijvoorbeeld toe dat schoonmakers binnen een bepaald aantal seconden een kamer moeten kuisen”, vertelt Fobelets.
“Maar nu wil men ook delen van de zorgsector zelf privatiseren”, laat Fobelets weten. Zo hebben de Europaziekenhuizen in Brussel hun sterilisatieafdelingen inmiddels uitbesteed aan een commerciële firma, het van oorsprong Duitse Sterima-Vanguard. Deze beslissing werd volgens Fobelets gemotiveerd met het feit dat de Europese normen voor gezondheidszorg steeds zwaarder worden.
Maar een dergelijke privatisering heeft ook een ander opmerkelijk voordeel voor ziekenhuizen. Zo komt het personeel van een sterilisatieafdeling hiermee in een ander paritair comité terecht: ze zijn geen bedienden meer, maar arbeiders. Hierdoor kan het loon ongeveer 20 procent omlaag worden geschroefd.
In Duitsland zijn inmiddels alle sterilisatieactiviteiten geprivatiseerd. Als België dit voorbeeld zou volgen, dan zou dat volgens Fobelets gevolgen hebben voor de arbeidsvoorwaarden van ruim tweeduizend werknemers.
Ook zouden verschillende Belgische ziekenhuizen concrete plannen hebben om laboratoriumactiviteiten uit te besteden. “Labo’s zijn inmiddels multinationals geworden”, stelt Fobelets. Als ook deze ontwikkeling zich doorzet, dan kan dat volgens hem gevolgen hebben voor bijna vijfduizend werknemers.
Maar ook grote delen van de Belgische rustoordsector zijn inmiddels in handen gekomen van grote immobiliëngroepen, zoals de Senior Living Group. “Meer dan tienduizend bedden zijn de afgelopen jaren overgenomen door de commerciële sector. Met het gevolg dat er minder personeel wordt ingezet, en dat er minder activiteiten worden aangeboden aan ouderen”, aldus Fobelets.
De gehele tekst van het manifest van het Europees Netwerk, getiteld Gezondheid en sociale bescherming zijn niet te koop!, is hier te lezen.