Het ging deze keer om lokale verkiezingen, namelijk van burgemeesters en gemeenteraden. Maar van meet af aan had Capriles, kopstuk van de verenigde oppositie (MUD), aangekondigd dat hij deze verkiezingen beschouwde als “een referendum om een einde te maken aan deze [de nationale] regering”. Het was de bedoeling om een meerderheid van de stemmen te behalen en dan de regering tot aftreden te dwingen.

Staatsgreep in slow motion

Deze verkiezingen gebeurden onder ware hoogspanning. Sinds de dood van Hugo Chávez in maart van dit jaar, heeft de politieke oppositie, gesteund door de oligarchie, alles uit de kast gehaald om een einde te maken aan de Bolivariaanse revolutie en om in de plaats daarvan een ultrarechts programma in te voeren.

De eerste opstoot kwam er na de presidentsverkiezingen van april. De oppositie verloor die nipt, maar trok de uitslag in twijfel. Er kwamen gewelddadige betogingen en er waren diverse aanslagen op partijkantoren van de regerende PSUV (De Verenigde Socialistische Partij van Venezuela). Bij die provocaties werden 11 mensen vermoord, allemaal aanhangers van de PSUV. Deze verwoede pogingen om het land te destabiliseren mislukten echter.

De strategie van de spanning verplaatste zich naar de economie. Plots waren er stroompannes, was er watertekort en was er in het land ook een tekort aan allerhande basisgoederen zoals suiker, bloem, maïs en WC-papier. De inflatie steeg ineens heel snel tot meer dan 50 procent. Voor heel wat producten werden echte woekerprijzen gevraagd.

Je mag daarbij niet vergeten dat het bij zowel de schaarste als de hyperinflatie om importproducten gaat, en dat de import nagenoeg volledig in handen is van de privé-sector. Ignacio Ramonet, voormalig hoofdredacteur van Le Monde Diplomatique daarover: “Je moet niet naïef zijn. Het is niet normaal dat in een georganiseerd land als Venezuela, met een regering die 14 jaar aan de macht is en heel wat bestuurservaring heeft opgedaan, plotseling alles lijkt in te storten.”

Met deze economische oorlogsvoering was het volgens Ramonet de bedoeling om het bestuur van het land te desorganiseren en onvrede te creëren in de aanloop van de verkiezingen van 8 december. Hij verwijst naar de situatie in Chili in de maanden vóór de staatsgreep in 1973: “Het is een situatie van grote spanning. Als je leest wat er in de pers stond in de maanden vóór de staatsgreep van Chili, dan zie je dat het om hetzelfde idee gaat, namelijk van een regering die niet kan regeren. Vandaag weten we dat het toen om een trage staatsgreep ging met de verwachting van een interventie door het leger.”

Het antwoord van Maduro

President Maduro bleef niet bij de pakken zitten. Om de economische oorlog snel en afdoend te counteren vroeg hij aan het parlement bijzondere machten. Ze gelden enkel voor de economische sector en zijn beperkt tot één jaar.

De eerste maatregel die hij in dat verband trof was het instellen van een plafond van 30% winst op de verkoop van goederen. Het was menens, ordediensten werden ingezet om handelaars te verplichten hun prijzen te verlagen. De economische oorlogsvoering kwam niet langer van een kant. Geen wonder dat daarover zoveel heisa was in de westerse media.

Een tweede maatregel betrof het aan banden leggen van de huurprijzen van winkelpanden. Ook die joegen de prijzen van de consumptiegoederen mee de hoogte in.  

13 op 14

De genomen maatregelen werden door een groot deel van de bevolking gesmaakt en dat verklaart waarom Maduro de verkiezingen overtuigend won. Volgens een voorlopige telling (76% van de gemeenten) behaalde de PSUV in 196 gemeentes de meerderheid tegenover de oppositie 53. De regeringspartij staat vooral sterk op het platteland terwijl de oppositie het in de steden beter doet.

In procenten uitgedrukt haalt de PSUV 49,2 procent van de stemmen en de oppositie 42,7 procent. Dat is een verschil van 750.000 stemmen. Bij de presidentsverkiezingen van april was het verschil slechts 225.000.

Sinds Chávez president werd heeft zijn Bolivariaanse partij al 13 van de 14 verkiezingen gewonnen. Voor de tegenstanders van de Bolivariaanse revolutie is deze stembusslag een bittere pil. Met de ultraliberale en radicale Capriles aan het hoofd, verliest de verenigde oppositie de verkiezingen voor de vierde keer op rij. De oppositie is geen homogeen blok en bevat zeer uiteenlopende stromingen. De kans is dan ook groot dat de meer gematigde fracties hun conclusies zullen trekken en zullen breken met Capriles.  

Uitdagingen

De verkiezingen waren een belangrijke populariteitstest en Maduro heeft die met vlag en wimpel doorstaan. Maar de uitdagingen blijven enorm. De voorbije maanden hebben aangetoond dat het niet evident is om een socialistisch georiënteerde koers te varen op de grondvesten van een kapitalistische economie en met media die grotendeels gecontroleerd worden door het grootkapitaal. President Maduro: “Dit is verontrustend. Het betekent dat we een socialistische staat proberen op te bouwen op de grondvesten van een neoliberaal kapitalisme met heel veel macht, en dat van plan is om de fundamenten van de Bolivariaanse Republiek Venezuela te vernietigen”.

Om toekomstige destabilisatiepogingen te vermijden in de bevoorrading van goederen, zal de overheid greep moeten krijgen op de import van het land. Daarmee zal ze de compradoreburgerij^[1] ook een belangrijke slag toedienen.

Daarnaast moet het land zien af te raken van zijn petroleumafhankelijkheid. De overheid moet nieuwe industriële projecten opzetten die gefinancierd worden door olieopbrengsten en er moeten op petroleum gebaseerde productielijnen worden uitgebouwd, zoals plastiek, chemicaliën, meststoffen, enz., die gelinkt kunnen worden aan andere productieve sectoren van de economie.

Dan zijn er nog minstens drie belangrijke kwesties die de publieke opinie beroeren: de corruptie, de inefficiëntie en vooral de criminaliteit.

De wijze waarop Maduro met deze en andere uitdagingen zal omspringen zal bepalen of de Bolivariaanse revolutie Chávez zal overleven, hoe ze er zal uitzien en of het socialisme van de 21^[ste] eeuw een toekomst heeft.

Bronnen

Elections municipales au Venezuela: locales ou nationales?

Elogia Ramonet actitud de Maduro frente a intento golpista

Ignacio Ramonet: “Venezuela vive un golpe de Estado a cámara lenta

Venezuela : Les élections  communales gagnées par le camp de Chávez

Aprobadas las dos primeras leyes vía Habilitante para proteger derechos del pueblo

Voetnoten

• [1]De compradoreburgerij is nationale burgerij die zich voornamelijk bezighoudt met buitenlandse handel. Zij investeert weinig of niet in de nationale productie, maar vooral in handel, grootgrondbezit, speculatie en woeker.