De titels liegen er niet om: “Guyana bedreigd met een invasie door Venezuela”, “Waarom Venezuela Guyana wil binnenvallen”, of “Venezuela eist een stukje Guyana op”. Even eensgezind zwijgen al die media over de economische en historische context van het conflict.
Foto: printscreen TF1
Historisch gezien maakt de regio Esequibo, waar het huidige conflict om draait, deel uit van Venezuela. Sinds 1777 was de Esequibo-rivier een belangrijke factor in de verdeling van bevolkingen en culturen, en in de politieke en sociale organisaties die daaruit zijn voortgekomen. Logischerwijs betrokken de Venezolaanse onafhankelijkheidsstrijders de Esequibo regio in de onderhandelingen die tot de onafhankelijkheid leidden.
Destijds betwistte niemand het Venezolaanse karakter van Esequibo en de regio maakte integraal deel uit van Venezuela toen de onafhankelijkheid werd uitgeroepen.
Kaart: SurinameCentral, Wikimedia Commons / CC BY-SA 4.0 DEED
Brits bezit van 1814 tot 1966
Dit was echter een tijd van opkomend kolonialisme, toen de Europese mogendheden de wereld onder elkaar verdeelden als was het een taart. In 1814 besloot het Britse Rijk eenzijdig om de grens te wijzigen en de regio in bezit te nemen.
Het Verenigd Koninkrijk wilde Guyana onder zijn afhankelijkheid houden en hield de regio binnen de nieuwe Coöperatieve Republiek Guyana toen het in 1966 zijn onafhankelijkheid uitriep. Sindsdien is Venezuela blijven eisen dat de regio zijn soevereiniteit terugkrijgt.
Niemand betwistte dat Esequibo integraal deel uitmaakte van Venezuela toen de onafhankelijkheid werd uitgeroepen
1966: Amerindianen eisen aansluiting bij Venezuela
Het tweede element van de historische context was een opstand van de Amerindiaanse bewoners van de regio in 1969. Zij werden door de centrale regering van Guyana bedreigd met uitzetting van hun land. De opstandelingen, geleid door de “Guyveno”-beweging, wat letterlijk “Guyanees-Venezolaan” betekent, namen de controle over de regio over, riepen de regering van Rupununi uit en eisten dat het deel zou gaan uitmaken van Venezuela.
De centrale regering van Guyana greep onmiddellijk in, met steun van de Verenigde Staten, om de indiaanse opstand met geweld neer te slaan. De repressie was zo hevig dat duizenden indianen de grens overstaken en hun toevlucht zochten in Venezuela.
De Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk lieten Venezuela officieel weten dat ze militair zouden ingrijpen bij de geringste inval van Caracas in Guyana. Opnieuw, net als in 1814, legde een buitenlandse mogendheid de onderwerping van de regio aan Guyana met geweld op.
1998: Chávez lanceert Bolivariaanse Pan-Amerikaanse project
De derde historische episode was de komst van Chávez aan het hoofd van de Venezolaanse staat in 1998. Hij stelde een uitweg uit de crisis voor als onderdeel van zijn Bolivariaanse Pan-Amerikaanse project. In 2005 nam hij Guyana op in zijn Petro-Caribe-initiatief, waardoor aangesloten landen Venezolaanse olie konden kopen tegen een gunstige prijs en met flexibele betalingsvoorwaarden.
Voor Guyana betekent dit een ruil van olie tegen rijst. De logica die Chávez verdedigt, is om kwesties die de Latijns-Amerikaanse staten zouden kunnen verdelen, op de lange baan te schuiven om prioriteit te geven aan hun gemeenschappelijke belangen tegenover de imperialistische machten.
2011: Exxon Mobil en VS verlekkerd op olievondsten in betwist gebied
Deze samenwerking werd in 2011 verbroken toen Guyana eenzijdig verzocht om uitbreiding van zijn maritieme zone boven de Esequibo-regio, hoewel de zaak nog steeds onder VN-jurisdictie viel. Twee jaar later onderschepte de Venezolaanse marine een schip van een oliemaatschappij dat prospectie uitvoerde in het betwiste gebied.
Toen president David Granger in 2015 in Guyana aan de macht kwam, verergerde de situatie plotseling. Granger was een adept van de VS, die al op de hoogte waren van de enorme olievondsten die offshore in de betwiste maritieme zone werden gedaan. Amper tien dagen na de verkiezing van de nieuwe president onthulde Exxon Mobil dat het een voorraad van bijna 1,5 miljard vaten had ontdekt voor de kust van de Esequibo-regio.
2017: VS en Exxon Mobile investeren in olie
De Venezolaanse regering reageerde onmiddellijk, eiste dat het oliebedrijf zijn activiteiten zou staken en deed een beroep op de Verenigde Naties om in dit soort situaties de sancties toe te passen waarin het internationaal recht voorziet.
Amper 10 dagen na de verkiezing van de nieuwe president onthulde Exxon Mobil dat het een grote voorraad olie had ontdekt voor de kust van de Esequibo-regio
In strijd met dit internationale recht kondigden Exonmobile, de Guyanese regering en de Amerikaanse regering in januari 2017 aan dat de oliemaatschappij $5 miljard zou gaan investeren om de olie die het had ontdekt te exploiteren.
Dit alles vindt plaats op een moment dat de Verenigde Staten bezig zijn met een grootscheepse operatie om Venezuela economisch te wurgen, d.w.z. het te verbieden voedsel of medicijnen aan te kopen en de toegang tot internationale leningen te beperken, enz.
Deze maatregelen leidden al snel tot een verslechtering van de economische situatie in Venezuela, met tekorten en een sterke stijging van de prijzen. De hoop van de VS is om een volksopstand tegen Maduro uit te lokken. Het Venezolaanse volk bleef echter achter hun president staan.
2021: VS voeren militaire manoeuvres in betwiste wateren op
De situatie is nog erger geworden sinds 2021, toen de Verenigde Staten besloten om hun militaire manoeuvres in betwiste wateren op te voeren. Alleen al in 2023 vonden er 21 militaire ontmoetingen plaats tussen de Verenigde Staten en Guyana.
Afgelopen oktober kregen 8 nieuwe bedrijven concessies in het betwiste gebied. Sinds de ontdekking van de olie zijn de voorraden naar boven bijgesteld en worden ze nu geschat op meer dan 15 miljard vaten.
Opnieuw wordt het populaire gezegde bevestigd: als u uw hond wilt doden, zeg dan dat hij hondsdolheid heeft
Het zijn al deze economische belangen en deze historische context die worden verdoezeld in de verslagen over de huidige crisis tussen Venezuela en Guyana, waardoor het gereduceerd wordt tot een grap over een kwaadaardige Venezolaanse imperialist die het arme, weerloze kleine Guyana wil verslinden.
Opnieuw wordt het populaire gezegde bevestigd: als u uw hond wilt doden, zeg dan dat hij hondsdolheid heeft.
Lees ook: Guayana Esequiba: een mooi staaltje kolonialisme van ExxonMobil
Om meer te weten te komen
– Maurice Lemoine, Et au milieu coule l’R+Esequibo
– Patrick Blancodini, Esequibo: crise géopolitique entre le Guyana et le Venezuela
Steun voor een nieuwe website
We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.
