Venezuela op de strafbank
Als Barack Obama in maart 2015 Venezuela tot een gevaar voor de nationale veiligheid van de VS verklaart, betekent dat meteen de opstart van een reeks sancties en blokkade-maatregelen, met als doel het land economisch te ontwrichten. Dat lukt ook en leidt tot de, al dan niet tijdelijke, emigratie van miljoenen Venezolanen.
Ook op politiek en diplomatiek vlak wordt de druk verhoogd. Onder meer door oppositieparlementslid Juan Guaidó uit het niets tot president te erkennen en daarmee legitiem verkozen president Nicolas Maduro onder druk te zetten. Die politieke destabilisatie leidde zelfs tot gewelddadige publieke lynchpartijen door de oppositie onder de aanhangers van het Chavisme, zoals de Bolivariaanse anti-imperialistische ideologie van voormalig president Chávez genoemd wordt.
Obama lanceert in 2015 economische sancties tegen Venezuela en verhoogt de diplomatieke en politieke druk
Het verhaal van Guaidó pakt echter niet en een paar jaar later verkiest die naar de VS te trekken. De politieke destabilisatie werd een halt toegeroepen. Vandaag is Venezuela weer politiek stabiel en de straten van Carácas zijn veiliger dan ooit.
Saab in het vizier
De economische situatie, die zwaar onder druk staat door de dwangmaatregelen van de VS, waarbij onder andere grote tegoeden van de Venezolaanse staat in het buitenland bevroren werden, lijkt aan de beterhand. Het is precies door het zoeken naar uitwegen voor die verstikkende blokkade, dat Saab, een Colombiaanse zakenman, in de picture komt.
Op 9 april 2018 werd Alex Saab benoemd tot speciaal gezant van de Bolivariaanse Republiek Venezuela met als doel humanitaire missies te realiseren bij buitenlandse overheden. Hij zorgde voor de aankoop van hoognodige medicatie en voedsel. Maar ook voor vervangstukken voor een aantal olieraffinaderijen die buiten werking waren en voor de aanvoer van Iraanse brandstof in de tussentijd.
Die vervangstukken kon Venezuela door de sancties niet meer kopen op de wereldmarkt. Op die manier slaagde Venezuela er voor een stuk in om blokkade-maatregelen te omzeilen.
Dat bleek een doorn in het oog van de VS, die Saab aanklaagden voor witwassen van geld en corruptie. In juni 2020 werd Saab gearresteerd in Kaapverdië op grond van die VS-aanklacht, nadat zijn vliegtuig daar was gestopt om bij te tanken.
Aanklachten vanuit de mensenrechtencommissie van de VN en andere internationale instanties baatten niet
Hoewel hij de nodige geloofsbrieven bij zich had als topdiplomaat, erkende Kaapverdië die niet. Dat is een schending van de Conventie van Wenen over diplomatieke betrekkingen. Aanklachten vanuit de mensenrechtencommissie van de VN en andere internationale instanties baatten niet. Op 16 oktober 2021 leverde Kaapverdië Saab uit aan de VS.
Hij werd er gevangen gezet in de Federale gevangenis van Miami. De aanklacht luidde: ‘Samenzwering tot witwassen van geld’. Dat soort aanklacht betekent dat enkel de intentie moet ‘bewezen’ worden. Ook hier is het eerste wat de rechter beslist, op 23 december 2022, dat de diplomatieke status van Saab niet erkend wordt, gezien de VS Maduro niet erkent als legitiem staatshoofd van Venezuela.
Tegen die uitspraak ging zijn verdediging in beroep, maar een uitspraak van het hof van beroep was op dit moment uitgesteld tot augustus 2024.
Campagne voor zijn vrijlating
Met de gezondheid van de 51-jarige Alex Saab ging het intussen niet goed. Hij leed eerder aan maagkanker, maar vertoonde in gevangenschap opnieuw maagbloedingen. In Kaapverdië werd hij onderworpen aan de martelingen die bekend zijn uit Guantánamo en andere VS detentiecentra, met als doel hem een verklaring tegen Venezuela te laten tekenen.
Saab bleef al die tijd opgesloten zonder toegang tot zonlicht in een cel waar de temperatuur rond 5 à 7° schommelt
Hoewel Kaapverdië in juli 2021 gesommeerd werd door de Werkgroep tegen Arbitraire Detenties van de VN om zich te verantwoorden, kwam er nooit een antwoord. Ook in Miami werden hem de nodige medische zorgen ontzegd. Hij bleef al die tijd opgesloten zonder toegang tot zonlicht in een cel waar de temperatuur rond 5 à 7° schommelt.
🇻🇪 Por fin, tras más de tres años de secuestro, #AlexSaab está libre en Venezuela. Han sido 1.286 días de tortura y separación de su familia, enfermo y sin acceso al tratamiento médico necesario.
Todo por defender al pueblo venezolano frente a las sanciones ilegales de #EEUU.… pic.twitter.com/VhbocOcoHg
— Manu Pineda🔻🇵🇸💔🏴 (@ManuPineda) December 20, 2023
Wereldwijd kwam een campagne op gang om Alex Saab vrij te krijgen. Venezuela beschouwt zijn aanhouding als een kidnapping. Op 20 december 2023 in de vroege namiddag kwamen de eerste geruchten binnen. Alex Saab zou vrijgelaten worden in ruil voor 10 gevangen VS-burgers en een aantal Venezolaanse oppositieleden.
Tegen de avond kwamen de beelden door van de ontvangst in Venezuela door zijn vrouw en twee jonge kinderen.
#DeInterés 📰 | Alex Saab: Me siento orgulloso de servirle a este Gobierno leal ➡️ https://t.co/KzDbDfjQNt pic.twitter.com/OLH3ngSVLP
— Prensa Presidencial (@PresidencialVen) December 20, 2023
Later verscheen hij samen met president Maduro voor de pers, waarin hij het Venezolaanse volk en de Venezolaanse overheid dankte om hem niet achter te laten, maar te blijven inzetten op zijn vrijheid.
Hoewel ook Biden de uitwisseling van gevangenen een overwinning noemde, is het duidelijk dat het vooral de Bolivariaanse overheid is, die hiermee bij haar bevolking scoort. Zij hielden de strijd voor de terugkeer van Saab vol en brachten hem ook terug.
