Hugo Chávez is ervan overtuigd dat het conflict tussen de Colombiaanse regering en de FARC-rebellen een politieke oplossing moet krijgen, zegt een bron dicht bij de in oktober gestarte onderhandelingen. De Venezolaanse president “heeft ingezien dat dit interne conflict het land zware schade toebrengt maar bovendien een destabiliserende factor is in de regio.”

Over de vredesonderhandelingen komt weinig naar buiten. Maar alle actoren zijn het erover eens dat Chávez een sleutelrol heeft gespeeld in de totstandkoming van de gesprekken.

Toenadering van Santos

De Colombiaanse president Juan Manuel Santos gaf Chávez al in augustus 2010, meteen zijn na aantreden, aan dat hij de mogelijkheid van een vredesakkoord met de guerrillagroepen wilde onderzoeken.

Meerdere bronnen bevestigen dat Chávez daarna bij de FARC erop heeft aangedrongen op de toenadering van Santos in te gaan. De Venezolaanse president kreeg daarbij de steun van zijn Cubaanse evenknie, Raúl Castro.

Chávez heeft de partijen niet alleen dichter bij elkaar gebracht, hij heeft zich ook ingezet om ontmoetingen mogelijk te maken. Het eerste contact tussen de regering-Santos en de FARC vond plaats in het Colombiaanse Catatumbo, dicht bij de grens met Venezuela, onthulde FARC-leider Mauricio Jaramillo, alias Jaime Alberto Parra.

Uit een artikel in de Colombiaanse krant El Espectador blijkt dat ook Santos zijn nek heeft uitgestoken, want de eerste toenaderingspogingen deed hij buiten zijn eigen leger om. Het artikel was van de hand van Enrique Santos, de broer van de president.

Transport van FARC-leiders

De FARC wilde in Colombia onderhandelen maar daar wilde Santos niet van weten. Venezuela kwam ook niet aanmerking om de regering-Chávez niet in de problemen te brengen; volgens het Colombiaanse leger tolereert Venezuela FARC-troepen op zijn grondgebied.

Uiteindelijk viel de keuze op het Cubaanse Havana, “om veiligheidsredenen, en vooral omdat op die manier de vertrouwelijkheid gegarandeerd was”, schreef Enrique Santos.

De verkennende fase eindigde in augustus. De formele onderhandelingen werden in oktober afgetrapt in Oslo en vinden sinds november in Cuba plaats.

Alleen al over de kwestie hoe men Jaramillo naar Havana zou krijgen is bijna een jaar gepraat, wat het wantrouwen tussen de partijen aantoont, zegt de bron dicht bij de onderhandelingen.

Een reis per vliegtuig was voor de Colombiaanse regering uitgesloten omdat het land anders akkoorden met de VS zou schenden. Daarom kwam Chávez ook hierin tussenbeide. Jaramillo werd eerst per helikopter naar Venezuela gebracht, en vandaar naar Cuba. Voor de andere FARC-leiders werd dit herhaald.