De Peruaanse president Ollanta Humala is al zeven maanden aan de macht, maar weet blijkbaar nog altijd niet wat hij met het energieakkoord zal doen dat zijn voorganger Alan García in juni 2010 met Brazilië sloot. Het akkoord, dat voorziet in de bouw van vijf waterkrachtcentrales in Peru met hulp van Brazilië, is nog altijd niet geratificeerd door het Peruaanse parlement. Parlementsleden van de regeringspartij Gana Perú zeggen dat ze het verdrag nog evalueren. Binnen de partij heerst verdeeldheid over het verdrag. Die onenigheid en de terughoudendheid van Humala hebben veel te maken met plaatselijk verzet tegen de plannen.

Onrust

Ook andere grote projecten leiden tot onrust in Peru. Protest tegen een goudmijn in de noordelijke regio Cajamarca dwong de regering eind vorig jaar de noodtoestand uit te roepen en gaf ook aanleiding tot een herschikking van de bewindsploeg.

Het protest tegen de geplande dammen blijft niet beperkt tot marsen en stakingen. Op 16 februari dienden leiders van CARE, een samenwerkingsverband van Ashaninkagemeenschappen van de vallei van de Ene in het Peruaanse Amazonegebied, klacht in bij het Hooggerechtshof in Lima. Ze eisen dat het energieakkoord met Brazilië wordt opgeschort zolang de grondwettelijke rechten van indianen rond de bouwplaatsen niet beter gerespecteerd worden. De Peruaanse grondwet schrijft onder meer voor dat de plaatselijke inheemse bevolking vooraf geraadpleegd moet worden over grote projecten, en daar ook mee moet instemmen.

De Ashaninka-indianen die in de vallei van de Ene leven, vrezen dat waterkrachtcentrale van Paquitzapango, één van de vijf projecten die met Braziliaans geld gerealiseerd moeten worden, hun levensomstandigheden zal verslechteren.

Gebrek aan planning

“De nieuwe regering heeft niet goed nagedacht over de voors en tegens van het akkoord voor Peru”, oordeelt de milieujurist César Gamboa, de directeur van de milieuorganisatie DAR. De regering is er volgens Gamboa niet eens uit hoeveel van de stroom die vijf nieuwe waterkrachtcentrales zullen produceren, in Peru zelf nodig is. “Er is geen energieplanning, en dus zijn er ook geen instrumenten om de beste optie te kiezen om elektriciteitsbehoeften van ons land te dekken.”

Brazilië weet heel goed hoeveel energie het de volgende jaren nodig zal hebben; de regering volgt er ook een duidelijke strategie om die noden te dekken. Volgens de Braziliaanse zakenkrant Folha de Sao Paulo moet de ploeg van de Braziliaanse president Dilma Rousseff dringend vooruitgang boeken met de plannen om waterkrachtcentrales te bouwen in een aantal buurlanden omdat de dammenbouw in eigen land wordt opgehouden door plaatselijk verzet.

Brazilië, een land met bijna 200 miljoen inwoners, zal volgens officiële prognoses tegen 2020 730.073 gigawattuur stroom nodig hebben. Daarvoor is een opwekkingscapaciteit van meer dan 100.000 megawatt nodig, 56 procent meer dan de huidige capaciteit. Ter vergelijking: Peru heeft voor zijn bijna 30 miljoen inwoners nu een opwekkingscapaciteit van amper 5000 megawatt nodig, een cijfer dat elk jaar met 500 megawatt toeneemt. Tegen 2020 zal het land nog altijd maar voor ongeveer 10.000 megawatt capaciteit nodig hebben, schat de voormalige Peruaanse energieminister Carlos Herrera.

Volgens de Folha de Sao Paulo moet de Braziliaanse regering erin slagen tussen 70 tot 80 procent van de extra elektriciteit in te voeren die nieuwe waterkrachtprojecten in de buurlanden Peru, Bolivia, Colombia, Guyana, Suriname en Venezuela opleveren. Alleen zo kan de groeiende Braziliaanse vraag worden gedekt, en bovendien is het goedkoper de stroom in te voeren dan alles in Brazilië zelf te produceren. Brazilië probeert te profiteren van het feit dat het over genoeg kapitaal en technologie beschikt om grote waterkrachtprojecten te doen slagen. In alle buurlanden ontbreekt wel minstens één van die factoren.