Het veralgemeende gebruik van muskietennetten heeft ook in Afrika de malariasterfte doen afnemen, toch blijven kinderen onder de vijf jaar een groot risico lopen (foto: WHO)
Nieuws, Wereld, Milieu, Samenleving, Afrika, Gezondheidszorg, WHO, VN-Millenniumdoelstellingen, Malaria, Wereldgezondheidsorganisatie, Globaal Fonds ter bestrijding van aids, tuberculose en malaria, Sterftecijfers, Malariadoden, Muskietennetten, Margaret Chan, Diagnostische tests, Artemisinine, Plasmodium falciparum, Resistentie -

Malariasterftecijfer daalt, maar nog altijd 655.000 doden in 2010

Traditioneel stelt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) haar jaarlijks malariarapport voor op de tweede dinsdag van december. Het nieuwste rapport bevat hoopvolle gegevens: het malariasterftecijfer daalt, maar toch stierven vorig jaar wereldwijd nog 655.000 mensen aan een ziekte die perfect te voorkomen en te genezen is. De economische crisis dreigt de noodzakelijke budgetten fors in te krimpen.

dinsdag 13 december 2011 18:15
Spread the love

Het goede nieuws dat de WHO kon melden bij de voorstelling van het malariarapport 2011 is dat de malariasterftecijfers ook vorig jaar weer zijn gedaald. Sinds 2000 zelfs met meer dan 25 procent wereldwijd en met 33 procent in Afrika, veruit het zwaarst getroffen continent.

Dit is in de eerste plaats te danken aan een aanzienlijke schaalvergroting van allerlei malariapreventie- en controlemaatregelen in het laatste decennium, met inbegrip van het wijdverbreide gebruik van muskietennetten, een betere en snellere diagnose en een ruimere beschikbaarheid van effectieve medicijnen om malaria te behandelen.

Toch moet de WHO toegeven dat de doelstelling van een daling van 50 procent over tien jaar, die in 2000 was vooropgesteld, dus niet werd gehaald. Ook tegen 2015, het jaar dat de fameuze VN-Millenniumdoelstellingen zouden moeten worden gehaald, is de kans klein dat malaria de ‘targets’ haalt. VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon pleitte ooit voor een nul-target tegen eind 2015.

Malariasterftecijfers dalen

“We boeken aanzienlijke vooruitgang in de strijd tegen malaria. Minder mensen leven in risicovolle zones en de beschikbaarheid van malariapreventie- en bestrijdingsmiddelen zijn opnieuw gestegen in 2010”, verklaarde dr. Margaret Chan, algemeen directeur van de WHO. “Maar er zijn zorgwekkende tekenen die de geboekte vooruitgang fors zou kunnen vertragen”, waarschuwde ze.

In alle regio’s van de wereld dalen de sterftecijfers. In 2010 waren er naar schatting 216 miljoen gevallen van malaria in 106 landen waar de ziekte endemisch is. Naar schatting 81 procent van de malariagevallen en 91 procent van de sterfgevallen vonden plaats in Afrika. In 86 procent van de dodelijke gevallen wereldwijd zijn de slachtoffers kinderen jonger dan vijf jaar.

In 2010 waren er volgens de WHO-cijfers toch nog altijd 655.000 malariadoden. Nog steeds verontrustend hoog voor een ziekte die volledig te voorkomen en te behandelen is, mits de nodige preventiemaatregelen genomen worden. Dat zijn 36.000 doden minder dan in 2009. Gemiddeld daalde het sterftecijfer met 5 procent per jaar.

“Nog steeds sterft er elke minuut een kind aan malaria. En dat is een kind en een minuut te veel”, zegt Raymond G. Chambers, speciaal VN-gezant voor de strijd tegen malaria. “De huidige economische crisis mag echter niet tot gevolg hebben dat de inspanningen van de voorbije jaren worden teruggeschroefd of dat de noodzakelijke vooruitgang wordt vertraagd”, aldus nog Chambers op de persvoorstelling.

Gestage vooruitgang geboekt bij de bestrijding van malaria

Muskietennetten die zijn behandeld met langdurigwerkende insecticide zijn een van de meest effectieve wapens gebleken in de strijd tegen malaria. Volgens het nieuwe WHO-rapport is het aantal muskietennetten in Sub-Sahara Afrika toegenomen van 88,5 miljoen in 2009 tot 145 miljoen in 2010. Naar schatting beschikt de helft van de huishoudens in Sub-Sahara Afrika nu over ten minste één muskietennet. 96 procent van de gezinnen die een net hebben, gebruikt het ook dagelijks.

Vooruitgang is er ook op het vlak van de diagnostische tests. Die zijn van cruciaal belang om malaria snel te kunnen onderscheiden van andere koortsachtige aandoeningen. Het aantal tests geleverd door fabrikanten steeg van 45 miljoen in 2008 naar 88 miljoen in 2010. In de openbare ziekenhuizen in Afrika is het gebruik ervan gestegen van 20 procent in 2005 naar 45 procent in 2010.

Bij de behandeling van malaria werden vorig jaar 181 miljoen dosissen op artemisinine gebaseerde combinatietherapieën (ACT’s) aangeschaft. In 2005 ging het slechts om 11 miljoen dosissen. ACT’s worden door de WHO aanbevolen als de eerstelijnsbehandeling van malaria veroorzaakt door de meest dodelijke parasiet, de plasmodium falciparum, die vooral in Afrika voorkomt.

Wereldwijd leven 3,3 miljard mensen in zones die een risico op malaria inhouden, maar 2,1 miljard lopen maar een zeer beperkt risico, 94 procent van hen wonen buiten Afrika. De overige 1,2 miljard mensen zijn veel meer blootgesteld aan het gevaar. 47 procent leeft in Afrika, 37 procent in Zuidoost-Azië. Zestig procent van alle malariadoden wereldwijd zijn geconcentreerd in zes Afrikaanse landen: Nigeria, Burkina Faso, Ivoorkust, Mali, Congo-Kinshasa en Mozambique.

Verwacht tekort in de financiering

Internationale fondsen voor de bestrijding van malaria liepen op van 1,7 miljard dollar in 2010 tot 2 miljard dollar in 2011. Toch is dat bedrag nog aanzienlijk lager dan de 5 tot 6 miljard dollar die elk jaar nodig zouden zijn om de doelstellingen voor het uitroeien van malaria te bereiken. Volgens prognoses zullen de financiële middelen licht dalen in 2012 en 2013, en stabiliseren op 1,5 miljard dollar in 2015.

Als de beschikbare financiële middelen voor het Global Fund voor de strijd tegen aids, tuberculose en malaria voort dalen, waarschuwt de WHO, zal de bestrijding van malaria vertragen. “We hebben nieuwe donateurs nodig om in de endemische landen de krachten te bundelen. Miljoenen muskietennetten moeten in de komende jaren worden vervangen, de toegang tot diagnostische tests en de effectieve behandeling moet naar alle landen worden uitgebreid”, zegt dr. Robert Newman, directeur van het Global Malaria Programme.

Resistentie tegen insecticiden vormt bedreiging

De weerstand van de plasmodium falciparum-parasiet tegen artemisinine, die al in 2009 in het grensgebied van Cambodja en Thailand werd vastgesteld, is nu ook bevestigd bij onderzoek in Myanmar en Vietnam. Het probleem van de resistentie tegen insecticiden lijkt te groeien, maar is tot op heden niet in verband gebracht met een grootschalige vermindering van de inspanningen om de ziekte onder controle te houden.

Volgens het WHO-malariarapport 2011, waarin de gegevens over insecticideweerstand voor het eerst systematisch in kaart werden gebracht – in 45 landen werd resistentie vastgesteld tegen ten minste één van de vier klassen van insecticiden die worden gebruikt in de strijd tegen malaria; 27 landen liggen in Sub-Sahara Afrika. India en de malaria-endemische landen van Sub-Sahara Afrika lopen de grootste risico’s als gevolg van de talrijke meldingen van weerstand, gecombineerd met een hoog malariarisico.

Nieuw in het malariarapport 2011 is een gedetailleerd overzicht van de toestand in 99 landen die in de risicozone voor malaria liggen. 

take down
the paywall
steun ons nu!