Op 28 november mogen de zwaargeplaagde Haïtianen naar de stembus. Ze kunnen dan kiezen welke presidentskandidaat het best in staat is om het land her op te bouwen na de aardbeving van 12 januari.

Er hangt echter nu al een donkere wolk boven die verkiezingen want de grootste partij van Haïti, Fanmi Lavalas, mag niet meedoen. Fanmi Lavalas is de partij van oud-president Jean-Bertrand Aristide.

Geen enkele Vlaamse krant vond dat toch niet onbelangrijke feit het melden waard in hun verslaggeving over de kandidatuur van ex-frontman van The Fugees Wyclef Jean.

Staatsgreep

De oud-priester Aristide won in 1990 met een overweldigende meerderheid de eerste democratische verkiezingen. Zijn tegenkandidaat Marc Bazin, een voormalige medewerker van de Wereldbank die nochtans de steun van de VS genoot, haalde maar 14 procent.

Lang kon Artistide niet genieten van zijn presidentschap. Nog geen negen maanden later werd hij aan de kant gezet door een staatsgreep waarbij duizenden Haïtianen werden vermoord. De regering die de coupplegers in het zadel hielpen bestond uit oud-medewerkers van ex-dictator Duvalier. Volgens de Amerikaanse NGO Human Rights Watch kon de junta rekenen op steun vanuit Washington.

In 1994 hielpen de Amerikanen Aristide terugkeren naar Haïti. Voorwaarde was wel dat hij een neoliberaal beleid zou voeren tijdens de maanden die hem nog restten als president. In 2000 won Aristide opnieuw de verkiezingen. In 2004 kreeg Aristide af te rekenen met rebellen. Op 1 maart bracht een Amerikaans vliegtuig Aristide naar de Centraal-Afrikaanse Republiek. “Vrijwillig”, aldus de VS-ministers Powell en Cheney. “Ontvoerd”, aldus Aristide en zijn medewerkers. Sinds mei 2004 woont Aristide en zijn familie in Zuid-Afrika.

Massale boycot

In april 2009 werd Fanmi Lavalas ook al uitgesloten van de verkiezingen. Die verkiezingen werden toen geboycot door 90 procent van de Haïtianen. Volgens sommige internationale waarnemers liep het aantal boycotters zelfs op tot 98 procent van de kiezers.

Een boycot van die omvang dreigt zich te herhalen. Is dat misschien de ware reden achter de kandidatuur van popster Wyclef Jean? Moet de populaire zanger de talrijke jongeren naar de stembus lokken (zowat de helft van de Haïtianen is jonger dan 25)?

Wyclef Jean is politiek geen onbeschreven blad zoals je misschien zou kunnen denken na lectuur van de vele artikels over zijn kandidatuur. Zijn oom, Raymond Joseph, is de Haïtiaanse ambassadeur in de VS. Wyclef Jean heeft zich eerder ook al geroerd. De doodseskaders (de term is van Human Rights Watch) van Guy Philippe die in 2004 de opstand tegen Aristide leidde, loofde Wyclef Jean als “vrijheidsstrijders”. Wyclef Jean steunde ook de ‘ontvoering’ van Aristide.

Reparatie voor Haïti

Veel minder aandacht is er ook voor de oplaaiende discussie over de reparatiebetalingen aan Haïti in Frankrijk. Een Canadese actiegroep gooide olie op het vuur door een valse website van de Franse overheid te lanceren waarop te lezen stond dat de Franse regering 17 miljard euro terugbetaalt aan Haïti. Frankrijk eiste en kreeg (een equivalent van) dat bedrag nadat de Haïtiaanse slaven in 1825 hun onafhankelijkheid verworven hadden.

De Franse overheid diende klacht in tegen de actiegroep zeer tegen de zin van 90 intellectuelen waaronder Noam Chomsky, Naomi Klein en Eduardo Galeano die een open brief publiceerden in Libération. De Haitiaanse regering van Aristide heeft in 1993 al eens de terugbetaling van die som geëist, brengen de auteurs in herinnering. “De Franse regering nam daarna deel aan zijn omverwerping”, aldus de auteurs.