Afgelopen week waren er enkele mensen die zich terecht vragen stelden bij een vraag van De Slimste Mens Ter Wereld. Het betrof zanger Sam Bettens en daarbij moesten de kandidaten kernwoorden rond Sam opgeven. Dat de kandidaten hem misgenderen wordt snel toegeschreven aan zenuwen en tijdsgebrek. Het is hier niet mijn bedoeling die mensen op de kapblok te zetten maar Erik had hier toch op moeten inpikken. Maar waarom zou hij als één van de gezocht antwoorden de deadname van Sam is?

Wat is het probleem?

Dit transfobe moment op DSMTW is natuurlijk slechts een fractie van het probleem dat nog heerst in onze maatschappij. Heel veel mensen snappen het nog niet en gooien foutieve beweringen op zoals “er zijn maar 2 geslachten”. Ze steunen hiervoor op het oude biologische concept van de X- en Y- chromosomen. XY en je bent een mannetje, XX en je bent een vrouwtje. Op basis van dit kleine regeltje alleen al worden heel wat mensen uitgesloten. Mensen met het syndroom van Klinefelter of Trisomie X bijvoorbeeld. Deze personen hebben resp. XXY- en XXX-samenstelling. Of wat dan met interseksuelen. Mensen die zowel vrouwelijke als mannelijke geslachtsorganen en -kenmerken hebben. Mensen waarvan de geslachtskenmerken niet overeen komen met de chromosomensamenstelling. Ik verwijs bijvoorbeeld naar de sterke getuigenis van Marleen op Vice.
Binaire geslachtsindeling, man of vrouw, gaat dus voorbij aan deze personen. Natuurlijk zijn die mensen in verhouding met personen met de courante 2 chromosoomsamenstellingen, in minderheid. Maar ze zijn er, ze verdienen correcte begeleiding en ondersteuning. Omdat ze er zijn, moeten we dan ook maar eens stoppen met te roepen dat er maar 2 geslachten zijn.

Wanneer je dan geboren wordt, onder eender welke chromosomensamenstelling, bepaalt de dokter of je een mannetje of vrouwtje bent. In ‘t Engels noemen ze dat Assigned Male/Female At Birth. Ik neem mezelf als voorbeeld. Geboren met alle mannelijke geslachtskenmerken en ondanks enkele existentiële vragen over mijn seksualiteit en gender, identificeer ik me als mannelijk. Maar wat als ik nu in mijn jeugd het gevoel had dat ik meer een vrouwelijke psyche had, dat ik meer aangetrokken was tot elementen die traditioneel als vrouwelijk worden beschouwd? Moet ik dan maar zwijgen en aangepakt worden door pyschologen om mijn psyche op dezelfde lijn als mijn toegekende geslacht te krijgen? Of kan ik gewoon beslissen dat ik eigenlijk als persoon een vrouw ben?

Identiteit

De manier waarop transgender personen in onze maatschappij behandeld worden, zorgt ervoor dat niemand gewoon maar “beslist” om een transgender persoon te zijn. Niemand gaat gewillig die scheldtirades en problemen tegemoet. Maar uw identiteit, wie jij bent, is zoveel sterker dan dat. Wie zich als transgender persoon uit, is een moedig persoon. Wij moeten als maatschappij heel snel meer begrip en ondersteuning opzetten voor transgender personen. Vermijden dat iemand als Sam Bettens op nationale TV geconfronteerd moet worden met een tijd waarin hij hoogstwaarschijnlijk heel wat moeilijkheden heeft moet doorstaan, omdat ze een oude naam gebruiken en omdat ze niet eens het juiste aanspreekwoord gebruiken. Sam is een man. Sam is hij. Hij is Sam. Het is niet moeilijk. We moeten vermijden dat er opnieuw zoveel mensen worden vermoordt alleen maar omdat er mensen zijn die zich simpelweg niet kunnen neerleggen met het idee dat een ander persoon een andere gender heeft dan het geslacht dat de dokter die persoon toekende bij de geboorte (350 transgender personen vermoord in 2020). We moeten vermijden dat personen in hun kindertijd afgeremd worden in het ontdekken wie ze zijn, dat onze transgender jeugd zelfdoding overweegt, dat ze op straat belanden omdat mama en papa conservatieve katholieken zijn, …

De toekomst is er één zonder de binaire opvatting van geslacht. Wie een probleem heeft met transgender personen, of niet de moeite wil doen om met de juiste voornaamwoorden te werken, of alleen al maar de identiteit van die persoon te erkennen, heeft zelf maar weinig identiteit. Het lijkt mij onwaarschijnlijk dat je enerzijds zelf een identiteit hebt opgebouwd en uitgedragen als je de identiteit van een ander niet eens aankunt.

Wie Sam is, bepaalt hijzelf. Wie jij bent, bepaal jezelf.