Er is vanzelfsprekend de houding van VVD-lijsttrekker Yesilgöz, die Wilders ondanks zijn rabiate uitspraken over islam, zijn dubieuze houding over Rusland en zijn verzet tegen klimaatmaatregelen en tegen het Nederlands lidmaatschap van de EU, ‘salonfähig’ maakte door samenwerking met hem in een kabinet niet uit te sluiten. Meer kiezers dan voorheen, voor wie migratie het belangrijkste maatschappelijk probleem is, kozen daarom strategisch voor de PVV omdat deze partij – het origineel – voor hen de beste garantie is dat er daadwerkelijk werk wordt gemaakt van een migratiestop. Stemmen voor deze partij werd plots een nuttige en niet langer een verloren stem.
Dat effect werd in de laatste rechte lijn nog groter doordat in Nederland tot bijna daags voor de stembusdag resultaten van opiniepeilingen worden bekendgemaakt. De resultaten die de jongste dagen plots wat gunstiger werden voor de PVV hebben de partij om dezelfde reden nog heel wat stemmen opgeleverd. In de slotdebatten ging het bovendien haast elke keer opnieuw over migratie. Ook als het over wonen, werken en zelfs armoede ging werden de migranten door nagenoeg alle partijen opgevoerd als zondebok. De woningnood was ten dele hun schuld, de te lage lonen waren dat ook en dat er onvoldoende geld was voor armoedebestrijding had ook te maken met de hoge kost van migratie én van de klimaatmaatregelen. De Nederlandse tv-journalisten mogen het zich aanwrijven dat al die vaak loze beweringen zonder tegenspraak van deskundigen de ether werden ingestuurd. Migratie stond heel centraal in deze campagne nadat het kabinet-Rutten over dit thema gevallen was.
Ook tijdens de laatste beschouwingen van deskundigen in de praatprogramma’s op de Nederlandse tv ging het vooral over de plotse opgang van Wilders in de peilingen. Op die manier maak je iemand wel heel bijzonder. Ook de VRT doet daar ijverig aan mee door de VB-kopstukken om de haverklap zonder veel weerwerk hun anti-migranten propaganda te laten verkondigen. In verband met de vraag of N-VA na de volgende verkiezingen met Vlaams Belang een Vlaamse regering zal vormen stelde Pieter-Jan Desmedt vandaag/donderdag in Villa Politica dat dat afhangt af hoe groot de verkiezingsoverwinning van het Vlaams Belang zal zijn. De suggestie dat het Vlaams Belang al op 9 juni 2024 zeker een verkiezingsoverwinning zal behalen is een neutrale VRT-journalist onwaardig.
Het zou tot slot nuttig zijn om te onderzoeken welke de invloed is van het feit dat Nederland geen opkomstplicht kent. Slechts 78 procent van de kiezers bracht een stem uit. Of je gaat stemmen hangt af van de mate waarin je gemotiveerd bent. Dat het migratiethema zo centraal stond in deze kiescampagne heeft er wellicht voor gezorgd dat mensen die zich storen aan de aanwezigheid van kiezers meer dan anderen zijn gaan stemmen.
