Foto: CLACSO TV Creative Commons Attribution 3.0 Unported
Interview - Vijay Prashad en Taroa Zuniga Silva

Colombia heeft nood aan democratie: Interview met María José Pizarro

maandag 13 juni 2022 16:19
Spread the love

 

De tweede ronde van de presidentsverkiezingen in Colombia is een zeldzame gelegenheid voor een linkse doorbraak, die zal helpen om een einde te maken aan de gewelddadige agenda, die tot nog toe verdedigd werd door de elite van het land.
Op 29 mei 2022 werd Colombia getroffen door een politieke aardbeving: de bij links aanleunende presidentskandidaat van het Historisch Pact, Gustavo Petro, en de vice-presidentskandidate, Francia Márquez, wonnen de eerste ronde van de presidentsverkiezingen met 40,33 percent van de stemmen. De groepen, die de extreemrechtse en rechtse partijen vertegenwoordigen – en die de Colombiaanse politiek gedurende het grootste deel van zijn geschiedenis gedomineerd hebben- lagen ver achter. De naam van de groep die links vertegenwoordigt – Historisch Pact – werd gekozen met de bedoeling de unieke natuur van dit moment van de geschiedenis van het land weer te geven.

Petro en Márquez starten nu een tweede ronde voor een stemming tegen de uiterst rechtse strekking van Rodolfo Hernández en Marelen Castillo op 19 juni. Opiniepeilingen suggereren dat het een nek-aan-nekrace zal worden tussen de twee strekkingen, alhoewel er gevreesd wordt dat de rechtse vleugel zal tussenkomen, mogelijks met geweld, om een linkse overwinning in Colombia te verhinderen.

De laatste enkele keren dat links dichtbij het Palacio de Nariño, waar de presidenten wonen en werken, geraakte, werd het proces met geweld onderbroken en verhinderd. Een opeenvolging van rechtse regeringen begon na de moord op de linkse politicus Jorge Eliécer Gaitán, die vermoord werd in 1948 en wiens dood het begin inluidde van een periode van de Colombiaanse geschiedenis, akelig gekend als ‘La Violencia‘ (‘Het Geweld’).
De tweede kans voor de opkomst van links kwam in 1990-1991, toen de linkse guerrilla’s hun wapens neerlegden en ter goeder trouw deelnamen aan de politieke strijd, maar rechts vermoordde drie populaire presidentskandidaten, waaronder de liberale kandidaat Luis Carlos Galán en twee linkse kandidaten, Bernardo Jaramillo Ossa en Carlos Pizarro Leongómez.
Het Historisch Pact van Petro en Márquez biedt de derde gelegenheid voor een linkse golf, die ertoe zal bijdragen een einde te maken aan de gewelddadige agenda, verdedigd door de elite van het land.

Kan Colombia ademen?

María José Pizarro is de dochter van de in 1990 vermoordde politicus Carlos Pizarro Leongómez. Zij was pas 12 jaar oud toen haar vader doodgeschoten werd in een vliegtuig op weg van Bogotá naar Barranquilla. Pizarro’s ouders – Leongómez en Myriam Rodríguez – waren leden van de guerrillagroep M19. Tijdens zijn jeugd was ook de huidige presidentskandidaat Gustavo Petro lid van M19. Hij werd aangehouden in 1985 (toen hij 25 jaar was) en veroordeeld tot 18 maanden gevangenis wegens het bezit van geweren. Pizarro ging op ballingschap naar Spanje toen haar vader vermoord werd en keerde terug naar Colombie in 2002. Momenteel is zij lid van de Kamer van Volksvertegenwoordigers, verkozen via het platform van het Historisch Pact.

Toen wij Pizarro vroegen over Colombia’s liberale grondwet van 1991, zei ze: “De eerste 19 artikels van de Colombiaanse Grondwet leggen de wettelijke sociale regels vast evenals de democratische parameters en vrijheden in ons land. Wat we nodig hebben is niet alleen dat de grondwet van 1991 daadwerkelijk uitgevoerd wordt, maar ook dat degenen die aan de macht waren gedurende de laatste 200 jaar nu openstaan voor een regering van andere politieke sectoren. Dit is wat duidelijk en eenvoudig democratie heet.”

Voor de eerste ronde van de verkiezingen op 29 mei verzond de burgemeester van Medellín, Daniel Quintero – de populaire onafhankelijke burgemeester van de tweede grootste stad van Colombia – op 9 mei een tweet waarin hij verwees naar zijn steun aan de kandidatuur van Petro-Márquez met de hashtag #ElCambioEnPrimera die gelinkt is aan hun campagne. Hij werd ontslagen op 10 mei door de Colombiaanse Algemene dienst van Inspectie omwille van zijn onwettelijke tussenkomst in de verkiezingen. Volgens de Colombiaanse wet mogen verkozen ambtenaren niet deelnemen aan politiek. Quintero antwoordde het volgende op Twitter: “De staatsgreep is gestart in Colombia”.

Pizzaro vertelde ons dat het ontslag van Quintero minachting toont tegenover de uitspraak van het Interamerikaanse Hof van Mensenrechten, waarin dit verbod als onrechtvaardig wordt beoordeeld. Colombia, zei ze, ‘is het enige land waar ambtenaren – die politici zijn, verkozen door het volk – zichzelf niet politiek kunnen uitdrukken.’ Over het ontslag van Quintero zei Pizzaro dat het land “een politieke hervorming nodig heeft die de spelregels verandert om zo de hele reeks situaties te vermijden die naar boven komen als resultaat van deze achterhaalde regels.” Colombia, zei ze, “heeft nood aan een nieuwe manier van aan politiek doen voor de nieuwe generatie.”

Gedaan met de gewapende strijd

Pizzaro groeide op met haar ouders gedurende de gewapende strijd. Zij heeft haar land zien in stukjes verscheurd worden door de elite, die zich kantte tegen zelfs de meest fundamentele liberale principes, en door een staat bereid om onmiddellijk geweld toe te passen bij de minste bedreiging tegen de elite. “Colombia,” vertelde ze ons, “verdient een weg naar de vrede.” In 2016, na een moeilijke periode van onderhandelingen, bereikten delen van gewapend links en de staat een akkoord richting een vredesproces. Het akkoord – geratificeerd door verkozen ambtenaren – leidde tot de ontwapening van de revolutionaire groep FARC (Revolutionaire Gewapende Krachten van Colombia, vervolgens omgevormd tot Gemeenschappelijke Alternatieve Revolutionaire Krachten) en zijn omvorming tot een politieke partij, Comunes genaamd (een coalitiepartner van het Historisch Pact).

Strijders die de gewapende strijd opgaven hebben het zeer moeilijk gehad om zich te reïntegreren in het sociale en politieke leven van Colombia. Dit is een grote zorg voor Pizzaro. “We moeten op een vredevolle manier alle mensen re-integreren die vroeger voor de gewapende weg kozen,” zei ze. “We moeten sociale voorwaarden scheppen zodat geen enkele Colombiaan nog ooit voor de gewapende weg hoeft te kiezen om het politieke en sociale leven in Colombia te veranderen.” De weg naar deze transformatie moet verlopen langs democratische mogelijkheden, zei ze.

“We moeten op een vredevolle manier alle mensen re-integreren die vroeger voor de gewapende weg kozen”

Petro stapt in deze verkiezingen als de vroegere burgemeester van Colombia’s hoofdstad, Bogota. Zijn running mate – Francia Márquez – vertegenwoordigt de transformaties die Pizzaro ons beschreef. Als Afro-Colombiaanse vrouw, werkte Márquez als huishoudhulp om haar studies te betalen en bouwde zij haar reputatie op als verdedigster van de armen tegen mijn- en elektriciteitsmaatschappijen. Haar moed is legendarisch, zoals bewezen werd toen zij een stage deed gedurende de rally van de Afro-Colombiaanse Dag in mei, en haar tegenstanders een laser pistool op haar richtten, maar zij sprak gewoon verder en bleef onverschrokken bij het feit dat het laser pistool een sniper wapen had kunnen zijn. De kandidatuur van Márquez vertegenwoordigt de zekerheid dat de nieuwe verwachtte politiek, waarover Pizarro ons sprak, begonnen is in Colombia.

De journaliste en politica Mábel Lara schreef een open brief ter steun aan het Historisch Pact – alhoewel zij een andere politieke ideologie aanhangt. Ze schreef in haar brief: “Ik ben geboren en opgegroeid in Cauca, een regio zoals alle regio’s van Colombia: vergeten door het politieke leiderschap en de politieke klasse die sinds tientallen jaren verkozen worden en nooit naar ons geluisterd hebben.” “Ik kreeg een oproep van een zwarte vrouw van de regio die, zoals ik, democratisch gevochten heeft tijdens de verkiezingsprocessen en die me uitgenodigd heeft haar te vergezellen. Ik heb de oproep van mijn vriendin Francia Márquez aanvaard op dit belangrijk moment van de Colombiaanse geschiedenis”, sloot Pizarro af.

 

Dit artikel werd geproduceerd door Globetrotter en voorheen uitgegeven door People’s Dispatch. Vertaling: Roos De Witte.

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!