Bij ons is de banaan misschien eerder gekend als een gezond tussendoortje, op veel andere plekken is het een van de belangrijkste voedingsgewassen, vergelijkbaar met rijst, tarwe, maïs en aardappelen. Wereldwijd worden jaarlijks 148 miljoen ton bananen gekweekt, en voor zo’n 30 miljoen mensen, voornamelijk in Afrika en Azië, is het een onmisbaar voedingsbestanddeel. Niet alleen dessertbananen, maar ook bak-, kook- en bierbananen vormen een belangrijke bron van voedsel en inkomsten.

Klimaatverandering

Wetenschappers weten al jaren dat de bananenteelt erg kwetsbaar is voor ziektes en de gevolgen van klimaatverandering. Dat maakt dat de teelt voor grote uitdagingen staat en er nood is aan nieuwe bananensoorten die daar beter tegen bestand zijn.

In het kader van het onderzoek en de ontwikkeling van meer ziekteresistente en klimaataangepaste bananen ondertekenen KU Leuven en het onderzoekscentrum voor duurzame landbouw, Bioversity International, vandaag een overeenkomst om de diversiteit van de favoriete fruitsoort te garanderen.

Bananencollectie

“De wereldbevolking groeit, dus de bananenproductie moet stijgen en daar knelt op dit moment het schoentje”, zegt Rony Swennen, hoofd van het Laboratorium voor Tropische Plantenteelt aan de KU Leuven. Hij doet al meer dan 40 jaar onderzoek naar bananen. “Op plantages wordt doorgaans maar één type bananen gekweekt en dat maakt ze erg kwetsbaar voor ziektes en de gevolgen van klimaatverandering.”

Volgens de onderzoekers is er vooral nood aan nieuwe, resistente bananenvariëteiten en daarin kan de KU Leuven een belangrijke rol spelen. De universiteit huisvest namelijk een collectie van meer dan 1500 wilde en eetbare bananensoorten. “Het is de grootste verzameling ter wereld en vormt een belangrijke bron van diversiteit”, zegt Ines Vandenhouwe van Bioversity International die de collectie beheert. “Het is binnen die biodiversiteit dat we op zoek moeten gaan naar nieuwe, slimme, veerkrachtige bananen.”

Climate smart

“Vooral in Afrika en Azië is de banaan een cruciaal onderdeel van het voedingspatroon”, zegt professor Swennen. “In Oeganda bijvoorbeeld zijn bananen goed voor 20 procent van de dagelijkse inname van calorieën, in het westen van het land kan dat zelfs oplopen tot 70 procent. Om de teelt te verbeteren hebben we meer onderzoek nodig, maar ook betere landbouwtechnieken en voldoende gezonde bananensoorten. Op langere termijn willen we voor elk klimaat weten welke bananensoort zich daarin het best voelt. Op die manier kunnen we een heel gamma van climate smart bananas in kaart brengen.”

“Miljoenen mensen zijn afhankelijk van bananen, als voedingsbron maar ook als bron van inkomsten”, zegt Juan Carlos Restrepo, directeur-generaal van Bioversity International. “Met deze overeenkomst willen we de toekomst van de banaan verzekeren. Verder onderzoek moet leiden tot nieuwe, geschikte variëteiten: bananensoorten die beter bestand zijn tegen ziektes en droogte, en die nog voedzamer zijn.

“De soorten moeten ook passen in de socio-economische context waarin ze geteeld worden. De kennis van lokale boeren speelt daarin een belangrijke rol. Samenwerking is cruciaal om de bananenteelt productiever te maken.”