Het speerpunt van het huidige cultuurbeleid? Organisaties en cultuurwerkers stimuleren tot het opnemen van meer ‘ondernemerschap’. Tegelijk kregen ze minder middelen. De arbeidsmonitor van het sociale fonds voor podiumkunsten geeft aan waartoe dit beleid leidde: bij gebrek aan vaste jobs zien we (vergeleken met andere sectoren) een grote stijging van het aantal cultuurwerkers dat probeert als zelfstandige aan de slag te gaan.

Maar het blijkt toch niet de juiste keuze te zijn: het aantal kunstenaars dat stopt als zelfstandige stijgt nog sneller. Velen faalden en ook wie zich staande weet te houden, kampt dikwijls met een precaire situatie.

De keuze voor het zelfstandigenstatuut is in heel wat gevallen ook een besparingsmanoeuvre. Via deze weg kan men immers een verloning afspreken zonder consequent rekening te houden met het aantal gewerkte (over)uren, de pensioenopbouw of de nodige vorming en opleiding. De kwaliteit van het werk gaat er zo alvast niet op vooruit. De concurrentie dan weer wel, waardoor techniekers en artiesten nog meer onder druk komen te staan.

Freelancen of stoppen, dat is vandaag vooral voor veel jong talent een zwaar dilemma. Je moet het dan doen zonder de luxe van een permanente aanstelling in een creatieve context, waarbij je met vallen en opstaan samen met ervaren collega’s het vak kan leren. Er duiken weliswaar steeds meer omkaderende initiatieven op, zoals workspaces of residenties, om dat tekort aan omkadering enigszins op te vangen. Wat meteen ook de nood ervan onderstreept.

Solidaire Almanac

Met de stijgende concurrentie zou je ook een toename van het individualisme verwachten. Maar in plaats van steeds meer ieder voor zich, duiken er heel wat initiatieven op waarmee cultuurwerkers het samen willen aanpakken. Ze weten natuurlijk uit eigen ervaring al wat het betekent als je alleen moet knokken: steeds paraat staan, vol van zelfvertrouwen en mentale veerkracht, kritiek inslikken en jezelf verkopen, netwerken en door je angsten heen slapen. Hoe assertief je ook bent: wie alleen staat, is kwetsbaar.

Het collectief State of the Arts, dat al creatievelingen samenbracht om te brainstormen over cultuurpolitiek nog voor cultuurminister Gatz aan zet kwam, wil de komende verkiezingstijd als momentum aangrijpen om opnieuw een balans op te maken.

De centrale vraag: hoe kunnen we werken aan méér democratie en gelijkheid, aan méér diversiteit en méér ecologie? Hoe bestrijden we samen uitbuiting, seksisme of racisme? Hoe kunnen we beter samenwerken in deze onzekere tijden? Wie zin heeft om inzichten of tips te delen kan zich inschrijven via deze link.

Het kamp gaat door van 1 tot 8 september in Allee du kaai, Havenlaan 49 Brussel. Het openingsweekend is opgevat als een open forum voor gesprek en discussie, de rest van de week als een workshop om op basis van het verzamelde materiaal een informatieve Almanac 2019 uit te werken. Die zou tegen het einde van het jaar in omloop moeten zijn. Daarmee kan je als cultuurwerker alvast gewapend een belangrijk verkiezingsjaar ingaan.