“We
willen fruit op woensdag”, schreeuwen leerlingen in de school
Unidad Educativa in La Paz als hun gevraagd wordt waarmee de
schoolmaaltijden nog verbeterd kunnen worden, die ze nu krijgen in
het kader van het voedselprogramma van de overheid. Een paar jaar
geleden was het nog ondenkbaar dat jongeren een dergelijke eis zouden
stellen.

Het
model voor dit voedselprogramma is een ontbijt dat sinds 2000
aangeboden wordt in de scholen van de hoofdstad La Paz. Dit
programma groeide uit tot een aanbod van innovatieve maaltijden op
basis van inheemse producten van lokale boeren voor alle kinderen en
jongeren in de overheidsscholen.

Minder
bloedarmoede

Zowel
het VN-Wereldvoedselprogramma WFP als de VN-Voedsel- en
Landbouworganisatie FAO hebben dit programma in hun rapporten
geprezen. De aangeboden maaltijden bevatten Andesklassiekers zoals
amarant¹,
quinoa²
en favas³.

Volgens
cijfers van de San Andrésuniversiteit en de ngo Save the Children
daalde het aantal kinderen met bloedarmoede tijdens de eerste acht
jaar van het voedselprogramma met dertig procent. Hugo Quito,
turnleraar aan de Unidad Educativa, zegt dat ook het energiepeil van
zijn leerlingen sindsdien steeg.

De
smaken van de Andes

Het
programma breidde in 2005 uit naar alle lagere en middelbare scholen
van Bolivia en bereikte in 2013 reeds twee miljoen kinderen over het
hele land. Het initiatief richt zich niet enkel op de verbetering van
de voedingsgewoonten van de Boliviaanse jeugd, maar wil ook de lokale
boerengemeenschap een boost geven.

Bovenal
was het programma de aanleiding tot de Wet op Schoolmaaltijden en
Voedselsoevereiniteit, die op 31 december 2014 in werking trad. Deze
wet houdt een verbod in op genetisch gemanipuleerde en voorverpakte
voeding in scholen en bepaalt dat de voorkeur moet gaan naar
traditionele voedingsmiddelen uit de Andes, vooral uit de lokale
productie.

Deze
schoolmaaltijden zijn goed voor een vierde van de dagelijkse
voedingsstoffen die een jonge mens nodig heeft. Ze bevatten melk,
yoghurt, fruitsap en chocolade, waaraan foliumzuur, ijzer en
vitamines A, B en C worden toegevoegd.

Verder
wordt er ingezet op de smaken van de Andes: maïsbrood en brood op
basis van andere inheemse graansoorten, gebakken eieren, haver,
amandelen en ‘k’ispiña’. Dit zijn gestoomde quinoakoekjes die lang
houdbaar zijn en daarom vroeger door de traditionele inwoners van de
Andes werden meegenomen tijdens lange trektochten of gedurende
periodes van schaarste.

Stimulans
voor de lokale boeren

De
toegenomen vraag naar traditionele voeding had ook een positief
neveneffect: de hernieuwde aandacht voor traditionele graan- en
fruitsoorten uit de Andes versterkte de lokale boerencoöperaties.
Dagelijks wordt 26 ton voedsel en drank verdeeld vanuit
productiecentra in de Boliviaanse hooglanden, op 4000 meter boven de
zeespiegel of vanuit de valleien en tropische gebieden van het
departement La Paz, waarin zich de gelijknamige hoofdstad bevindt.

Het
schoolprogramma heeft op die manier ook de werkgelegenheid en handel
een stimulans gegeven. Deze positieve effecten op zowel de gezondheid
van de schoolkinderen als de plaatselijke landbouw waren de leidraad
voor deze nieuwe nationale wet.

Deze
wet is ook volledig in lijn met het beleid van de regering van
presiddent Evo Morales, die sinds 2006 aan de macht is. ‘Vivir Bien‘
(goed leven) is immers de kern van haar sociale beleid van zijn
regering.

Bron: Bolivia’s
School Meals All About Good Habits and Eating Local

1 De
plantenfamilie van de Amaranthaceae omvat een zeventigtal soorten, die
worden gekweekt voor de eetbare bladeren en zaden of als
sierbloemen. Het gemalen graan produceert meel dat kan dienen als
vervanger van tarwemeel voor brood en andere bereidingen. Ook de
wortelen van de plant zijn eetbaar als groenten.

2 Quinoa
(Chenopodium quinoa) behoort eveneens tot de familie der Amaranthaceae
maar wordt alleen gekweekt voor de eetbare zaden, die zoals rijst
als basisvoedsel worden gegeten.

3 Fava
(Vicia faba) behoort tot dezelfde familie als de in Europa bekende
peulvruchten, zoals erwten en bonen.