‘s Ochtends de trein nemen. Een dagelijks ritueel, al negenentwintig jaar lang.

Met het verglijden van de jaren lijken de treinen vooral minder stipt, voller, winter- en stakingsgevoeliger en sinds kort ook “trager” te worden. En toch… respect ! Respect voor het min of meer in goede banen leiden van één van de drukste en ingewikkeldste spoorwegnetten van Europa. Respect voor het stations- en treinpersoneel: voor de moegetergde reiziger zijn zij een al te makkelijke kop van jut.

Respect ook voor die jonge treinbegeleider die mij deze ochtend volledig terecht een “toeslag” voor het onrechtmatige gebruik van een eersteklasserijtuig liet betalen. Wat had ik daar in ‘s hemelsnaam te zoeken met mijn abonnementje tweede klasse ? Want het zijn nu eenmaal de regels… Zitten de tweedeklasserijtuigen overvol ? Zijn de reizigers tot op det bagagerekken netjes op elkaar gestapeld ? Raakt zelfs een muis niet meer door het overbevolkte gangpad ? En barsten de treindeuren bijna uit hun voegen door die arme tweedeklassereizigers die elkaar vertrappelen in het zuurstofloze halletje ? Neen, zelfs dan zegt het reglement: zonder geldig vervoerbewijs voor eerste klasse is het ten strengste verboden te zitten, maar ook… te staan in een eersteklasserijtuig.

Klasse van die jonge snaak dat hij mij na negentwintig jaar zondigen (weliswaar enkel bij uitpuilingsverschijnselen in de tweedeklasserijtuigen) eindelijk op het rechte pad bracht. Meer zelfs: hij bracht me tot nieuwe inzichten: “Zie je dat de trein te vol zit ? Dan wacht je beter tot de volgende trein.”

Wat een egoïstische instelling had ik de voorbije jaren toch… Zelfs geen staanplaatsen meer in tweede klasse ? Dan wandel ik toch naar de voor driekwart lege eerste klasse om daar recht te staan ? “Foute houding,” bevestigde een oudere treinbegeleider: “Meneer, u begrijpt toch dat dit niet kan: denk aan de veiligheid van de reizigers mét een eersteklasseticket”. Heerlijk, hoe ik na al die jaren eindelijk het licht zie.

Een ticket tweede klasse geeft je geen recht op een zitplaats, enkel recht op vervoer. Die logica was mij al langer bekend. Daar heb ik respectvol begrip voor. Vandaag leerde ik dat zo’n ticket alsnog géén recht geeft op vervoer. Of althans: geen recht op vervoer op de eerstvolgende trein. En dat de veiligheid van een “tweedeklasser” minder waard is dan de veiligheid van zijn iets meer betalende collega: dat brengt voor mij verheldering als nooit tevoren.

Respect voor elkaar: da’s klasse. Zeker waar… toch volgens de baron en meneer pastoor in de negentiende-eeuwse standenmaatschappij. Leve de NMBS !